Αν και πρόδηλα τα οφέλη που προκύπτουν από την ύπαρξη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών έκριναν σκόπιμο να σταματήσουν ή και να εμποδίσουν κάθε έρευνα στον ελληνικό χώρο με το ανεδαφικό επιχείρημα ότι η χώρα μας είναι πτωχή σε κοιτάσματα και δεν αξίζει τον κόπο να ασχοληθούμε με ατελέσφορες ερευνητικές δραστηριότητες. Μάλιστα, το 1998 η κυβέρνηση Σημίτη προχώρησε στην επίσημη διάλυση της ΔΕΠ-ΕΚΥ, της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου που είχε την ευθύνη για τις έρευνες και την ανάπτυξη υδρογονανθράκων μεταφέροντας ένα μέρος του προσωπικού τους στα ΕΛΠΕ και υποβιβάζοντας τον όλο οργανισμό (συστάθηκε υπό Κων. Καραμανλή το 1974!) σε επίπεδο απλής διεύθυνσης. Ομως για το πετρέλαιο, όπως και για τα περισσότερα μεταλλεύματα, ισχύει ο κανόνας της διαρκούς έρευνας, βάσει του οποίου μόνο εάν η προσπάθεια είναι συνεχής καλά οργανωμένη και χρηματοδοτούμενη μπορεί να αποδώσει, με την προϋπόθεση ότι τα βασικά γεωλογικά και γεωφυσικά στοιχεία είναι θετικά, κάτι που ισχύει χωρίς επιφυλάξεις για πολλές περιοχές της χώρας μας.
Αξιόλογα κοιτάσματα
Πέρα από το παραγωγικό κοίτασμα του Πρίνου, η χώρα μας διαθέτει βεβαιωμένα κοιτάσματα, όπως αυτό του Δυτικού Κατακόλου και της Επανομής αλλά και αρκετές άλλες πετρελαιοπιθανές περιοχές σε διάφορες τοποθεσίες (π.χ. Ιόνιο Πέλαγος, Ηπειρος, Θερμαϊκός Κόλπος και Θρακικό Πέλαγος κ.λπ.), οι οποίες επειδή δεν έχουν ερευνηθεί σε μεγάλη έκταση ή βάθος δεν διαθέτουμε επαρκή στοιχεία για την αξιολόγησή τους. Γι’ αυτό και έχει διαμορφωθεί μια εσφαλμένη εικόνα βάσει της οποίας η Ελλάδα δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο πετρελαϊκό ενδιαφέρον. Και όμως υπάρχουν κοιτάσματα, τα οποία εάν αξιολογηθούν σωστά θα οδηγήσουν σε μία πλήρη ανατροπή της επικρατούσας άποψης, υποστηρίζουν Ελληνες και ξένοι γεωλόγοι πετρελαίου με άριστη γνώση των συνθηκών της Ελλάδας αλλά και του διεθνούς χώρου. Σε άρθρο μας στην «Κ» στις 22 Αυγούστου 2004 είχαμε δημοσιεύσει εκτενή στοιχεία για τα γνωστά κοιτάσματα του ελληνικού χώρου. Για ενημέρωση των αναγνωστών σήμερα παρουσιάζονται συνοπτικά στοιχεία των διαφόρων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού στην Ελλάδα (βλέπε πίνακα).
Πλεονεκτική θέση
Οπως παρατηρεί η γεωλόγος και γενική γραμματεύς του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) με εκτενή εμπειρία στον χώρο της έρευνας κ. Τερέζα Φωκιανού, η θέση της Ελλάδας σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά στις δυνατότητες έρευνας υδρογονανθράκων είναι αρκετά πλεονεκτική και αυτό γιατί:
(α) Η Ελλάδα παραμένει η πλέον ανεξερεύνητη περιοχή, συγκρινόμενη όχι μόνο με τις χώρες της Μεσογείου, αλλά και με αυτές της Κεντρικής, Ανατολικής και Βορείου Ευρώπης.
(β) Υπάρχουν ακόμη εκτεταμένες περιοχές στον ελλαδικό χώρο με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, οι οποίες παραμένουν ανεξερεύνητες. Οι έρευνες μέχρι σήμερα περιορίστηκαν σε ρηχούς στόχους στην ξηρά και σε αβαθή νερά στη θάλασσα. Η σημερινή εξέλιξη της τεχνολογίας επιτρέπει την εξερεύνηση και οικονομική εκμετάλλευση βαθύτερων στόχων που θεωρούνται υψηλής προτεραιότητας.
(γ) Η Ελλάδα βρίσκεται στην περιοχή της Μεσογείου σε ένα σημαντικό στρατηγικό σημείο. Οποιαδήποτε ανακάλυψη ύστερα από ερευνητική δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ευρύτερη περιοχή.
(δ) Το υπάρχον νομικό και φορολογικό πλαίσιο σχετικά με την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στη χώρα μας, δηλ. ο νόμος 2289/95, είναι από τα πλέον σύγχρονα που καθιστούν ιδιαιτέρως ανταγωνιστική την Ελλάδα, όχι μόνο σε ευρωπαϊκό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
Στη Δυτική Ελλάδα
Βάσει του ανωτέρου νόμου, ξένες εταιρείες στο διάστημα 1997-2001 πραγματοποίησαν έρευνες σε χερσαίες περιοχές 10.000 τετρ. χλμ. συνολικά και έξι (6) ερευνητικές γεωτρήσεις επενδύοντας γύρω στα 60 εκατ. δολάρια. Σύμφωνα με γεωλόγους, γνώστες της ευρύτερης περιοχής στην Δυτική Ελλάδα, το θέμα γεωλογικών και γεωφυσικών ερευνών δεν έχει κλείσει, αφού η γεωλογική δομή της περιοχής είναι συνέχεια αυτής της Νοτίου Ιταλίας και της Αλβανίας, όπου έχουν ανακαλυφθεί σημαντικά πετρελαϊκά κοιτάσματα. Η Δυτική Ελλάδα κατέχει το 1/3 της περι-Αδριατικής λεκάνης, η οποία μέχρι σήμερα έχει αποδώσει 4 δισ. βαρέλια πετρελαίου. Εάν η γένεση υδρογονανθράκων είναι η ίδια με την υπόλοιπη περιοχή και έχει παρόμοιες παγίδες, τότε τουλάχιστον 2 δισ. βαρέλια πετρελαίου θα μπορούσαν να είναι παγιδευμένα στη Δυτική Ελλάδα. Ενισχυτικό των πετρελαιοπαραγωγικών δυνατοτήτων της περιοχής, όπως έχει αποδειχθεί με γεωχημικές έρευνες, είναι η διαδικασία γένεσης μεγάλων ποσοτήτων υδρογονανθράκων. Μεγάλο μέρος αυτών των ποσοτήτων ευρίσκονται κάτω από τεκτονικά καλύμματα, κυρίως στη Δυτική Ελλάδα, στην οποία η διερεύνηση απαιτεί σύγχρονες μεθόδους. Πολυάριθμα κοιτάσματα πετρελαίου ευρίσκονται σε ανάλογες περιοχές σε όλες τις ζώνες επωθήσεων του κόσμου (π.χ. οροσειρά Ζάκρος στο Ιράν, στους πρόποδες των Ιμαλαΐων, στα Απέννινα, στα Βραχώδη Ορη, στο Ομάν κ.λπ.).
Αξίζει να σημειωθεί ότι εξακολουθεί να υπάρχει συνεχές και σοβαρό ενδιαφέρον από μεγάλες ξένες εταιρείες, οι οποίες επιθυμούν να ερευνήσουν τον ελληνικό χώρο. Μάλιστα, σύμφωνα με τελευταίες εκτιμήσεις τους βασισμένες στην ανάλυση υπαρχόντων γεωλογικών και γεωφυσικών στοιχείων, η Ελλάδα διαθέτει τουλάχιστον δέκα κοιτάσματα, σε διάφορες τοποθεσίες, ισοδύναμου μεγέθους όπως αυτό του Πρίνου.