Με τη δυναμική της ΔΕΗ θα κινηθεί τελικά το άρμα της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού. H αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με τα νέα που έρχονται από το υπουργείο Ανάπτυξης θα είναι αυτή στην οποία θα δούμε να υλοποιούνται οι πρώτες συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Οι πρώτες ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα γίνουν με συμμετοχή της ΔΕΗ σε ποσοστό μέχρι και 30% σε κοινοπρακτικά σχήματα που θα συσταθούν από ιδιώτες επενδυτές που κατέχουν άδεια εγκατάστασης. Τη δυνατότητα αυτή δίνει το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που αναμένεται να τεθεί προς έγκριση στη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής την προσεχή Τρίτη.
Σε μία συζήτηση που διήρκησε πάνω από ένα μήνα, με τους υποψήφιους επενδυτές, εκπροσώπους των πιστωτικών ιδρυμάτων που θα χρηματοδοτήσουν τα νέα projekts, τη διοίκηση και το συνδικάτο εργαζομένων στη ΔΕΗ, η διοίκηση του υπουργείου Ανάπτυξης με τη στενή συνεργασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, κατάφερε να δώσει διέξοδο στο πλέον της μιας πενταετίας πρόβλημα υλοποίησης ιδιωτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, που ταυτίζεται με τον στόχο και υποχρέωση της χώρας έναντι της E.E. για απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού. Οι επενδύσεις στην ηλεκτροπαραγωγή σκόνταφταν μέχρι τώρα κυρίως στο υψηλό ρίσκο για τους ιδιώτες επενδυτές που προκύπτει από δύο κυρίως λόγους. O πρώτος και σημαντικότερος σχετίζεται με το πώς ο ιδιώτης που θα κατασκευάσει μονάδα με πρώτη ύλη ένα ακριβό καύσιμο, όπως το φυσικό αέριο, θα καταφέρει να ανταγωνιστεί τη ΔΕΗ, η παραγωγής της οποίας σε ποσοστό 60% στηρίζεται στο φθηνό καύσιμο του λιγνίτη. O δεύτερος λόγος σχετίζεται με την απουσία μέχρι σήμερα πλαισίου για την λειτουργία της αγοράς φυσικού αερίου, η οποία θα καθορίσει και το κόστος του καυσίμου για την λειτουργία των μονάδων.
Το υψηλό επιχειρηματικό ρίσκο λειτούργησε αποτρεπτικά για τους ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι το τελευταίο διάστημα λόγω των αυξήσεων του πετρελαίου το οποίο συμπαρασύρει προς τα πάνω και τις τιμές του φυσικού αερίου εξέφραζαν ακόμη μεγαλύτερες επιφυλάξεις.
Η μείωση του επιχειρηματικού ρίσκου και η δημιουργία ενός σταθερού πλαίσου τόσο για την λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού όσο και για την άμεσα διασυνδεδεμένη με αυτή αγορά του φυσικού αερίου, ήταν τα βασικά αιτήματα των επενδυτών όλο το προηγούμενο διάστημα. Από την άλλη πλευρά, ΔΕΗ και εργαζόμενοι στην επιχείρηση μέσω της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, όρθωναν τοίχο απέναντι σε κάθε σχέδιο που εμφανιζόταν να απομειώνει άμεσα ή έμμεσα το ρόλο και τη θέση της επιχείρησης στην αγορά. Αυτό που φαίνεται ότι διαφοροποίησε την αδιέξοδη για πέντε και πλέον χρόνια συζήτηση, ήταν η αποφασιστικότητα της ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης να ανοίξει πραγματικά την αγορά ηλεκτρισμού αναλαμβάνοντας και το σχετικό πολιτικό κόστος, αφού αναμφισβήτητα θα δεχτεί επικρίσεις για τις συγκεκριμένες επιλογές.
Το νέο κείμενο του νομοσχεδίου που προήλθε από τη διαβούλευση με τους συμμετέχοντες και εν δυνάμει συμμετέχοντες στην αγορά ηλεκτρισμού, δίνει τη δυνατότητα στη ΔΕΗ να συμμετέχει στους διαγωνισμούς για τα 900 MW που το υφιστάμενο πλαίσιο προβλέπει να γίνουν από ιδιώτες, μέσω κοινοπρακτικών σχημάτων σε ποσοστό μέχρι και 30% με ιδιώτες. H ρύθμιση αυτή ισορροπεί μεταξύ της απαίτησης της ΔΕΗ και της ΓΕΝΟΠ να μην αποκλειστεί η επιχείρηση από τους διαγωνισμούς και του αιτήματος των επενδυτών για περιορισμό του επιχειρηματικού ρίσκου. H ΔΕΗ, ισχυρότερος ανταγωνιστής, γίνεται ταυτόχρονα και ισχυρός σύμμαχος παρέχοντας χρήσιμη τεχνογνωσία που δεν κατέχουν οι εγχώριοι επενδυτές, αλλά και αναλαμβάνοντας μέρος του επενδυτικού ρίσκου. H μεγαλύτερη επιτυχία ωστόσο για το υπουργείο Ανάπτυξης είναι ότι εξασφάλισε απόλυτη συναίνεση για τον τρόπο αυτό ανοίγματος της αγοράς. Στη ΔΕΗ και τη ΓΕΝΟΠ φαίνεται να έγινε κατανοητό, ότι η δημιουργία ανταγωνισμού ακόμη και εάν στηριχτεί ένα διάστημα στις στιβαρές πλάτες της ΔΕΗ μακροπρόθεσμα θα είναι προς όφελος και της επιχείρησης και των εργαζομένων.
Το επιχειρηματικό ρίσκο περιορίζεται περαιτέρω μέσω κινήτρων που περιέχονται στην προκήρυξη του διαγωνισμού για την ανάθεση των 900 MW, τριών δηλαδή μονάδων ισχύος 300 MW έκαστη τα οποία μπορεί να ανέλθουν και στα 400. H προκήρυξη καταρτίζεται ήδη και αναμένεται να δοθεί για δημόσια διαβούλευση σε διάστημα ενός μήνα περίπου και προβλέπει τη διασφάλιση ενός εγγυημένου εισοδήματος ανά μεγαβάτ, το οποίο θα καλύπτει το τοκοχρεωλύσιο του δανείου που απαιτείται για να κατασκευαστεί το 70% της επένδυσης.
Τιμολόγηση αερίου
Η υπόθεση υλοποίησης νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από ιδιώτες ξεμπλοκάρει και από την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για την αγορά φυσικού αερίου. Το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου θα κατατεθεί επίσης προς έγκριση στη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής την προσεχή Τρίτη, μαζί με το σχέδιο υπουργικής απόφασης για την τιμολόγηση του φυσικού αερίου. Σύμφωνα με πληροφορίες το σχέδιο αυτό προβλέπει μία ιδιαίτερα χαμηλή ταρίφα, κάτω από τρία λεπτά το κμ αερίου, ύψος που αμβλύνει πολύ το κόστος για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα μία απόδοση της τάξης του 7%-8% για τη ΔΕΠΑ μεταφοράς. Πρόκειται για την εταιρεία που όπως προβλέπει το νομοσχέδιο θα συσταθεί ως θυγατρική 100% της ΔΕΠΑ και θα περιέλθει σε αυτή όλο το σύστημα μεταφοράς. Το κομμάτι αυτό θα παραμείνει για μία δεκαετία τουλάχιστον υπό τον πλήρη έλεγχο του Δημοσίου, ενώ η σημερινή ΔΕΠΑ που θα πάρει τα χαρακτηριστικά εταιρείας χαρτοφυλακίου θα αναλάβει το κομμάτι τις εμπορίας με προοπτική μετοχοποίησης προς τα τέλη του 2006.
Τα δύο νομοσχέδιο αμέσως μετά την έγκριση από την Κυβερνητική Επιτροπή θα πάρουν τον δρόμο για τη Βουλή προς ψήφιση. Μέχρι τα τέλη του έτους αναμένεται η προκήρυξη για τον διαγωνισμό που θα αφορά και τις τρεις υπό κατασκευή μονάδες με διαφορετικό χρονικό ορίζοντα έναρξης και υλοποίησης της κάθε μιας. Στο διαγωνισμό θα συμμετάσχουν οι επενδυτές που διαθέτουν ήδη άδειες και συγκεκριμένα οι Ομιλοι ΕΛΠΕ, Κοπελούζου, Βαρδινογιάννη, Μυτιληναίου, Ελληνικής Τεχνοδομικής, Βιοχάλκο και Χαλυβουργικής. Βασικό κριτήριο για την επιλογή των επενδυτών θα είναι σύμφωνα με τα ανεπίσημα μέχρι τώρα στοιχεία, η δυνατότητα κατασκευής μονάδας στο νότιο σύστημα της χώρας που εμφανίζει μεγάλη ζήτηση και ειδικότερα κάτω από το KYT Κουμουνδούρου. Αυτο σημαίνει ότι ευνοούνται οι επενδυτές που έχουν άδειες που ανταποκρίνονται στο κριτήριο αυτό δηλαδή, τα ΕΛΠΕ (δεύτερη μονάδα στην Πάχη Μεγάρων), Χαλυβουργική (στην Ελευσίνα), η ΔΕΠΑ (στη Ρεβυθούσα, πιθανά από κοινού με τα ΕΛΠΕ) και ο Ομιλος Βαρδινογιάννη στις εγκαταστάσεις της Μοτορ Οιλ στους Αγ. Θεοδώρους. Το πιθανότερο είναι όλοι οι όμιλοι να επιδιώξουν συνεργασία με τη ΔΕΗ, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες βρίσκονται και σε συζητήσεις με ξένους επενδυτές που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά της Ελλάδας.