Τις πρακτικές των κρατών-μελών της Ε.Ε. φαίνετει να υιοθετεί η κυβέρνηση στο θέμα της φορολογίας των φυσικών προσώπων. Αν και το κόστος αλλαγής του φορολογικού συστήματους φαντάζει εξωφρενικό δεδομένων των υψηλών ελλειμμάτων, ωστόσο με τους κατάλληλους χειρισμούς, όπως αναφέρει ανώτατος παράγοντας του οικονομικού επιτελείου, «θα καταφέρουμε να μειώσουμε τη φορολογική κλίμακα έτσι ώστε το 2008 να εφαρμοσθεί ενιαίος φορολογικός συντελεστής που θα αφορά τους περισσότερους φορολογούμενους».
Με ορίζοντα λοιπόν το 2008, στο υπουργείο Οικονομίας επεξεργάζονται διάφορα σενάρια, μερικά από τα οποία παρουσιάζει σήμερα η «Καθημερινή».
Σύμφωνα, λοιπόν, με τις πρώτες σκέψεις των ιθυνόντων του οικονομικού επιτελείου, οι αλλαγές στην κλίμακα θα αρχίσουν από το 2007, με σταδιακή αύξηση του αφορολόγητου και μείωση των φορολογικών συντελεστών, στην κατεύθυνση πάντα της εφαρμογής το 2008 με συντελεστή 25% για εισοδήματα 23.000 – 25.000 ευρώ.
Σε πρώτη φάση το 2007 εξετάζεται η αύξηση του αφορoλόγητου ορίου στα 12.000 ευρώ από 11.000 ευρώ, τη διατήρηση του συντελεστή 15% για τα επόμενα 1.000 ευρώ, τη μείωση του συντελεστή 30% στο 28% και τη μείωση του ανώτατου συντελεστή 40% στο 38%.
Οι σχετικές αλλαγές, σύμφωνα με το παραπάνω σενάριο, θα ολοκληρωθούν το 2008, και η κλίμακα μισθωτών και συνταξιούχων θα διαφοροποιηθεί ουσιαστικά. Το αφορολόγητο όριο θα ανέλθει στα 13.000 ευρώ, θα καταργηθεί ο πρώτος φορολογικός συντελεστής 15% και ο ενδιάμεσος συντελεστής θα μειωθεί στο 25%, ενώ ο υπερβάλλων συντελεστής για τα υψηλά εισοδήματα θα κατέλθει στο 35%.
Με βάση τα ανωτέρω, θα προκύψει όφελος για όλα τα εισοδήματα και ειδικά τα χαμηλά, αφού πέρα από το αυξημένο αφορολόγητο θα συνεχίσει να υπάρχει η πριμοδότηση με 1.000 ευρώ για κάθε ένα παιδί. Ετσι το 2008 μισθωτός με δύο παιδιά και εισόδημα έως 15.000 δεν θα καταβάλει κανένα φόρο στο υπουργείο Οικονομικών. Για εισόδημα 15.000 ευρώ, χωρίς παιδιά, ο φόρος σήμερα είναι 900 ευρώ, ενώ το 2008 με βάση το σενάριο αυτό, ο φόρος θα περιοριστεί στα 500 ευρώ.
Από το 2007
Το στίγμα της φορολογικής πολιτικής των επόμενων ετών έδωσε την περασμένη εβδομάδα και ο υπουργός Οικονομίας μετά τη συνάντησή του με τη ΓΣΕΕ. «Η πρόθεση της κυβέρνησης είναι από το 2007 να αρχίσει η διαδικασία της σταδιακής μείωσης των φορολογικών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα. Αυτή η διαδικασία βεβαίως δεν θα γίνει μόνο με απόφαση της κυβέρνησης. Θα γίνει διάλογος και για τη φορολογική μεταρρύθμιση, ώστε να καταλήξουμε σε ένα σύστημα φορολογικό για τα φυσικά πρόσωπα, το οποίο να είναι και δίκαιο και αποτελεσματικό, να ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη και να ελαφρύνει τους μισθωτούς, οι οποίοι πρέπει να δουν τους καρπούς της προσπάθειας που γίνεται για τη δημοσιονομική εξυγίανση και για την οικονομική ανάπτυξη», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γ. Αλογοσκούφης.
Βέβαια, οι ιδιαίτερα υψηλές ελαφρύνσεις που προκύπτουν για το σύνολο των φορολογούμενων με βάση το ανωτέρω σχέδιο, δεν μπορεί σε αυτή τη χρονική στιγμή να χρηματοδοτηθεί από την κυβέρνηση. Κλειδί των εξελίξεων χαρακτηρίζεται από την πολιτική ηγεσία η αλλαγή του ισχύοντος πλαισίου φοροαπαλλαγών, στο οποίο θα πρέπει να αναμένονται δραστικές αλλαγές.
Στο οικονομικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας αναφέρεται ότι:
«Επανεξετάζονται τα όποια προνόμια και απαλλαγές, που αποτελούν έμμεση επιδότηση του κοινωνικού συνόλου υπέρ των ολίγων και ενίοτε εισοδηματικά ισχυρότερων», προαναγγέλλοντας ουσιαστικά την περικοπή των εκπτώσεων φόρου.
Εφόσον λοιπόν το οικονομικό επιτελείο μειώσει δραστικά τους φορολογικούς συντελεστές, θα επενεξετασθούν αρχικώς οι απαλλαγές που αφορούν το ευρύ κοινωνικό σύνολο, όπως για παράδειγμα το ενοίκιο κύριας και φοιτητικής κατοικίας, για τα δίδακτρα και για τους τόκους των στεγαστικών δανείων, δεδομένου ότι το υπουργείο Οικονομίας θα προχωρήσει σε αύξηση του αφορολόγητου ορίου.
Απαλλαγές
Οπως προκύπτει από στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, 242 φοροαπαλλαγές αφορούν σε μισθωτούς, συνταξιούχους και ελεύθερους επαγγελματίες, ενώ οι απώλειες εσόδων από την ισχύ των απαλλαγών για ενοίκια, δίδακτρα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στεγαστικά δάνεια, ασφάλιστρα, ΦΠΑ, ειδικούς φόρους κατανάλωσης κ.λπ. ανέρχονται σε 1,4 δισ. ευρώ.
Από την επεξεργασία των στοιχείων του υπουργείου Οικονομικών διαφαίνεται ότι οι απαλλαγές φόρου δεν ισχύουν μόνο στη φορολογία εισοδήματος και στη φορολογία κεφαλαίου, αλλά υπάρχει πληθώρα εκπτώσεων ή πλήρους απαλλαγής στους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης, στον ΦΠΑ και στα τέλη ταξινόμησης οχημάτων. Οι υπηρεσίες του υπουργείου αδυνατούν, ωστόσο, να υπολογίσουν επ’ ακριβώς τις απώλειες εσόδων από τις απαλλαγές που θεσμοθετούνται τόσο για τα φυσικά πρόσωπα και για τις επιχειρήσεις όσο και για τους δήμους, τις ιερές μονές κ.λπ. Μόνο για τον ΦΠΑ οι απώλειες υπολογίζονται στα 460 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο, ενώ για τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης πλησιάζουν τα 420 εκατ. ευρώ.
Το προηγούμενο έτος, ένας στους δύο φορολογούμενους έκανε χρήση των ευεργετικών διατάξεων της νομοθεσίας για να μειώσει τον τελικό φόρο.
Συγκεκριμένα περί τους 2.205.780 φορολογούμενους έκαναν χρήση των διευκολύνσεων της φορολογικής νομοθεσίας και επωφελήθηκαν ποσό συνολικού ύψους 4,5 δισ. ευρώ.
Η επιτροπή που θα κληθεί να αναμορφώσει το φορολογικό σύστημα θα εξετάσει σε βάθος τις φοροαπαλλαγές που απαλαμβάνουν σήμερα οι φορολογούμενοι και αναμένεται να προτείνει την κατάργηση αρκετών εξ αυτών και δη εκείνων που εξυπηρετούν μόνο τα υψηλά εισοδηματικά στρώματα. Βέβαια, θα περιορισθούν δραστικά και οι φοροαπαλλαγές που χρησιμοποιούνται από τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα.
Αναμόρφωση
Σημειώνεται ότι η κατάργηση των διαφόρων απαλλαγών, με στόχο την επέκταση της φορολογικής βάσης και τον περιορισμό των διακριτικών παρεμβάσεων του φορολογικού συστήματος στην οικονομία υποστηρίζεται σήμερα ευρύτατα στη διεθνή βιβλιογραφία και αποτέλεσε το κοινό χαρακτηριστικό των μεταρρυθμίσεων που έγιναν τα τελευταία χρόνια στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Στο πλαίσιο αυτό η επιτροπή για την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος θα κληθεί να υποβάλει προτάσεις έτσι ώστε οι καταργήσεις των φοροαπαλλαγών να αντισταθμισθούν από την αύξηση του αφορολογήτου ορίου, τη μείωση του ανώτατου φορολογικού συντελεστή και την τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, με γνώμονα πάντα τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των φορολογουμένων.
Ενδεικτικό, πάντως, της κατάστασης που επικρατεί με τις φοροαπαλλαγές και την εξυπηρέτηση υψηλών εισοδηματικών τάξεων, είναι τα αποτελέσματα ερευνών της γενικής γραμματείας πληροφορικών συστημάτων. Συγκεκριμένα, από την εξέταση της κατανομής των τόκων πρώτης κατοικίας που εξέπεσαν το 2001 (από το εισόδημα και όχι από τον φόρο που ισχύει σήμερα) προκύπτει ότι από το φορολογητέο εισόδημα 185 φορολογουμένων εξέπεσε ποσό τόκων μεγαλύτερο των 15.000 ευρώ για τον καθένα. Τα άτομα αυτά εξυπηρετούν υψηλά δάνεια και ο οριακός τους συντελεστής ανέρχεται στο 40%.
Το όφελος που αποκόμισαν από την έκπτωση ανέρχεται στα 9.000 ευρώ για τον καθένα και ουσιαστικά πριμοδοτήθηκαν από το κράτος για την ανέγερση μιας πολυτελούς πρώτης κατοικίας.