Κανένας προϋπολογισμός δεν τηρήθηκε τα τελευταία 23 χρόνια. Ολοι παρουσίασαν αποκλίσεις, που κατά μέσο όρο την περίοδο 1982 – 1993 ήταν 8,2% και την περίοδο 1994 – 2005 ήταν 6,3%. Αυτό προκύπτει από μελέτη που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η EFG Eurobank, σύμφωνα με την οποία οι προϋπολογισμοί της περιόδου 1982 – 2005 προέβλεπαν πάντοτε έλλειμμα για την κεντρική κυβέρνηση. Μάλιστα, το έλλειμμα μετά την εκτέλεση του προϋπολογισμού το επόμενο έτος ήταν, με εξαίρεση το 1999 (έτος ελέγχου από Ε.Ε. για είσοδο στην Ευρωζώνη), πάντα μεγαλύτερο από αυτό που αρχικά προέβλεπε ο επίσημος προϋπολογισμός.
Οι κυριότερες διαπιστώσεις της μελέτης είναι:
– Στον τακτικό προϋπολογισμό τα έσοδα υπερεκτιμούνται (η απόκλιση είναι στο -3,3% του συνολικού προϋπολογισμού) και οι δαπάνες υποεκτιμούνται (η απόκλιση είναι στο 2,6%), με αποτέλεσμα και οι δύο πλευρές του ισοζυγίου να συμβάλλουν στην αύξηση του πραγματοποιηθέντος ελλείμματος σε σχέση με τον προϋπολογισμό. Εως το 1993 και οι δύο πλευρές συνέβαλαν στην απόκλιση του ελλείμματος, με τα έσοδα να δείχνουν πολύ μεγάλες αποκλίσεις (-5,9%) έναντι των δαπανών (2,4%). Από το 1994 και ύστερα, τα έσοδα εκτιμώνται με σχετική ακρίβεια (-0,6%), ενώ οι αποκλίσεις στις δαπάνες συνεχίζουν να είναι μεγάλες (2,8%).
– Στο έτος εκτέλεσης του προϋπολογισμού, παρατηρείται μια ανάλογη σχέση μεταξύ εσόδων και δαπανών: Η απόκλιση στα έσοδα προηγείται της απόκλισης στις δαπάνες. Δηλαδή μια μη αναμενόμενη απώλεια (αύξηση) στα έσοδα περιορίζει (επεκτείνει) τις δαπάνες περισσότερο από την πρόβλεψη.
– Εξετάζοντας το σφάλμα πρόβλεψης των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού, διαπιστώνεται ότι τα συνολικά φορολογικά έσοδα υπερεκτιμούνται συνεχώς, με εξαίρεση την περίοδο πριν από την ένταξη στην ΟΝΕ 1998 – 2000.
Η αδυναμία επίτευξης των στόχων για τα φορολογικά έσοδα οφείλεται στις αποκλίσεις των έμμεσων φόρων σε ποσοστό διπλάσιο από ό,τι στις αποκλίσεις των άμεσων φόρων.
– Μετά το 1994, δεν γίνεται προσπάθεια παρουσίασης δικαιότερου φορολογικά προσώπου της κυβέρνησης μέσω των προϋπολογισμών που συζητούνται τον Δεκέμβριο στη Βουλή των Ελλήνων.
– Αναφορικά με τις δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού, το μεγαλύτερο μερίδιο της απόκλισης οφείλεται στην υποεκτίμηση των δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους και των δαπανών για μισθούς και συντάξεις.
– Οι αποκλίσεις στα δημοσιονομικά μεγέθη μπορούν να χαρακτηριστούν ως επιλογές των κυβερνήσεων, που δεν σχετίζονται με την πορεία της οικονομίας.
– Το σχετικά μικρό μέγεθος του μέσου όρου των αποκλίσεων στο έλλειμμα του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, σε αντίθεση με τα υψηλά μεγέθη αποκλίσεων που παρατηρούνται στο ισοζύγιο τακτικού προϋπολογισμού, οφείλεται στο γεγονός ότι τόσο τα έσοδα όσο και οι δαπάνες υπερεκτιμούνται, δηλαδή περιέχουν λάθη που αλληλοαναιρούνται.
– Οι μέσοι όροι των αποκλίσεων των εσόδων και των δαπανών του ΠΔΕ αυξάνονται στη δεύτερη περίοδο 1993 – 2005.
* Ολόκληρη η μελέτη στο www. kathimerini.gr/Links