Τα πρώτα σενάρια ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ απεργάζεται η κυβέρνηση παράλληλα με μια εκ βάθρων τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού. H ιδιωτικοποίηση εμφανίζεται ως μονόδρομος για την έξοδο της επιχείρησης από την κρίση στην οποία έχει περιέλθει τα τρία τελευταία χρόνια και θα συνοδευτεί με απελευθέρωση των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος και τη δημιουργία πραγματικού ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού.
Το σενάριο που εξετάζεται ως πιο άμεσα εφαρμόσιμο για την περίπτωση της ΔΕΗ και φέρεται να έχει διασφαλίσει την κατ’ αρχήν συναίνεση του υπουργού Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφη είναι η ιδωτικοποίηση ποσοστού 30% του κλάδου εμπορίας της επιχείρησης.
Οι πρώτες συζητήσεις μάλιστα γίνονται για τις περιοχές του Λεκανοπεδίου Αττικής και της Θεσσαλονίκης όπου εμφανίζονται ικανοποιητικά περιθώρια κέρδους για τους ιδιώτες. Εκχωρώντας το συγκεριμένο ποσοστό σε ιδιώτες, η ΔΕΗ στοχεύει στην απαλλαγή της από τις υποχρεώσεις που της επιφυλάσσει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για όσο διάστημα κατέχει το 70% της αγοράς λιανικής.
Μεταξύ αυτών είναι η υποχρέωση της ΔΕΗ να παρέχει ρεύμα σε οποιοδήποτε καταναλωτή της ζητηθεί σε τιμή ρυθμιζόμενη από την κεντρική διοίκηση που είναι ανεξάρτητη από το κόστος παραγωγής ή αγοράς για την ίδια. Παράλληλα, απαλλάσσεται από το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, οι οποίες ανέρχονται σε ετήσια βάση πάνω από 400 εκατ. ευρώ αλλά και από το κόστος των ανενεργών επενδύσεων (υδροηλεκρικά) εκατοντάδων εκατ. ευρώ επίσης.
Κυρίως, όμως, ανοίγει ο δρόμος για τη λειτουργία μιας πραγματικά ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, στην οποία οι τιμές θα διαμορφώνονται ελεύθερα τόσο στον τομέα της χονδρικής όσο και στον τομέα της λιανικής. Ουσιαστικά, η διοίκηση της ΔΕΗ εμφανίζεται έτοιμη να εισηγηθεί η ίδια την απώλεια μεριδίου αγοράς έναντι μιας υγιούς λειτουργίας του ανταγωνισμού και ενός εξορθολογισμού των εσωτερικών της κοστολογίων, παράγοντες που θα της δώσουν τα περιθώρια για διεκδικήσεις. Μια τέτοια εξέλιξη θα δώσει τη δυνατότητα στη ΔΕΗ ακόμη και να κλείσει μονάδες αντι-οικονομικές, τις οποίες σήμερα είναι υποχρεωμένη να λειτουργεί ως «τελευταίο καταφύγιο» για να καλύψει τη ζήτηση σε ηλεκτρισμό, αλλά και να διεκδικήσει νέες ρυθμίσεις για την τιμολόγηση ηλεκτρικού ρεύματος που θα αφορούν το σύνολο των παραγωγών.
Ο διαχωρισμός
Επ’ αυτού διατυπώνονται προτάσεις για κατάργηση του ενιαίου τιμολογίου, το οποίο επιβαρύνει ασύμμετρα τους καταναλωτές στις διάφορες περιοχές της χώρας. Ενδεικτικά αναφέρεται το παράδειγμα της Κρήτης, στην οποία η τιμή της κιλοβατώρας επιδοτείται από τους καταναλωτές του διασυνδεδεμένου συστήματος. Επί των τιμολογίων εξετάζεται, επίσης, η θεσμοθέτηση ρήτρας καυσίμων και ρήτρας ρύπων, βάσει αυτόματης αναπροσαρμογής που θα στηρίζεται σε συγκεκριμένο συντελεστή και θα αφορά συνολικά τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος και όχι μόνο της ΔΕΗ.
Τα παραπάνω σενάρια βρίσκονται σύμφωνα με πληροφορίες ακόμη σε στάδιο επεξεργασίας και προέκυψε έπειτα από προσεκτική μελέτη των στοιχείων που ανέδειξε ο λογιστικός διαχωρισμός των δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Πρόκειται για την υποχρέωση που έχει η ΔΕΗ από το 2001 στο πλαίσιο της εναρμόνισής της με την κοινοτική Οδηγία 96/92 και υλοποίησε προσφάτως με καθυστέρηση. O λογιστικός διαχωρισμός των δραστηριοτήτων της ανέδειξε ως ζημιογόνο τον τομέα της εμπορίας πιστοποιώντας και τη στρεβλή λειτουργία της ημερήσιας χονδρικής αγοράς και «μαύρες τρύπες» την Κρήτη και τα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Η πρόσφατη απόφαση του διοικητικού συμβουλίου της ΔΕΗ να προχωρήσει και σε διοικητικό διαχωρισμό δραστηριοτήτων σε ανταγωνιστικές και μονοπωλιακές διευκολύνει περαιτέρω σχέδια ιδιωτικοποίησης.
Πολιτικό κόστος
Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Οι συναρμόδιοι υπουργοί Οικονομίας και Ανάπτυξης καλούνται να πράξουν ό,τι επιμελώς απέφυγαν τα προηγούμενα χρόνια οι προκάτοχοί τους και να βάλουν «τον δάκτυλον εις τον τύπον των ήλων» υλοποιώντας για πρώτη φορά πολιτικές υψηλού πολιτικού κόστους, όπως είναι η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και η άνοδος των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος, χωρίς τις οποίες όμως δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική απελευθέρωση της αγοράς.