Σοβαρές διαπιστώσεις για δυσλειτουργίες στις υπηρεσίες του ΟΑΕΔ σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των ανέργων, αλλά και στο πεδίο της απασχόλησης καταγράφονται σε δύο νέες ειδικές Εκθέσεις, τις οποίες υπέβαλε στον πρωθυπουργό και την πρόεδρο της Βουλής ο Συνήγορος του Πολίτη κ. Γ. Καμίνης. Διαπιστώνεται ότι «το κλασικό μοντέλο της εξαρτημένης εργασίας συνεχώς υποχωρεί έναντι των άτυπων μορφών εργασίας και διευρύνονται βαθμιαία οι κατηγορίες εργαζομένων που στερούνται κοινωνικής προστασίας κατά της ανεργίας». Επιπροσθέτως, κατά τη νομοθεσία που διέπει τον ΟΑΕΔ, άνεργος δεν είναι ο μισθωτός που χάνει ακούσια την απασχόλησή του, αλλά αυτός που εμπίπτει στις διατάξεις περί τακτικής επιδότησης ανεργίας. Ωστόσο, πολλοί εργαζόμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή βραχύβιες συμβάσεις αορίστου χρόνου, που εναλλάσσουν συχνά περιόδους εργασίας και ανεργίας, αδυνατούν να συγκεντρώσουν τον ασφαλιστικό χρόνο που απαιτείται για την τακτική επιδότηση ανεργίας. Ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει τη νομοθετική μεταρρύθμιση των προϋποθέσεων της τακτικής επιδότησης ανεργίας, έτσι ώστε οι προστατευτικές διατάξεις να καλύψουν τις νέες μορφές απασχόλησης και κινητικότητας της εργασίας.
Συμβάσεις έργου
Οι εργαζόμενοι με συμβάσεις έργου δεν ασφαλίζονται κατά της ανεργίας. Ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει τα πρόσωπα που παρέχουν την προσωπική τους εργασία κατά κύριο ή συγκύριο επάγγελμα με σύμβαση μίσθωσης έργου με συνθήκες από άποψη χρόνου, τρόπου και τόπου απασχόλησης παρόμοιες με αυτές που συναντώνται στις περιπτώσεις μίσθωσης εργασίας και ασφαλίζονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, να υπάγονται και στην ασφάλιση του κλάδου ανεργίας.
Ενα από τα σοβαρά συμπεράσματα στα οποία καταλήγει ο Συνήγορος είναι ότι «η σύναψη διαδοχικών συμβάσεων ορισμένου χρόνου ή οι διαδοχικές ανανεώσεις της σύμβασης εργασίας χρησιμοποιούνται συχνά για την καταστρατήγηση των προστατευτικών διατάξεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας». Ο Συνήγορος προτείνει την επιδότηση λόγω ανεργίας των εργαζομένων με διαδοχικές ή ασυνεχείς συμβάσεις ορισμένου χρόνου με μειωμένες χρονικές προϋποθέσεις, ανάλογες με αυτές των εποχικών εργαζομένων.
Για τις παροχές ανεργίας, ο Συνήγορος προτείνει:
– Την τροποποίηση της νομοθεσίας σχετικά με τις παροχές ανεργίας
.- Την επισήμανση των πεδίων στα οποία δεν εφαρμόζεται η νομοθεσία και την ανάγκη ελέγχου της εφαρμογής της.
– Την ανάδειξη σημείων, τα οποία χρήζουν βελτιώσεων.
Για τις πολιτικές απασχόλησης εισηγείται:
– Την απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών και την αποφυγή συχνών τροποποιήσεων.
– Τη διασφάλιση της πληρότητας και ακρίβειας της πληροφόρησης προς τους ενδιαφερόμενους (είτε ανέργους είτε επιχειρηματίες) για ένταξη σε προγράμματα και κυρίως για τις υποχρεώσεις και δεσμεύσεις οι οποίες απορρέουν από την ένταξή τους σε ορισμένο πρόγραμμα.
– Την αναβάθμιση των συμβουλευτικών υπηρεσιών που παρέχουν τα ΚΠΑ και τη βελτίωση της ανταπόκρισης των δημοσίων υπηρεσιών απασχόλησης στις αυξημένες διαχειριστικές απαιτήσεις υλοποίησης των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης.