Απαριθμώντας τα «αγκάθια» της ελληνικής οικονομίας, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Γιώργος Αλογοσκούφης ανέφερε το υψηλό δημόσιο χρέος, το ασφαλιστικό και την ανεργία. Στην ουσία τα δύο τελευταία αποτελούν συμπτώματα, όπως λένε οι γιατροί, της ίδιας ασθένειας: υψηλό δημόσιο χρέος.
Αρκεί να φανταστεί κανείς ότι για να λειτουργήσει φέτος το κράτος απαιτεί 88 δισ. ευρώ. Τα έσοδα του κράτους από φόρος, μερίσματα κ.λπ. είναι 53 δισ. ευρώ. Του λείπουν δηλαδή περίπου 35 δισ. ευρώ, τα οποία θα δανειστεί. Και σαν να μη φτάνει μόνο αυτό, θα πρέπει να πληρώσει επιπλέον 10 δισ. ευρώ για τόκους προκειμένου να εξυπηρετήσει τα δάνεια που έχει πάρει στο παρελθόν. Τα δε χρεολύσια ανέρχονται σε 40 δισ. ευρώ!
Φανταστείτε, δηλαδή, μια οικογένεια με μηνιαία έσοδα 1.000 ευρώ που κάνει μια ζωή που απαιτεί μισθό περίπου 1.600 ευρώ και για δόσεις πληρώνει περίπου 1.000 ευρώ τον μήνα και πρέπει να δανειστεί και άλλα 800 ευρώ για να τα βγάλει πέρα μέχρι τέλος του μηνός! Η οικογένεια αυτή προφανώς δεν μπορεί να κάνει επενδύσεις!
Ετσι και στην ελληνική οικονομία. Οι λέξεις ανταγωνιστικότητα, μεταρρυθμίσεις και ανάπτυξη λέγονται εύκολα, αλλά δύσκολα μπορούν να γίνουν πράξη, καθώς απαιτείται αντίστοιχη χρηματοδότηση.
Το υψηλό δημόσιο χρέος δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο δανεισμού που μειώνει τη δυνατότητα εξεύρεσης πόρων για μεταρρυθμίσεις που θα συμβάλουν στον περιορισμό των δαπανών, στην αύξηση των εσόδων και την ενίσχυση της απασχόλησης. Διότι, το ασφαλιστικό απαιτεί μεταρρύθμιση που έχει κόστος, το οποίο υπολογίζεται σε 12 δισ. ευρώ. Επίσης, η απασχόληση απαιτεί μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και τόνωση της επιχειρηματικότητας. Πώς, όμως, μπορεί να γίνει ανάπτυξη, όταν όλος ο προϋπολογισμός του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων είναι μικρότερος από τους τόκους που πληρώνει το κράτος για να εξυπηρετήσει τα χρέη του; Σημειώνεται ότι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για φέτος προβλέπει συνολικές δαπάνες 8,75 δισ. ευρώ που περιλαμβάνουν και κοινοτικά κονδύλια. Οι τόκοι ανέρχονται σε 9,75 δισ. ευρώ.
Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί ο στόχος για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό μέχρι το 2010.
Πρόκειται δηλαδή για έναν πραγματικό γρίφο που καλείται να λύσει η κυβέρνηση. Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορεί να περιορίσει τις δαπάνες για επενδύσεις. Μπορεί, όμως, να περιορίσει τις δαπάνες λειτουργίας. Σε αυτό το σημείο μπορεί να επισημανθεί ένα παράδοξο: Ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα εφαρμόζοντας σφικτή οικονομική πολιτική με περιορισμό του κράτους… οι δημόσιοι υπάλληλοι αυξάνονται. Για πρώτη φορά ξεπέρασαν το 1 εκατομμύριο.
Βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν υπονοείται ότι η αύξηση της απασχόλησης σχετίζεται με μείωση των επενδύσεων. Το θέμα είναι να αυξάνεται η απασχόληση μέσω παραγωγικών παρεμβάσεων.
Εξάλλου, οι ξένες επενδύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δεν αφορούσαν την ίδρυση νέων επιχειρήσεων. Αυτό, ίσως, να λέει κάτι. Οτι η χώρα μας ακόμα δεν έχει γίνει ελκυστικός προορισμός νέων παραγωγικών επενδύσεων.
Συνεπώς, πέρα από τον περιορισμό των δαπανών που είναι, ίσως, ο πιο εύκολος τρόπος, θα πρέπει η προσπάθεια να επικεντρωθεί στα διαρθρωτικά προβλήματα, με κορυφαίο αυτό της γραφειοκρατίας.