Στο προηγούμενο θέμα του φορολογικού μας οδηγού είδαμε ποιες αλλαγές έφεραν από 1 Μαρτίου 2007 οι νέες αντικειμενικές αξίες των ακινήτων.
Δώσαμε με χρήσιμους πίνακες τις νέες κλίμακες που ισχύουν από 1-3-2007 στον φόρο κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών.
Επίσης τα νέα όρια των γονικών παροχών, και με παράδειγμα είδαμε τον φόρο στο νέο όριο των 120.000 ευρώ.
Πολλοί αναγνώστες μας τηλεφώνησαν για τη χρηστικότητα του πίνακα 4 με τα αφορολόγητα όρια στην απόκτηση πρώτης κατοικίας ή οικοπέδου, όταν αυτή γίνεται με κληρονομιά, γονική παροχή ή με κανονική αγορά, και μας ζήτησαν να ασχοληθούμε ακόμα πιο πρακτικά, απαντώντας σε βασικά ερωτήματα όπως:
-Ποιοι είναι οι δικαιούχοι της απαλλαγής από τον φόρο.
-Τι ισχύει αν αγοράζουν νέο ακίνητο που η άδεια εκδόθηκε από 1-1-2006 ή παλαιό ακίνητο;
-Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την απαλλαγή πρώτης κατοικίας;
-Υπάρχει δικαίωμα απαλλαγής για δεύτερη φορά;
-Ποια δικαιολογητικά χρειάζονται;
-Πότε αίρεται η απαλλαγή.
Επειδή πράγματι η απόκτηση πρώτης κατοικίας είναι υπόθεση σοβαρή, αφού έχει να κάνει με το αίσθημα της ασφάλειας, ιδιαίτερα στο ξεκίνημα της ζωής στα νέα ζευγάρια που ονειρεύονται να κάνουν οικογένεια κάτω από το δικό τους «κεραμίδι», είδαμε το 1980 τον νομοθέτη να κάνει τα πρώτα βήματα κοινωνικής ευαισθησίας με τον ν. 1078/1980, θεσπίζοντας την απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων για την αγορά πρώτης κατοικίας, από όλους τους Ελληνες και όχι μόνο για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων (π.χ. δημόσιοι υπάλληλοι, υπάλληλοι οργανισμών, κ.λπ.), όπως προέβλεπαν οι προγενέστερες από τον νόμο αυτό διατάξεις.
Αλλεπάλληλες αυξήσεις
Από τότε μέχρι σήμερα οι διατάξεις αυτού του νόμου μπορεί να βελτιώθηκαν όσον αφορά τα όρια των απαλλαγών ή τη γραφειοκρατία των προϋποθέσεων ακόμα όμως και η πρακτική αυτή της αναπροσαρμογής των απαλλασσόμενων ποσών ποτέ δεν εξασφάλισε με δίκαιο τρόπο την προσέγγισή τους στις αντίστοιχες αλλεπάλληλες αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Για παράδειγμα ας πάρουμε τις πρόσφατες αλλαγές από 1-3-2007.
Αν δούμε στον πίνακα τις μεταβολές των αφορολόγητων ορίων θα διαπιστώσουμε ότι η μέση αύξηση αυτών είναι 20-22%. Αντίθετα η μέση αύξηση των αντικειμενικών αξιών που έγινε μάλιστα ως δεύτερη διόρθωση (η πρώτη είπαμε ότι έγινε τον Δεκέμβριο του 2005 και ίσχυσε από 1η Ιανουαρίου 2006) ήταν 25-30%.
Το δεύτερο άδικο σημείο του συστήματος αυτού είναι ότι το κάθε ποσό της απαλλαγής (βλ. στον πίνακα) που συνδέεται με τα ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα των «στεγαστικών αναγκών» που προβλέπουν οι διατάξεις του νόμου όπως θα δούμε πιο κάτω είναι σταθερό. Ετσι το ίδιο ποσό απαλλαγής για πρώτη κατοικία έχει ο ενδιαφερόμενος, όταν αγοράζει στην περιοχή π.χ. της Δυτικής Αθήνας, με τον άλλο αγοραστή που αγοράζει στην περιοχή της ανατολικής Αττικής για τα ίδια τετραγωνικά μέτρα, όπου σαφώς η αξία είναι πολύ μεγαλύτερη και βέβαια απευθύνεται σε μεγαλύτερα βαλάντια. Η ενίσχυση συνεπώς είναι δυσανάλογη μεταξύ του πολίτη Α και του πολίτη Β.
Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι ίσως ποτέ, αυτή η νομοθετική ρύθμιση δεν προσαρμόστηκε σε μια πλατύτερη έρευνα με τόλμη και στρατηγική έτσι ώστε να διαγνωσθούν και άλλες πτυχές του όλου ζητήματος.
Οι πραγματικές ανάγκες
Επί παραδείγματι πόσο θα ήταν το κόστος από την απώλεια των φόρων, αν η Πολιτεία έβλεπε στα μάτια ένα νέο ζευγάρι που χρειάζεται ουσιαστική κοινωνική και οικονομική στήριξη στο νέο του ξεκίνημα, και του έλεγε:
Χρειάζεσαι πράγματι ένα σπίτι με το απαραίτητο μέγεθος που θα καλύπτει τις στεγαστικές σου ανάγκες, ώστε να μπορείς να αποκτήσεις δύο ή περισσότερα παιδιά. Διαπιστώνω ότι δεν έχεις κανένα σπίτι και θα αναγκασθείς να νοικιάσεις. Ομως θέλεις να αποκτήσεις δικό σου και πρέπει να το κάνεις. Εγώ η Πολιτεία σε βοηθώ και σε απαλλάσσω από τον φόρο στο σύνολο της αντικειμενική αξίας της πρώτης σου κατοικίας.
Οι ειδικοί βέβαια στο υπουργείο Οικονομικών θα χρειάζονταν για τέτοιες εισηγήσεις και τη βοήθεια κοινωνικών ψυχολόγων, συμβούλων οικογενείας, κ.λπ.
Γιατί σίγουρα η υπάρχουσα διάταξη που προβλέπει ότι «πληρούνται οι στεγαστικές ανάγκες με 70 τ.μ. για άγαμο, χήρο, διαζευγμένο ή έγγαμο, προσαυξανόμενο κατά 20 τ.μ. για καθένα από τα δύο πρώτα ανήλικα παιδιά και κατά 25 τ.μ. για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα παιδιά», κάθε άλλο παρά κοινωνικά μελετημένη είναι.
Και τούτο γιατί απλά χρειάζεται κοινός νους για να ερμηνεύσει κανείς αυτή τη διάταξη, που όπως ισχύει σήμερα ούτε λίγο ούτε πολύ μοιάζει σαν να λέει στο νέο ζευγάρι:
Τώρα έχεις απαλλαγή για 70 τ.μ. Περίμενε. Κάνε πρώτα δύο παιδιά και έλα να αγοράσεις πρώτη κατοικία οπότε θα έχεις απαλλαγή για 70+20+20=110 τ.μ.!
Και πάλι τότε αν αγοράσεις μέχρι 110 τ.μ. και η αξία του είναι 320.000 ευρώ, απαλλαγή θα έχεις μόνο για μέχρι το ποσό 138.000+ 28.000+28.000=194.000 ευρώ.
Εν πάσει όμως περιπτώσει αυτά ισχύουν στον νόμο, και ο υπογράφων ως φοροτεχνικός περιορίζεται να αναλύσει τα του ισχύοντος νόμου.
Ετσι επαναλαμβάνουμε τον πίνακα με τα αφορολόγητα από 1-3-2007 όρια στην απόκτηση πρώτης κατοικίας ή οικοπέδου με κληρονομιά, γονική παροχή ή με αγορά (επαχθής αιτία), όπως αναπροσαρμόσθηκαν με τον ν. 3554/2007 (άρθρο 5 – ΦΕΚ 80 τ.Α’).
