Τι συμβαίνει με την ανεργία; Πόσο πραγματική είναι η πώση του ποσοστού που καταγράφουν οι έρευνες εργατικού δυναμικού της ΕΣΥΕ και πώς συνδέεται με την απασχόληση;
Είναι γεγονός ότι η μείωση του ποσοστού ανεργίας συνεχίστηκε και τον περασμένο Μάιο. Το ποσοστό μειώθηκε στο 7,7% από 9,2% που ήταν τον Μάιο του 2006. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία για το συγκεκριμένο μήνα -στον οποίο πάντα εκδηλώνεται χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας, λόγω της έναρξης των εποχιακών απασχολήσεων στον τουρισμό και τη γεωργία- εμφανίζεται και σταθερή πτώση του ποσοστού καθ’ όλη τη διάρκεια της τετραετίας. Το 2004 το ποσοστό ήταν 10,1%, το 2005 μειώθηκε στο 9,6 και ακολούθως τα δύο επόμενα έτη στο 9,25 και στο 7,7%.
Ανάλογες μεταβολές διαπιστώνονται και στην απασχόληση η οποία αυξάνεται σταθερά από το 2004 μέχρι και το 2007. Το ποσοστό αύξησης των απασχολουμένων μεταξύ Μαΐου 2004 και Μαΐου 2005 ήταν 1,8%. Ακολουθεί μια μικρότερη αύξηση της τάξεως του 0,8% για το επόμενο δωδεκάμηνο και συνεχίζεται η άνοδος με ποσοστό 1,3%. Επίσης, από τα στοιχεία για το ποσοστό ανεργίας ανά περιφέρεια προκύπτει ότι οι μεγαλύτερες μειώσεις εμφανίζονται σε τουριστικές περιοχές, όπως στο Νότιο Αιγαίο και στην Κρήτη. Σε αυτές τις περιφέρειες το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 6,4% και 3,4% από 9,15 και 6,3% που είχε καταγραφεί τον Μάιο του 2006.
Για τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης έχουν συμβάλει οι ροές των κοινοτικών κονδυλίων που κατευθύνθηκαν σε προγράμματα προσωρινής απασχόλησης και κατάρτισης, οι αλλαγές στη στατιστική καταγραφή των ανέργων, αλλά και η μεγάλη επέκταση των προγραμμάτων stage στο Δημόσιο και τους OTA. Ειδικότερα για τον μήνα Μάιο στη μείωση της ανεργίας έχει συμβάλει και η βελτίωση της τουριστικής κινησης. Κατ’ αρχάς σε ό,τι αφορά τον τρόπο που γίνεται η στατιστική έρευνα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ερευνητής της ΕΣΥΕ όταν διεξάγει την έρευνα εργατικού δυναμικού λειτουργεί μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Δεν καταγράφει στους ανέργους το άτομο που εργάστηκε έστω και μία ώρα την εβδομάδα που προηγηθήκε της συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου. Αυτό ισχύει σε όλες τις χώρες της E.E. και αποτελεί μια τρόπον τινά «συμφωνημένη απάτη» μεταξύ των κρατών-μελών. Μια συμφωνία που εξυπηρετεί περισσότερο την περικοπή των υψηλών επιδομάτων στον αναπτυγμένο βορρά. Φανταστείτε σε τι ύψος θα είχαν εκτιναχτεί τα ποσοστά ανεργίας εάν εμπαινε ως προϋπόθεση για την κατάταξη στους απασχολούμενους, να εργάζεται κάποιος με 5ήμερο και 48ωρο!
Στην Ελλάδα η εφαρμογή αυτού του νέου τρόπου στατιστικής καταγραφής που αφαιρεί τον ερωτώμενο από τη δεξαμενή των ανέργων, έστω και αν έχει απασχοληθεί μια ώρα, συνέπεσε με την ωρίμανση της τρίτης προγραμματικής περιόδου του Γ΄ ΚΠΣ μετά το 2004, αλλά και με την επιτάχυνση των προγραμμάτων που χρηματοδοτεί κατά 75% το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Εκτιμάται ότι από τις νέες 57.767 θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν σύμφωνα με την ΕΣΥΕ, τουλάχιστον οι 30.000 είναι 18μηνης διάρκειας και προέρχονται από τα αποκαλούμενα προγράμματα stage. Το έτος 2005, το επιχειρησιακό πρόγραμμα για την απασχόληση κατείχε την πρώτη θέση μεταξύ όλων των επιχειρησιακών προγραμμάτων, όσον αφορά τις εντάξεις, τις νομικές δεσμεύσεις και τις δαπάνες. Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι για πρώτη φορά έμεινε εκτός της κομματικής αντιπαράθεσης και της συνδικαλιστικής κριτικής, ο τρόπος που διαχειρίστηκε τα κονδύλια του EKT στην Ελλάδα ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Κοινοτικών και Αλλων Πόρων κ. K. Τσουτσοπλίδης. Τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου «έτρεξαν» περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο και χρηματοδότησαν τη δημιουργία προσωρινής απασχόλησης σε μεγάλη έκταση. Αλλωστε, ο ΟΑΕΔ θέτει από τη Δευτέρα λίγες μόνο ημέρες πριν από τις εκλογές σε κίνηση ένα ακόμη πρόγραμμα για την πρόσληψη 10.000 ανέργων ηλικίας 45 ετών και άνω. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου οι Βρυξέλλες επιδότησαν τη συμμετοχή πάνω από 134.000 ατόμων σε προγράμματα επιδότησης του ΟΑΕΔ, ενώ από τον Μάρτιο του 2004 μέχρι σήμερα φέρεται ότι συμμετείχαν σε προγράμματα κατάρτισης περισσότεροι από 195.000 πολίτες. Πόσες από αυτές τις θέσεις είναι πλήρους απασχόλησης ή έστω και μερικής αλλά με ασφαλιστικά δικαιώματα;
Σύμφωνα με τις μετρήσεις της ΕΣΥΕ από το Μάιο του 2006 μέχρι και τον Μάιο του 2007 δημιουργήθηκαν 58.767 θέσεις απασχόλησης. Επίσης, από τα στοιχεία του υπουργείου Απασχόλησης προκύπτει ότι μέχρι τις αρχές Ιουνίου του 2007, οι επωφελούμενοι από τα προγράμματα νέων θέσεων εργασίας και stage ξεπέρασαν τις 100.000. Ομως βάσει των στοιχείων που έχει συλλέξει από τα ασφαλιστικά ταμεία ο Κοινωνικός Προϋπολογισμός για το 2007, οι νέοι ασφαλισμένοι που αναμένεται εγγραφούν στα ασφαλιστικά Ταμεία για κύρια σύνταξη δεν θα ξεπεράσουν τους 9.091 εργαζομένους. Οι νέοι ασφαλισμένοι το 2006 δεν υπερέβησαν τους 3.000. Αυτά τα μεγέθη αποδίδουν την πραγματική εικόνα της πλήρους απασχόλησης στην Ελλάδα. Νέο στοιχείο αποτελεί και η αύξηση της προσωρινής απασχόλησης στο Δημόσιο και τους OTA, μέσω των stage. Το 2006 στο Δημόσιο απασχολείτο το 12% των μερικώς απασχολουμένων και το 29% των προσωρινά απασχολουμένων.
Το ποσοστό ανεργίας θα συνεχίσει την καθοδική του πορεία. Ομως, οι θέσεις απασχόλησης που θα δημιουργούνται θα είναι προσωρινές και θα στηριζόνται κυρίως σε βραχυχρόνια προγράμματα. Μάλιστα την περίοδο 2007-2013, μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού θα διατεθούν 3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων άνω των 2,260 δισ. είναι η κοινοτική συνδρομή. Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν και αυτός ο πακτωλός χρημάτων θα αξιοποιηθεί μόνο για την αύξηση της προσωρινής απασχόλησης ή θα επενδυθεί για την πραγματική βελτίωση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού. Διότι, καλοί είναι οι στατιστικοί δείκτες όταν μειώνεται το ποσοστό ανεργίας, αλλά δεν αρκούν για να κατανοηθούν οι πολλαπλές στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας. Αντιθέτως, μπορεί να συμβάλουν και στην παραμόρφωση της πραγματικότητας για τα προβλήματα της ανεργίας και της απασχόλησης στην ελληνική οικονομία.
