Οσο μεγαλώνει η αβεβαιότητα σχετικά με την πορεία των επιτοκίων, λόγω της κρίσης που ξέσπασε στην αμερικανική αγορά στεγαστικών δανείων, τόσο γίνεται πιο δύσκολη η επιλογή στεγαστικού δανείου με σταθερό ή κυμαινόμενο επιτόκιο. Ακόμα πιο δύσκολη -ίσως και πιο επικίνδυνη- γίνεται η επιλογή στεγαστικού δανείου σε ευρώ ή σε ξένο νόμισμα.
Ορισμένοι για να προβλέψουν το μέλλον χρησιμοποιούν στοιχεία από το παρελθόν. Αλλοι ασπάζονται τις προβλέψεις των αγορών και δέχονται ως «αλάνθαστες» τις μελλοντικές τιμές που προεξοφλεί σήμερα η αγορά. Το θέμα της σωστής επιλογής επιτοκίου και νομίσματος για το στεγαστικό δάνειο γίνεται πιο ενδιαφέρον τώρα, καθώς είτε με τη μία προσέγγιση, είτε με την άλλη, το συμπέρασμα είναι το ίδιο: Λιγότερο κίνδυνο έχουν τα στεγαστικά δάνεια σε ευρώ και συμφέρουν αυτά με κυμαινόμενο επιτόκιο. Οι υπερασπιστές των «λογικών προσδοκιών» (rational expectations) συμβουλεύονται την πορεία της καμπύλης των επιτοκίων στην αγορά. Σύμφωνα με αυτή, το επιτόκιο του ευρώ στα επόμενα χρόνια δεν θα ξεπεράσει το 4,8%. Αυτό, βέβαια, ισχύει με τα σημερινά δεδομένα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το κυμαινόμενο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων στην Ελλάδα θα αυξηθεί γύρω στο 5%. Σήμερα το κυμαινόμενο επιτόκιο των στεγαστικών δανείων είναι 4,05% και της ΕΚΤ στο 4%. Ομως, το σταθερό επιτόκιο για 10 έτη είναι 5,35%. Δηλαδή είναι υψηλότερο από το μέγιστο που προβλέπεται να αυξηθεί το κυμαινόμενο επιτόκιο. Επίσης, σε 10 χρόνια δεν είναι σίγουρο ότι τα επιτόκια του ευρώ θα κινούνται ανοδικά. Ωστόσο, το σταθερό για 5 έτη είναι 4,30% και για άνω των 10 ετών είναι 4,56%. Αυτά συμφέρουν;
Ερχεται η εμπειρία του παρελθόντος να απαντήσει. Οταν το 2003 το επιτόκιο της ΕΚΤ ήταν 2%, τα σταθερά επιτόκια για περίοδο άνω των 10 ετών ήταν 5,1%. Σήμερα τα επιτόκια της ΕΚΤ είναι 4% και τα αντίστοιχα σταθερά στο 4,56%. Επίσης, τότε το κυμαινόμενο ήταν στο 4,51% και σήμερα στο 4,05%. Αυτό σημαίνει ότι όποιος προτίμησε το 2003 να πάρει στεγαστικό δάνειο με σταθερό επιτόκιο (έστω 100.000 ευρώ) έχει πληρώσει μέχρι σήμερα τη «σιγουριά» με περίπου 1.000 ευρώ παραπάνω. Και απ’ ότι δείχνει η καμπύλη επιτοκίων, στο 5,1% δεν θα φτάσει το κυμαινόμενο σε 10 χρόνια. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα κινηθούν οι ελληνικές τράπεζες, πώς θα διαμορφώσουν την τιμολογιακή πολιτική και τα περιθώρια κέρδους τους τα επόμενα χρόνια. Σε ό,τι αφορά το νόμισμα του δανείου, τα στοιχεία του παρελθόντος δείχνουν ότι οι πιο κερδισμένοι δανειολήπτες από το 1999 μέχρι σήμερα είναι όσοι προτίμησαν το γιεν και το ελβετικό φράγκο. Ομως, για ένα δάνειο ύψους 100.000 ευρώ που πήραν περίπου 10 χρόνια πριν, έχουν αφήσει σήμερα ως ανεξόφλητο υπόλοιπο πάνω από το μισό ποσό που δανείστηκαν για άλλα τόσα χρόνια. Τι σημαίνει αυτό; Μεγάλος συναλλαγματικός κίνδυνος για μεγάλο ποσό και για μεγάλο διάστημα. Οπως λένε τραπεζικά στελέχη, το κυνήγι του συμφερότερου νομίσματος έχει νόημα μόνο για μικρά χρονικά διαστήματα.
Περισσότερα θέματα που αφορούν δάνεια, επενδύσεις και αποταμιεύσεις στην ενότητα «Πορτοφόλι» του www.kathimerini.gr