Ο Ελληνας συντηρεί εκούσια ή ακούσια την παραοικονομία στην υγεία, καθώς έως και το 29% των χρημάτων που δαπανά για ιατρικές υπηρεσίες παντός τύπου, είναι «μαύρο».
Χρήματα που δόθηκαν είτε σε επίσκεψη του ιατρού χωρίς τη νόμιμη απόδειξη, είτε ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη φροντίδα που αυτός επέδειξε, είτε ως μέσο για να προσέξει περισσότερο ο ιατρός τον ασθενή, είτε ως αμοιβή για μία υπηρεσία (συνήθως χειρουργική) που αυτός προσέφερε, αποτελούν το γνωστό σε όλους «φακελάκι».
Μάλιστα, έχει υπολογιστεί ότι το «φακελάκι»… περιέχει 194,5 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ υπερπολλαπλάσιο είναι το σύνολο των χρημάτων που δόθηκαν για αμοιβή ιατρού χωρίς απόδειξη.
Σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα για την παραοικονομία στην Υγεία που πραγματοποίησε η κα Ολγα Σίσκου, επιστημονική συνεργάτιδα του Εργαστηρίου Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας (Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο), προκύπτει ότι από τα 7 δισ. ευρώ που δαπανά ετησίως ο Ελληνας σε ιδιωτική βάση για υπηρεσίες υγείας, το 1,8 δισ. ευρώ αντιπροσωπεύει τη συνολική παραοικονομία στον υγειονομικό τομέα.
Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 26 – 29% των πληρωμών των χρηστών και στο 12% – 13,5% της συνολικής δαπάνης υγείας. Από το παραπάνω ποσό τα 194,5 εκατ. ευρώ είναι το «φακελάκι», δηλαδή 11% της συνολικής παραοικονομίας του υγειονομικού τομέα και τα 1,6 δισ. ευρώ αφορούν πληρωμές για αμοιβές χωρίς απόδειξη στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό σημαίνει ότι ετησίως τα διαφυγόντα φορολογικά έσοδα για το κράτος είναι 628 εκατ. ευρώ ή 0,4% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 36% των νοσηλευθέντων σε δημόσιο νοσοκομείο δήλωσαν τουλάχιστον μία άτυπη πληρωμή προς ιατρούς χωρίς απόδειξη, είτε ως φακελάκι είτε ως φιλοδώρημα, ενώ μόλις το 4% των ιατρών αρνήθηκαν να δεχτούν αυτήν την άτυπη προσφορά, ενώ 4% είναι και το ποσοστό των ασθενών που αρνήθηκαν να δώσουν φακελάκι, ενώ τους ζητήθηκε.
Στο σημείο αυτό, πρέπει να επισημανθεί ότι η άτυπη πληρωμή που έχει τη μορφή φιλοδωρήματος από τον ασθενή προς το θεράποντα ιατρό του, απαντάται μόνο στα δημόσια νοσοκομεία. Το 42% των ασθενών που κατέβαλαν πρόσθετη αμοιβή στους γιατρούς (φακελάκι), δηλώνει ότι με τον τρόπο αυτό αναζητούσε ποιοτικότερη φροντίδα, ενώ το 20% δηλώνει ότι του ζητήθηκε για την παροχή υπηρεσιών που θεωρητικά παρέχονται δωρεάν, όπως η εγχείρηση.
Το 18%, απαντά ότι είναι μέρος της κουλτούρας μας (έτσι κάνουν όλοι), ενώ ένα ακόμα 20% δηλώνει ότι πρόκειται για μία κίνηση ευγνωμοσύνης για τις υπηρεσίες που έλαβε από τον ιατρό του μετά τη νοσηλεία του. Παχυλό εξάλλου, γίνεται το φακελάκι για τους ασθενείς που εισήχθησαν σε δημόσιο νοσοκομείο με μεσολάβηση τρίτου. Συγκεκριμένα, από την έρευνα προκύπτει ότι η πιθανότητα καταβολής πρόσθετης πληρωμής σε γιατρούς των δημόσιων νοσοκομείων, είναι 72% μεγαλύτερη για όσους η εισαγωγή έγινε με τη μεσολάβηση τρίτου ατόμου, σε σχέση με όσους εισήχθησαν μέσω των τυπικών διαδικασιών. Επίσης, όσοι υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση (σε δημόσιο νοσοκομείο) έχουν 137% μεγαλύτερη πιθανότητα καταβολής άτυπων πληρωμών σε σύγκριση με όσους δεν έκαναν εγχείρηση κατά τη νοσηλεία τους.
Θλιβερή εξάλλου, είναι η διαπίστωση της ίδιας έρευνας, ότι η ασφαλιστική προστασία που προσφέρουν τα Ταμεία είναι εξαιρετικά μικρή ως προς την κάλυψη της δαπάνης. Από το σύνολο των 6,9 δισ. που ξοδεύουν οι Ελληνες ιδιωτικά, παρά την 100% κάλυψη από την Κοινωνική Ασφάλιση, μόνο το 6,4%, ή 446 εκατ. ευρώ τους επιστρέφεται από την κοινωνική ασφάλιση (5% για νοσηλεία σε ιδιωτικό νοσοκομείο), είτε γιατί δεν το δικαιούνται, είτε επειδή δεν το ζητούν λόγω της πολύπλοκης διαδικασίας αποζημίωσης και της γραφειοκρατίας.