Η πρόσφατη άνοδος του ευρώ έναντι του δολαρίου των ΗΠΑ αντικατοπτρίζει την εξασθένηση του δολαρίου έναντι των περισσοτέρων νομισμάτων. Συγκεκριμένα, από την αρχή του έτους έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2007, η τιμή του δολαρίου μειώθηκε κατά 6,6% έναντι του ευρώ, κατά 3,9% έναντι του κινεζικού γουάν, κατά 2,9% έναντι της αγγλικής λίρας και κατά 3,4% έναντι του ιαπωνικού γιεν.
Ο κυριότερος παράγοντας εξασθένησης του δολαρίου είναι η διαφορετική δυναμική στους ρυθμούς ανάπτυξης και τα επιτόκια στις ΗΠΑ και τις υπόλοιπες χώρες, η οποία καθιστά ελκυστικά τα ξένα νομίσματα σε σχέση με το δολάριο. Τα προβλήματα στην αμερικανική αγορά τιτλοποιημένων στεγαστικών δανείων έχουν αυξήσει την πιθανότητα ύφεσης και μειώσει τη ρευστότητα στις αγορές ομολόγων, με αποτέλεσμα η Fed να μειώσει το επιτόκιο παρέμβασής της κατά 50 μονάδες βάσης σε 4,75% στις 18 Σεπτεμβρίου 2007. Αντίθετα, η ΕΚΤ, αφού ικανοποίησε στα μέσα του Αυγούστου όλη τη ζήτηση για ρευστότητα στη διατραπεζική αγορά, δεν προχώρησε σε μείωση επιτοκίων, ούτε τελεί υπό τον φόβο παρόμοιας ύφεσης. Οι ΗΠΑ αποτελούν τον προορισμό μόνον του 14,4% των εξαγωγών της Ευρωζώνης και έτσι δεν προβλέπεται επίπτωση στην οικονομία της Ευρωζώνης είτε από μια ύφεση στις ΗΠΑ είτε από την ενδυνάμωση του ευρώ.
Παρομοίως, στην Ελλάδα, η μέχρι σήμερα εμπειρία με το ευρώ δεν είναι ανησυχητική. Η συσχέτιση μεταξύ τιμής του ευρώ σε δολάρια και οικονομικής δραστηριότητας είναι περισσότερο θετική, παρά αρνητική: περίοδοι ανόδου της τιμής του ευρώ συνοδεύονται με άνοδο του ρυθμού ανάπτυξης! Η έλλειψη αρνητικής συσχέτισης δεν πρέπει να εκπλήσσει αφού οι κύριοι εμπορικοί εταίροι της Ελλάδας είναι χώρες που δεν έχουν συνδέσει το εγχώριο νόμισμά τους με το δολάριο, αλλά με το ευρώ. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, παραπάνω από το 50% της συνολικής αξίας των ελληνικών εξαγωγών και εισαγωγών αφορά συναλλαγές με χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Αντίθετα, η αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ είναι μόλις 4% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών, ενώ η αξία των ελληνικών εισαγωγών από τις ΗΠΑ είναι 2%.
Συμπεραίνεται, λοιπόν,, ότι η ισχυροποίηση του ευρώ δεν θα οδηγήσει σε υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Μάλιστα, η ισχυροποίηση αυτή έχει και μια ελαφρά θετική επίδραση στον εγχώριο πληθωρισμό, αφού αγαθά όπως το πετρέλαιο δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό.
* Ο κ. Γκίκας Α. Χαρδούβελης είναι καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Οικονομικός Σύμβουλος του Ομίλου της Eurobank EFG.