Διαβάζοντας τις εκτιμήσεις μεγάλων βιομηχανιών τσιμέντου και σκυροδέματος για τις προοπτικές που υπάρχουν σχετικά με την πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας, το συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα είναι ότι η ανάκαμψη της οικοδομής δεν πρόκειται να φανεί -στην καλύτερη περίπτωση- πριν από το τέλος της επόμενης χρονιάς. Από την άλλη πλευρά η ανάγνωση των εξαμηνιαίων αποτελεσμάτων των τραπεζών επιβεβαιώνει ότι οι περισσότερες από αυτές καταγράφουν αρνητικούς ρυθμούς στις χορηγήσεις των στεγαστικών δανείων καθώς και στη χρηματοδότηση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στον τομέα των κατασκευών. Η επίσημη ερμηνεία από την πλευρά των τραπεζών είναι ότι ο κλάδος γενικότερα βρίσκεται σε κρίση. Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει κανείς και από τα σχόλια των επιχειρήσεων εκείνων που το προϊόν τους απευθύνεται στο εμπόριο. Το μήνυμα και από αυτούς είναι σαφές: «Προτεραιότητα να διαφυλαχθεί και να διασωθεί ό,τι υπάρχει. Οι νέες επενδύσεις μπορούν να περιμένουν μέχρι να αλλάξει το κλίμα στην οικονομία και στην αγορά γενικότερα».
Ο παραγωγικός κλάδος της αγοράς ακινήτων βρίσκεται ήδη σε βαθιά ύφεση, τα αποτελέσματα της οποίας δεν έχουν καταγραφεί πλήρως. Οσοι μάλιστα χαρακτηρίζουν τις διαπιστώσεις αυτές υπερβολικές δεν έχουν παρά να σκεφτούν ότι στη διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου τουλάχιστον πέντε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της κατασκευής και της ανάπτυξης βρέθηκαν στο χείλος του γκρεμού. Αυτοί που γνωρίζουν, προειδοποιούν ότι τα χειρότερα είναι πιθανόν μπροστά. Οι επιπτώσεις στην απασχόληση είναι αυτονόητες και πολλοί αναλυτές τις έχουν πολλάκις επισημάνει. Ομως, αυτό που οι περισσότεροι φαίνεται ότι υποτιμούν είναι οι επιπτώσεις στη δομή και την οργάνωση της συγκεκριμένης αγοράς. Η επόμενη μέρα της κρίσης θα την βρει με υψηλότερους βαθμούς συγκέντρωσης από αυτούς που ισχύουν σήμερα τόσο στην αγορά των επαγγελματικών χώρων όσο και των κατασκευών. Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει, με αρκετά ισχυρά επιχειρήματα, ότι ανάλογες θα μπορούσαν να ήταν και οι προοπτικές στην αγορά κατοικίας αν οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτή δεν είχαν κεφαλαιακή επάρκεια λόγω των μεγάλων αυξήσεων των τιμών κατοικίας από το 2004 μέχρι το 2008. Ομως δεν λαμβάνουν υπόψη ότι ο δρόμος της ρευστότητας δεν είναι ο μοναδικός για την ανατροπή των δεδομένων μιας αγοράς. Υπάρχουν και άλλοι δρόμοι όπως για παράδειγμα εκείνος του θεσμικού πλαισίου, ο οποίος οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο ίδιο αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, μία προσεκτική ανάλυση του χωροταξικού για τον τουρισμό αποκαλύπτει πόσο εύκολη είναι η αποβολή των μικρών από την αγορά παραθεριστικής κατοικίας σε περιοχές μεγάλης τουριστικής ανάπτυξης. Ολα αυτά δείχνουν μία προοπτική, η οποία για να μη γίνει πραγματικότητα χρειάζεται κυρίως πολιτική βούληση που δυστυχώς δεν φαίνεται ότι υπάρχει…