Η οργάνωση της φορολογίας εισοδημάτων, ανεξαρτήτως της «πηγής» τους, αποτελεί κρίσιμο θέμα τόσο ως προϋπόθεση εξόδου από την κρίση και ορθής διαχείρισης της (επ)ανάκαμψης, όσο και για τη δίκαιη αλλά και απηνή δίωξη των φοροφυγάδων. Μια εφηρμοσμένη φορολογική πολιτική κοινωνικά δίκαιη και φιλική προς την παραγωγή διευκολύνει το κράτος να κυνηγήσει με βαρύτερες ποινές εκείνους που επιμένουν να ζουν σε βάρος των υπολοίπων.
Επίσης, η αναδιοργάνωση της φορολογικής πολιτικής αποτελεί κρίσιμο παράγοντα ανάσχεσης της κρίσης που θα κληρονομήσουν οι δύο επόμενες γενιές: Ελλείμματα στο ασφαλιστικό σύστημα, αναχρηματοδότηση του ευρύτερου δημόσιου χρέους και χρηματοδότηση του αυξανόμενου κόστους στο δίδυμο παιδεία-υγεία, εξαρτώνται άμεσα από το μέγεθος των φόρων που θα πληρώσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις τουλάχιστον για την προσεχή δεκαετία.
Σε κάθε περίπτωση, στα επόμενα χρόνια, οι φόροι θα είναι πολύ μεγαλύτεροι από εκείνους που πληρώνουμε σήμερα. Παράλληλα, με την είσοδό μας στην Ευρωζώνη, ακολουθήθηκε με συνέπεια η προγραμματισμένη μείωση των συντελεστών φορολόγησης. Ο Νίκος Χριστοδουλάκης, τελευταίος υπουργός Οικονομίας του ΠΑΣΟΚ, το 2003, είχε κάνει μια πρώτη προσπάθεια διατύπωσης νέων κατευθύνσεων. Ο Γιώργος Αλογοσκούφης όρισε μια ομάδα για να κάνει την ίδια δουλειά. Σοβαροί οργανισμοί έχουν μελετήσει και συζητήσει τις σημαντικότερες πλευρές αυτής της τόσο απαραίτητης αναμόρφωσης. Κι όμως, ακόμη σήμερα, ούτε το υπουργείο Οικονομικών ούτε η μόνιμη επιτροπή της Βουλής δεν διαθέτουν ολοκληρωμένη μελέτη. Τα κυβερνητικά κόμματα προτιμούν να διατυπώνουν γενικόλογες και ιδεολογικές σκέψεις, με στόχο να μαγέψουν τον «ιδεολόγο» ψηφοφόρο. Οταν όμως κερδίζουν την κυβέρνηση, υποτάσσονται στη δήθεν ρεαλιστική «μαγεία» που ασκούν οι μανδαρίνοι του υπουργείου Οικονομικών. Στους οποίους όμως οφείλεται, σε καθοριστικό βαθμό, η φορολογική αναρχία και ανεπάρκεια. Η τραγική «ιδέα» Αλογοσκούφη για φορολόγηση από το πρώτο ευρώ των επαγγελματιών, όπως και η εμμονή πολλών πασόκων που θέλουν «να φορολογείται το κεφάλαιο όπως τα φυσικά πρόσωπα», έχουν τις ίδιες πηγές έμπνευσης.
Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ προβλέπει αυτό ακριβώς για «τα διανεμόμενα κέρδη στους μεγαλομετόχους», χωρίς όμως να διευκρινίζεται πώς θα διαχωρισθούν οι μεγάλοι από τους μικρούς μετόχους. Σε τι διαφέρει το εισόδημα από κέρδη εταίρων και μετόχων εταιρειών (ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες και ΕΠΕ) από το αντίστοιχο «κέρδος» που δημιουργείται από ανώνυμες εταιρείες; Σε μια ακόμη αντίφαση, το ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται να διατηρεί την αυτοτελή («στην πηγή») φορολόγηση των κερδών, σημειώνοντας μάλιστα ότι θα εκπίπτει από τον φόρο των πλουσίων το ποσό «που έχει παρακρατηθεί στην εταιρεία ως φορολογία κερδών». Το ΠΑΣΟΚ κατηγορεί τη Ν.Δ. ότι «χάρισε στο κεφάλαιο πολλά δισ. ευρώ» επειδή επέτρεψε την απαλλαγή από τη φορολογία όσων κερδών γίνονται επενδύσεις, όπως πάντως κάνουν τα περισσότερα κράτη. Η πρόθεση του ΠΑΣΟΚ να φορολογήσει αυτό το μέρος των κερδών «με χαμηλό συντελεστή», χρειάζεται διευκρινίσεις. Κυρίως όμως, το ΠΑΣΟΚ οφείλει να διευκρινίσει το συντομότερο αν θα διατηρήσει τον χαμηλό συντελεστή φορολογίας κερδών (στο 25% για Α.Ε. και 20% για τις υπόλοιπες), που διαμορφώθηκε από τις πρώτες μέρες της διακυβέρνησης της Ν.Δ., το 2004. Και, ταυτόχρονα, πώς ακριβώς σκοπεύει να εφαρμόσει την πεποίθησή της ότι τα εισοδήματα από κέρδη, δηλαδή ό,τι δεν επανεπενδύεται, αλλά διανέμεται (μέσω μετοχών, εταιρικών μεριδίων, κ.λπ.), να οδηγείται σε φορολόγηση με την κλίμακα των φυσικών προσώπων. Από πρακτική άποψη, αυτό σημαίνει ότι εκατοντάδες χιλιάδες μικροί επιχειρηματίες και ιδιοκτήτες, καμία σχέση με το «μεγάλο κεφάλαιο», αντιμετωπίζουν αύξηση του συντελεστή φορολογίας των εισοδημάτων τους από το 25% (ή και 20%) στο 40%, όπου βρίσκεται σήμερα ο οριακός συντελεστής φορολογίας εισοδημάτων.
Εγκυρες πληροφορίες θέλουν τον Γιώργο Παπανδρέου να επιχειρεί σύντομα τις σχετικές διευκρινίσεις. Είναι αλήθεια ότι η ιδέα μιας ενιαίας φορολογικής κλίμακας, στην οποία θα υπάγονται όλα τα εισοδήματα, ανεξαρτήτως της προέλευσής τους, αποτελεί μια σπουδαία, απαραίτητη και ρηξικέλευθη φορολογική πολιτική. Επιπλέον, είναι μια ιδέα που έχει αφήσει ανεκμετάλλευτη η Ν.Δ., κυρίως λόγω της πίεσης των αντιδραστικών κανθάρων της Καραγεώργη Σερβίας. Οι τελευταίοι αυτοί προτιμούν ένα περίπλοκο και γραφειοκρατικό σύστημα, που οδηγεί σε άπειρες δυνατότητες συμβιβασμών, περαιώσεων, προσδιορισμών και άλλων λαμπρών πεδίων δόξης των εφοριακών υπηρεσιών.
Χρειάζεται όμως να διευκρινίσει το ΠΑΣΟΚ με τι θα μοιάζει μια «ενιαία, προοδευτική και τιμαριθμοποιημένη κλίμακα», που «δίχως να δημιουργεί αντικίνητρα στην εργασία» θα δίνει στο κράτος επαρκή έσοδα για να υποστηρίζεται μια «δίκαιη αναδιανομή εισοδήματος». Κατ’ ελάχιστον, ψηφοφόροι και αγορά πρέπει να γνωρίζουν αν ο οριακός συντελεστής θα παραμείνει στο σημερινό 40% και αν θα μεγαλώσει (ή θα μικρύνει) το οριακό κλιμάκιο εισοδήματος που είναι σήμερα στα 75 χιλιάδες ευρώ. Η απειλή μιας «σοσιαλιστικής» κυβέρνησης που θα κυνηγά τους «πλούσιους» απειλεί μόνο την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Τελικά, οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς «φίλους».