Αυξήσεις έως και 25% και σύντμηση του χρόνου αναμονής για την έκδοση των συνταξιοδοτικών αποφάσεων θα επιφέρει στο καθεστώς διαδοχικής ασφάλισης η τροποποίηση ενός νόμου που αδίκησε όλους όσοι είχαν αλλάξει ασφαλιστικό φορέα κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού τους βίου και είχαν «ένσημα» σε δύο ή περισσότερα Ταμεία.
Αποτέλεσμα αυτής της στρέβλωσης ήταν να λαμβάνουν συντάξεις των 600 ευρώ ακόμη κι αν είχαν απασχοληθεί νομίμως για περισσότερα από 40 χρόνια. Οι αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού της διαδοχικής σύνταξης και στο φορέα απονομής συμπίπτει με μια περίοδο βαθιάς ανασφάλειας στον εργασιακό τομέα, που θα οδηγήσει σε αύξηση της κινητικότητας στην αγορά εργασίας και αντιστοίχως σε αλλαγές του φορέα ασφάλισης (από τα Ταμεία των μισθωτών, σε φορείς ελεύθερων επαγγελματιών και αντίστροφα). Επομένως, η νομοθέτηση της ρύθμισης, που είναι έτοιμη αλλά δεν έγινε δυνατό να προωθηθεί στη Βουλή πριν από τις εκλογές, θα εκτονώσει και τις δυσκολίες για την εθελουσία έξοδο πολλών εργαζομένων το επόμενο χρονικό διάστημα. Δεσμεύσεις για την εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού των διαδοχικών συντάξεων έχουν αναλάβει και τα δύο μεγάλα κόμματα, μετά και την ολοκλήρωση της οικονομοτεχνικής μελέτης που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα και αποδεικνύει ότι το κόστος των αλλαγών για τα Ταμεία σε βάθος χρόνου δεκαπενταετίας δεν θα ξεπεράσει τα 250 εκατ. ευρώ.
Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων δίδει εναλλακτικές δυνατότητες στον ασφαλισμένο να επιλέξει ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς τρόπους υπολογισμού. Σύμφωνα με τον παλαιό τρόπο που ισχύει σήμερα (νόμος 3232/2004) διατηρείται η αρχή της απονομής σύνταξης από τον τελευταίο φορέα, εφόσον ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλισή του όχι λιγότερες από 1.500 ημέρες εργασίας ή πέντε έτη ασφάλισης οποτεδήποτε. Επιπλέον ως πρόσθετη προϋπόθεση τίθεται και η πραγματοποίηση 500 ημερών εργασίας στην τελευταία πενταετία. Η σημαντικότερη αλλαγή στην οποία συμφώνησε η επιτροπή που συστάθηκε στο υπουργείο Απασχόλησης, υιοθετώντας έναν πιο ορθολογικό υπολογισμό, αφορά την αλλαγή του κριτηρίου με το οποίο επιλέγεται το Ταμείο που θα υπολογίσει και θα χορηγήσει τη σύνταξη. Εφόσον νομοθετηθεί η ρύθμιση, ο απονέμων φορέας θα είναι αυτός στον οποίο έχει διανυθεί ο μεγαλύτερος αριθμός ημερών εργασίας.
Επομένως και ο υπολογισμός της σύνταξης θα γίνεται σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις του τελευταίου Ταμείου, το οποίο θα καταβάλλει στον δικαιούχο όλο το ποσό συμπεριλαμβανομένων και των προσαυξήσεων για οικογενειακά βάρη ή τυχόν αναπηρία. Εάν ο φορέας στον οποίο έχει ασφαλιστεί για τις περισσότερες ημέρες εργασίας δεν συμπίπτει με τον τελευταίο φορέα, για τον υπολογισμό της σύνταξης θα λαμβάνονται υπόψη οι τελευταίες αποδοχές του ασφαλισμένου. Πάντως, όσοι, μετά την ψήφιση της ρύθμισης, συνταξιοδοτηθούν θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν έναν από τους δύο τρόπους υπολογισμού της σύνταξης με κριτήριο τη συμφερότερη οικονομικά λύση.
Επίσης, στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν συμπληρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του φορέα με τον περισσότερο χρόνο, η αίτησή του διαβιβάζεται σε άλλους φορείς – κατά τη φθίνουσα σειρά ημερών εργασίας. Για τις συνταξεις αναπηρίας η επιτροπή έχει την άποψη ότι, αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις αρμοδιότητας του τελευταίου φορέα (1.000 και 300 ημέρες), η υπόθεση θα διαβιβάζεται και πάλι στους άλλους φορείς, αλλά μόνον εάν ο ασφαλισμένος κριθεί ανάπηρος με ποσοστό αναπηρία που προβλέπει η νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού.
Το αίτημα για την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των διαδοχικών συντάξεων υποστηρίχθηκε απ’ όλους τους φορείς και ιδιαίτερα από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Προσωπικού στα ασφαλιστικά ταμεία. «Ειδικότερα, για τους νέους εργαζόμενους που θα υποχρεωθούν να αλλάξουν πολλές φορές ασφαλιστικό φορέα, η διόρθωση της στρέβλωσης του νόμου 1902/90 αυτή είναι ακόμη περισσότερο επιβεβλημένη», αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΠΚΟΠ κ. Γ. Κουτρουμάνης. Περισσότερο θα ευνοηθούν οι ασφαλισμένοι που έχουν διανύσει κάποια εργασιακά χρόνια στο ΝΑΤ και στο ΙΚΑ, ενώ η ρύθμιση θα ευνοήσει τους νέους ανθρώπους που θα υποχρεωθούν να αλλάξουν πολλές φορές ασφαλιστικό φορέα.
Τι βελτιώνεται
Το πώς μπορουν να βελτιωθούν οι συντάξεις προκύπτει από το δείγμα 8.000 περιπτώσεων που εξέτασαν οι αναλογιστές. Επί παραδείγματι, εάν ισχύσουν οι προτεινόμενες διατάξεις, η μέση σύνταξη που κατέβαλε το 2008 ο οργανισμός ελεύθερων επαγγελματιών με προϋποθέσεις διαδοχικής ασφάλισης, από 848,60 ευρώ που ήταν θα έπρεπε να ανέλθει στο ποσό των 935,59 ευρώ. Πάνω από 10% είναι οι αυξήσεις για τις χαμηλότερες συντάξεις, ενώ σε χαμηλότερα ποσοστά θα κυμανθούν οι διορθώσεις στις διαδοχικές συντάξεις που παρέχει το ΙΚΑ. Υπολογίζεται πως μέχρι το τέλος του 2009 τουλάχιστον 16.500 ασφαλισμένοι θα συνταξιοδοτηθούν με το καθεστώς διαδοχικής.