Εχουν περάσει δέκα και κάτι χρόνια όταν η τότε κυβέρνηση, στο τότε κύμα εκσυγχρονισμού (ή μήπως απλώς ορθολογισμού;), προσπάθησε να καθιερώσει μια διαδικασία αξιοκρατικής επιλογής στελεχών κατάλληλων για τη διοίκηση δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών. Οι νέοι μάνατζερ πληρώθηκαν λίγο χειρότερα από τους συναδέλφους τους στην ελεύθερη (και ανταγωνιστική) αγορά, αλλά πολύ καλύτερα από τους προκατόχους τους, δεσμεύτηκαν να επιτύχουν κάποιους στόχους και να μην επιτρέπουν στους πολιτικούς να μετατρέπουν τη δημόσια αυτή περιουσία ως προσωπικό τους αχυρώνα. Η προσπάθεια εκείνη απέτυχε, ήδη, στη δεύτερη τετραετία του Σημίτη.
Την ταφόπλακα όμως την έβαλε -από ενωρίς μάλιστα- η νέα (τότε) κυβέρνηση Καραμανλή. Επιστρέψαμε στο καθεστώς των κομματικών και προσωπικών υπουργικών παρακλήτων, οι μισθοί περιορίστηκαν, οι δεσμεύσεις για την επίτευξη συγκεκριμένων οικονομικών και άλλων στόχων αγνοήθηκαν. Συστηματικά εξαπολύοντο «διαταγές» από τον εποπτεύοντα υπουργό, μια έννοια τόσο τριτοκοσμική όσο και η εικόνα που διαπνέει ακόμη σήμερα πάρα πολλές δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Στην ίδια γραμμή, κανένας άχρηστος οργανισμός, καμία άεργη δημόσια εταιρεία δεν έκλεισε, τα διοικητικά συμβούλια συνέχισαν να συνεδριάζουν ασφυκτικά γεμάτα με απόστρατους κάθε είδους, με «ωραίες» γραμματίνες να σερβίρουν καφέδες, οδηγούς να κτυπούν υπερωρίες και εύσωμους αστυνομικούς δήθεν να φροντίζουν για την «ασφάλεια» του κ. Διοικητή.
Ηταν γνωστό ότι ο Καραμανλής δεν είχε στη διάθεσή του επαρκή αριθμό ικανών στελεχών. Ποιος λογικός και αξιοπρεπής επαγγελματίας, επιστήμονας και επιχειρηματίας, μπορούσε να έχει εμπιστοσύνη σε ένα κομματικό μηχανισμό που δεν έπειθε ούτε για τις γνώσεις του, ούτε για την εμπειρία του, ούτε για τη διάθεση σοβαρού προγραμματισμού. Τα πράγματα άλλαξαν όταν το κόμμα κλήθηκε να κυβερνήσει. Ευτυχώς, σε πολλές και κρίσιμες θέσεις, αναδείχθηκαν εξαιρετικοί μάνατζερ, στις νέες ομάδες περιλήφθηκαν στελέχη της παλαιάς «κατάστασης» και το σύνολο απέδωσε πολλά περισσότερα από όσο μπορούσαμε να ελπίζουμε.
Οι σπουδαίες αυτές εξαιρέσεις είχαν σπουδαία θετικά αποτελέσματα. Κάποιες δημόσιες μονάδες ξεχώρισαν από την κομματική μιζέρια και διαφθορά. Δεν χρειάζεται να κάνω (αυτή τη στιγμή) τον κατάλογο. Σκεφτείτε σε ποιους επιτέθηκε, με επιμονή και ακρότητα, το συνδικαλιστικό κατεστημένο, για να έχετε τον κατάλληλο κατάλογο. Συστηματικά οι επιθέσεις αυτές πήραν συγχρονισμένη προβολή σε διάφορα μέσα «ενημέρωσης», ιδιαίτερα όσα διαθέτουν αξιόλογη εμπειρία σε αποκαλύψεις – εκβιασμούς.
Μπορεί ο Γιώργος Παπανδρέου να προειδοποιεί κάποιους να μη βιάζονται «γιατί θα τους μείνει στην ντουλάπα το σακάκι που προβάρουν». Θα χρειαστεί να κάνει πολλά περισσότερα για να είναι σίγουρος ότι θα πείσει πως η βρωμερή ανάσα της κομματικής και διαπλεκόμενης καμαρίλας δεν θα επηρεάσει την κρίση του. Οπως και την κρίση των αξιόλογων νέων ανθρώπων στους οποίους ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έχει αναθέσει την κατάρτιση σύντομων αναφορών για τις top θέσεις σε κρίσιμους παραγωγικούς και ελεγκτικούς οργανισμούς, στους οποίους το Δημόσιο έχει δικαίωμα πρώτης επιλογής.
Η μόνη ασφαλής λύση για τον Γιώργο Παπανδρέου, αν φτάσει ώς εκεί, είναι να αντιμετωπίσει προσωπικά το ζήτημα των στελεχών. Μόνον όταν σκέφτεται κανείς την εικόνα μιας χώρας όπου μια κυβερνητική αλλαγή συνοδεύεται από πογκρόμ στελεχών, φτάνει για να είναι δύο και τρεις φορές επιφυλακτικός. Και, τελικά, απογοητευμένος.