Οι σημαντικές αγορές κατοικιών που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια φρενάρουν την ανάκαμψη, καθώς τα περιθώρια μεγέθυνσης της ζήτησης είναι πλέον περιορισμένα, τουλάχιστον σε ό, τι αφορά την κύρια κατοικία.
Ενδεικτικό θα πρέπει να θεωρηθεί ότι η αναλογία κατοικιών ανά νοικοκυριό την οκταετία 2000-2008 σημείωσε αύξηση άνω του 30% και θεωρείται από τις υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Συγκεκριμένα, σε κάθε ελληνικό νοικοκυριό στο τέλος του 2008 αναλογούσαν δύο κατοικίες (κύριες και εξοχικές) έναντι μιάμισης κατοικίας στο τέλος του 2000.
Παράλληλα, η ζήτηση από το εξωτερικό, που θα μπορούσε να δώσει διέξοδο στην αγορά, μειώνεται χρόνο με τον χρόνο. Από τα επίσημα στοιχεία προκύπτει ότι η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων το πρώτο εξάμηνο του 2009 περιορίστηκε στα 66,9 εκατ. ευρώ έναντι 109,8 εκατ. το αντίστοιχο περυσινό χρονικό διάστημα.
Τα στοιχεία αυτά ενισχύουν την εκτίμηση ότι εκτός από την οικονομική κρίση, οι ιδιομορφίες της ελληνικής αγοράς θα συμβάλουν στο να καθυστερήσει τουλάχιστον για ένα χρόνο η ανάκαμψη της αγοράς, αφού η εγχώρια ζήτηση για κύρια κατοικία δεν αρκεί για να βάλει μπροστά την ατμομηχανή της οικοδομικής δραστηριότητας.
Πάντως, τα επίσημα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι οι οικοδομικές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα της αγοράς, περιορίζοντας την παραγωγή τους σε επίπεδα που συνιστούν αρνητικό ρεκόρ.
Αναλυτικά, το πρώτο εξάμηνο, ο όγκος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας σημείωσε πτώση 28,0% σε ετήσια βάση, έναντι 12,4% στο αντίστοιχο περυσινό τετράμηνο.
Αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των κατοικιών που θα κατασκευαστούν θα είναι ο χαμηλότερος της τελευταίας δεκαετίας.
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που αφορούν την προσφορά νέων κατοικιών, καθώς στο πρώτο τετράμηνο 2009 εκδόθηκαν οικοδομικές άδειες για 23.000 νέες κατοικίες. Στο αντίστοιχο περυσινό διάστημα ο αριθμός των εκδοθεισών αδειών ήταν μεγαλύτερος κατά περίπου 6.000 νέες κατοικίες σε σύγκριση με φέτος. Επίσης, το 2008 οι νέες κατοικίες ήταν κατά 24.385 λιγότερες από το 2007 και 45.790 λιγότερες από το 2000.
Πρέπει να σημειωθεί ότι έχει περιοριστεί και το μέσο εμβαδόν των νέων κατοικιών.
Με δεδομένο ότι μέχρι σήμερα δεν έχει ανατραπεί το ήδη δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, φαίνεται ότι ανατρέπονται οι εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες οι οικοδομικές άδειες που θα εκδοθούν το 2009 θα αφορούν κατοικίες οι οποίες θα είναι κατά περίπου 65.000 λιγότερες από το 2006. Το σύνολο των κατοικιών, σύμφωνα με τις αισιόδοξες όπως αποδεικνύεται εκτιμήσεις, θα κινιόταν στα επίπεδα των 60.000 τεμαχίων. Οικονομικοί αναλυτές, στις αρχές Σεπτεμβρίου, διατύπωναν την εκτίμηση ότι είναι πολύ πιθανό φέτος να εκδοθούν οικοδομικές άδειες που αφορούν σε 50.000-55.000 νέες κατοικίες.
Η μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας έχει άμεση επίπτωση και στην παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων που συνδέονται με τις κατασκευές. Ηδη, η παραγωγή σκυροδέματος έχει σημειώσει σημαντική μείωση σε σύγκριση με πέρυσι. Ενδεικτικό θα πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι στη διάρκεια του επταμήνου Ιανουαρίου – Ιουλίου, η πτώση της παραγωγής σκυροδέματος έφθασε το 23,9% έναντι πτώσης κατά 11,9% στο αντίστοιχο περυσινό επτάμηνο. Πρέπει να σημειωθεί ότι με τα σημερινά δεδομένα, δεν προβλέπεται ανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητα πριν από το τέλος του α΄ εξαμήνου 2010. Οικονομικοί αναλυτές διατυπώνουν την εκτίμηση ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να σημειώσουν πτώση το 2009 περίπου 17,5%, ενώ ανάλογη πορεία εκτιμάται και για το α΄ εξάμηνο 2010. Υπενθυμίζεται ότι θα είναι η τρίτη συνεχόμενη χρονιά πτώσης των επενδύσεων σε κατοικίες (-29,1% το 2008 και -6,8% το 2007).
Οπως τόνιζαν μεσίτες αλλά και κατασκευαστές, η ανάκαμψη της αγοράς κατοικίας δεν συναρτάται μόνο από την αύξηση των χορηγήσεων στεγαστικών δανείων, αλλά και από την είσοδο στην αγορά νέων ομάδων αγοραστών είτε από την εγχώρια αγορά είτε από το εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην αγορά εξοχικής κατοικίας η οποία μπορεί να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον τόσο των Ελλήνων όσο και των ξένων αγοραστών.