Την ανάγκη περαιτέρω προσαρμογής της πολιτικής προβλέψεων των εμπορικών τραπεζών στο δύσκολο οικονομικό περιβάλλον υπογραμμίζει η Τράπεζα της Ελλάδος στην Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η οποία ετοιμάζεται να παρουσιαστεί τον Νοέμβριο.
Στην έκθεση καταγράφεται η μεγάλη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με τον δείκτη καθυστερήσεων να ανέρχεται στο 6,8% στο τέλος Ιουνίου, από 5% τον Δεκέμβριο του 2008, η μεγάλη υποχώρηση της κερδοφορίας των εμπορικών τραπεζών σε ποσοστό 50%, ενώ ως θετική εξέλιξη επισημαίνεται η ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας λόγω της έκδοσης των προνομιούχων μετοχών αλλά και των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου που πραγματοποίησαν ορισμένες τράπεζες.
Η έκθεση επισημαίνει ως αρνητική εξέλιξη τη μείωση του ποσοστού κάλυψης από συσσωρευμένες προβλέψεις στο 41% στο τέλος Ιουνίου από 48,9% που ήταν στο τέλος του 2008 και 53,4% που ήταν στο τέλος του 2007. Υπογραμμίζεται ότι αν και οι εμπορικές τράπεζες κατέχουν σημαντικές εγγυήσεις και εμπράγματες εξασφαλίσεις, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στον υπολογισμό του δείκτη κάλυψης, ωστόσο θα πρέπει να συνεκτιμήσουν τη σημαντική αυτή μείωση στην πολιτική προβλέψεων που ακολουθούν. Με άλλα λόγια να διενεργήσουν ακόμα υψηλότερες προβλέψεις για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Την επιδείνωση της ποιότητας των χαρτοφυλακίων των τραπεζών υποδαυλίζει η πορεία των καθυστερήσεων, η απότομη άνοδος των οποίων δεν καλύπτεται από την αύξηση των προβλέψεων που πραγματοποιούν οι τράπεζες. Στο τέλος του πρώτου εξαμήνου ο δείκτης των καθυστερήσεων διαμορφώθηκε σε 6,8%, από 6% στο πρώτο τρίμηνο του 2009, 5% στο τέλος του 2008 και μόλις 4,5% που ήταν στο τέλος του 2007. Την αποδυνάμωση των ισολογισμών των τραπεζών αποτυπώνει η εξέλιξη των δεικτών κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων δανείων από συσσωρευμένες προβλέψεις που ανακοινώνει η κάθε τράπεζα. H σύγκριση μεταξύ των επιμέρους τραπεζών δεν είναι δόκιμη, καθώς η κάθε τράπεζα εφαρμόζει διαφορετικούς ορισμούς και μεθοδολογία για τον υπολογισμό του δείκτη, ωστόσο η τάση είναι έντονα πτωτική σε όλες τις τράπεζες. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία που ανακοίνωσαν οι μεγάλες τράπεζες για το πρώτο εξάμηνο του 2008, ο δείκτης κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων δανείων της Εθνικής περιορίστηκε στο 67%, από 70% στο τρίμηνο και 75% που ήταν στο τέλος του 2008. Αντίστοιχα, ο δείκτης της Eurobank συρρικνώθηκε στο τέλος Ιουνίου στο 65,8% από 77,6% στο τρίμηνο και 89,6% στο τέλος του 2008. Ο δείκτης της Alpha Bank στο τέλος Ιουνίου διαμορφώθηκε στο 56% από 60% τον περασμένο Μάρτιο και 61% τον Δεκέμβριο του 2008, ενώ ο δείκτης κάλυψης της Πειραιώς διαμορφώθηκε στο 48%, από 48% τον Μάρτιο και 51% τον περασμένο Δεκέμβριο. Υπογραμμίζεται ότι το 51% της Alpha Bank ή το 48% της Πειραιώς δεν μπορεί να συγκριθεί με το 65% της Eurobank ή το 67% της Εθνικής.
Η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών και κατ’ επέκταση για το τραπεζικό σύστημα αποτυπώνεται στην συρρίκνωση των κερδών των τραπεζών. Στην έκθεση της ΤτΕ σημειώνεται ότι η λειτουργική κερδοφορία των εμπορικών τραπεζών, σε μητρικό επίπεδο, στο πρώτο εξάμηνο σημείωσε πτώση της τάξης του 50%. Σημειώνεται ότι η δυναμική ανάκαμψη των αγορών χρήματος και κεφαλαίου έδωσε σημαντική ώθηση στα αποτελέσματα των τραπεζών, αντισταθμίζοντας σε κάποιο βαθμό την κάθετη πτώση των τραπεζικών εργασιών, ειδικά στον τομέα της τραπεζικής λιανικής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ τον περασμένο Αύγουστο, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης συρρικνώθηκε στο 6,0%, από 6,6% τον Ιούλιο, ενώ η καθαρή ροή των χορηγήσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις διαμορφώθηκε σε 912 εκατ. ευρώ (804 εκατ. προς επιχειρήσεις και 108 εκατ. προς νοικοκυριά. Αναλυτικότερα σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης επιβραδύνθηκε στο 4,7%, από 5,2% που ήταν τον Ιούλιο και 12,8% τον Δεκέμβριο του 2008.
Τέλος, στην έκθεση της ΤτΕ επισημαίνεται μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη για τις τράπεζες: η ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας. Πέραν της έκδοσης προνομιούχων μετοχών στο πλαίσιο του κρατικού προγράμματος στήριξης, πολλά τραπεζικά ιδρύματα προχώρησαν σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με την καταβολή μετρητών. Από τις αρχές του έτους έχουν αντλήσει από την κεφαλαιαγορά περί το 1,25 δισ. ευρώ η Εθνική Τράπεζα, 850 εκατ. ευρώ η Εμπορική Τράπεζα, 526 εκατ. ευρώ το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, 176 εκατ. ευρώ η Geniki Bank, 152 εκατ. ευρώ η Τράπεζα Αττικής, ενώ 80 εκατ. ευρώ άντλησε από τους μετόχους της η Probank.