Σε τρεις εβδομάδες, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοινώνει ότι αρχίζει να μαζεύει τη ρευστότητα που, για να αντιμετωπισθεί η κρίση, άπλετα χορηγούσε στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Τον Δεκέμβριο, για τελευταία φορά θα χορηγήσει ρευστότητα 12 μηνών με ενέχυρο τίτλους. Μετά, επανέρχεται το προ κρίσης καθεστώς – χορήγηση ρευστότητας για 3 ή 6 μήνες μέσω δημοπρασιών. Δηλαδή, οι τράπεζες θα ανταγωνίζονται για να αντλήσουν ρευστότητα, άρα δεν θα γνωρίζουν ούτε πόση ούτε (κυρίως!..) με τι επιτόκιο θα την αντλήσουν. Και σταδιακά, πρέπει να επιστρέψουν τη ρευστότητα 12 μηνών που έχουν αντλήσει: τον Ιούνιο, τον Σεπτέμβριο και, τα τελευταία ευρώ, τον Δεκέμβριο 2010.
Οι ελληνικές τράπεζες, ωστόσο, κατόπιν σύστασης της Τραπέζης της Ελλάδος το βράδυ της Πέμπτης, δεν θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν ούτε την «τελευταία ευκαιρία» του Δεκεμβρίου. Απαγορεύεται να ζητήσουν ρευστότητα από την ΕΚΤ με ενέχυρο κρατικούς τίτλους. Ο,τι πρόλαβαν, πήραν. Συνολικά, πήραν 42 δισ. ευρώ, δηλαδή το 6% της ρευστότητας που έχει χορηγήσει η ΕΚΤ, ενώ το ποσοστό που αναλογεί στην Ελλάδα είναι 2,7%. Η «τελευταία ευκαιρία» κόπηκε, γιατί ο υπερδανεισμός τους είχε δημιουργήσει έντονους προβληματισμούς στη Φρανκφούρτη σχετικά με την υγεία των ελληνικών τραπεζών: Γιατί, άραγε, δανείζονται τόσα;.. Η απάντηση είναι, επειδή τα δανείζονται με 1% και δανειοδοτούν το ελληνικό κράτος με 5%, βγάζουν κέρδη και, ταυτόχρονα, εξυγιαίνουν τα (πολύπαθα…) χαρτοφυλάκιά τους. Από τα 42 δισ. ευρώ, τα 20 δισ. τα έχουν επανατοποθετήσει σε κρατικούς τίτλους. Αυτό, τελείωσε.
Οι τράπεζες είχαν ήδη το πρόβλημα των επισφαλών δανείων, τα οποία αντιστοιχούν στο 9% όλων των δανείων τους και θα υπερβούν το 10% το 2010. Προκειμένου να παρουσιάσουν υψηλά κέρδη, κάνουν μικρές προβλέψεις και υπολογίζουν ότι δεν θα εισπράξουν (μόνο…) το 40% από τα επισφαλή -αλλά ο κ. Γ. Προβόπουλος δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία τους. Δεύτερο πρόβλημα, το νομοσχέδιο για την ατομική πτώχευση. Αν δεν τροποποιηθεί, οι τράπεζες όχι μόνο δεν θα μπορούν να κάνουν νέες τιτλοποιήσεις στεγαστικών δανείων, αλλά και αυτές που έχουν γίνει θα υποβαθμιστούν στις αγορές, με αρνητικές συνέπειες (και) στη ρευστότητά τους. Τρίτο πρόβλημα, η απόφαση της ΕΚΤ. Εφεξής, θα αντλούν ρευστότητα από αυτήν μόνο μέσω δημοπρασιών, άρα θα αντλούν ρευστότητα αισθητά μικρότερη και -λόγω ανταγωνισμού- ακριβότερη. Τον Ιούνιο θα πρέπει να επιστρέψουν στην ΕΚΤ 7,5 δισ. ευρώ, τον Σεπτέμβριο 28 δισ. ευρώ και στα τέλη του 2010 τα υπόλοιπα. Πού θα τα βρουν; Πρώτα και κύρια, θα τα βρουν πουλώντας τίτλους του ελληνικού Δημοσίου. Σε ποιες τιμές; Και ποιες θα είναι οι συνέπειες για το ελληνικό Δημόσιο;..
Κανείς δεν θέλει να γίνει μάντης κακών.
Βέβαιον είναι ότι το πάρτι τέλειωσε. Ο χορός της ευκολίας (κέρδη για τις τράπεζες και δάνεια για το κράτος) διακόπηκε βιαίως. Το πρόβλημα των τραπεζών συνυφαίνεται, πλέον, ευθέως με το πρόβλημα του Δημοσίου σε ένα εκρηκτικό πρόβλημα για όλους. Η πρώτη υποβάθμιση έγινε από τη Fitch, άλλη προαναγγέλθηκε από Moody’s, τρίτη ψιθυρίζεται από S&P. Παροικούντες εκτιμούν ότι δεν θα φθάσουν 60 δισ. για την αναχρηματοδότηση του χρέους το 2010 και μιλούν για 70 δισ. ευρώ. Οι αρμόδιοι φοβούνται μήπως τα spreads στις αρχές του νέου έτους εκτιναχθούν στις 300 μονάδες (όπως πέρυσι…) και σπεύδουν να δανειστούν από τώρα όσο περισσότερα γίνεται.
Το χρέος μάς απειλεί με χρεοκοπία. Θα του κηρύξουμε τον πόλεμο ή θα υψώσουμε λευκή σημαία;