Αν η οικονομία είναι πρωτίστως θέμα ψυχολογίας, τότε χρειαζόμαστε επειγόντως ένα… ντιβάνι. Φτάσαμε στο μη περαιτέρω κι όσοι βλέπουν πίσω από τα δράματα που εξελίσσονται τις τελευταίες μέρες στις αγορές ομολόγων, μετοχών και παντός είδους αξιογράφων μόνο «κερδοσκόπους», τότε βλέπουν τη μια πλευρά του φεγγαριού. Κι όχι απαραίτητα την πιο σκοτεινή. Η άλλη είναι… πίσσα.
Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι αν αυτό που τώρα αποκαλούμε γενικά κι αόριστα «οικονομικό οικοδόμημα» αύριο το πρωί καταρρεύσει, τότε θα πληγούν όλοι. Ακόμα κι αυτοί που πρόλαβαν να βγάλουν τα λεφτά τους στο εξωτερικό ή επένδυσαν από παλιά το «υστέρημά» τους σε μετοχές άντλησης νερού στην… Ντακότα. Εμμέσως ή αμέσως το πρόβλημα θα τους βρει, όπου κι αν είναι και θα τους γονατίσει.
Ενα ερώτημα που επίσης είναι κοινό για όλους, αλλά απευθύνεται κυρίως στην κυβέρνηση και πρωτίστως στο Μέγαρο Μαξίμου, είναι: Εχουν αντιληφθεί πραγματικά το μέγεθος του προβλήματος; Θα είχε ενδιαφέρον αν ο κ. Παπακωνσταντίνου περνούσε από το συγκεκριμένο τεστ τους συναδέλφους του. Αν η απάντηση που προέκυπτε ήταν καταφατική και παρ’ όλα αυτά είναι τόσο ψύχραιμοι και ήρεμοι, τότε, ευτυχώς, τα πράγματα είναι καλύτερα απ’ ό, τι φοβόμαστε και εύκολα – δύσκολα θα βγούμε από το τούνελ. Αν όχι, όμως; Εφιαλτικό το δίλημμα, αλλά τις τελευταίες ώρες πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο οι φωνές εκείνων, εντός κι εκτός Ελλάδας, που το διατυπώνουν.
Ο ίδιος κ. Παπακωνσταντίνου, πάλι, εξακολουθεί να πιστεύει ότι δεχόμαστε επίθεση από τις αγορές, γιατί δεν τις πείσαμε. Μήπως ήρθε, λοιπόν, η ώρα να κάνουμε το κάτι επιπλέον για να τα καταφέρουμε; Πάντως, πολυτέλειες για χρονικές καθυστερήσεις είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχουμε. Για την ακρίβεια, δεν μας δίνουν οι Βρυξέλλες, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι αγορές και γενικότερα όλοι εκείνοι που μέχρι προχθές μας ζούσαν πλουσιοπάροχα και τώρα έκλεισαν τις κάνουλες της ρευστότητας.
Το «λίπος» που έχει η ελληνική οικονομία, λόγω μεγέθους, είναι περιορισμένο. Και εξαντλείται με ταχύτατους ρυθμούς. Μαζί με τη διαθέσιμη ρευστότητα των τραπεζών, που όσο κι αν το αμφισβητούμε, δεν είναι ατελείωτη. Αυτό πρακτικά συνεπάγεται ότι τα όπλα για να αντιμετωπισθεί αυτή η επίθεση, αργά αλλά σταθερά, μειώνονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δραματικά.
«Κλειδί» της επιτυχίας, παρ’ όλα αυτά, υπάρχει και βρίσκεται στο συρτάρι του κ. Γ. Παπανδρέου. Αν οι αγορές θέλουν μεγαλύτερη συγκεκριμενοποίηση των μέτρων, ας την κάνουμε. Κι αν θέλουν επιπλέον πρωτοβουλίες, ας τις πάρουμε. Κανείς δεν θα τον κατηγορήσει αυτές τις κρίσιμες στιγμές ούτε για «αναλγησία» ούτε για «κοινωνική αδικία» ούτε καν για «αθέτηση υπεσχημένων». Αντιθέτως, θα τον κυνηγούν αν το οικοδόμημα του μείνει στα χέρια. Ας δει την παρούσα κρίση ως ευκαιρία για να κάνει ριζικές ανατροπές κι ας τις προχωρήσει.