Και τώρα τι; Αυτό είναι το μεγάλο και κρίσιμο ερώτημα στο οποίο θα πρέπει να δώσουν απάντηση οι ελληνικές τράπεζες, μετά την τετραπλή υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας και των προοπτικών της από τον διεθνή οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης, Moody’s. Το κακό είναι ότι η τελευταία ήρθε να προστεθεί στην «αλυσίδα» που άνοιξε η S&P πριν από περίπου ένα δίμηνο, δημιουργώντας πολλά και ιδιαιτέρως περίπλοκα ζητήματα. Ιδού ένα από αυτά:
Με δύο «σπίτια» να αξιολογούν ως «σκουπίδια» τα ελληνικά ομόλογα, το Δημόσιο για να εξακολουθήσει να παίρνει ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα πρέπει να αυξήσει κι άλλο τις εγγυήσεις που παρέχει στη Φρανκφούρτη. Δηλαδή, αν πριν από την υποβάθμιση έπρεπε να προσκομίζει 50 ευρώ, για να πάρει σε ρευστό 50 ευρώ, τώρα θα πρέπει να προσκομίζει 55 ευρώ, για να πάρει 50 ευρώ! Η λογική είναι απλή, σαν το αυγό του Κολόμβου: Αφού υποβαθμιστήκατε κι άλλο, πρέπει να αυξήσετε το ενέχυρο (σ.σ. οι τραπεζίτες αυτό το ονομάζουν «haircut» ή ελληνιστί «κούρεμα»)…
Το ελληνικό Δημόσιο, λοιπόν, θα «ματώσει». Αλλά δεν θα είναι το μόνο. Το ίδιο αναμένεται ότι θα συμβεί και με τις τράπεζες όπου, ως συνήθως, το πρόβλημα μετακυλίεται. Εκεί, οι εγγυοδοτήσεις προς την ΕΚΤ έχουν να κάνουν, μεταξύ άλλων, και με τιτλοποιημένα δάνεια. Από τη στιγμή που υποβαθμίστηκαν και οι τράπεζες, θα πρέπει να αυξήσουν κι αυτές τα ενέχυρά τους, για να εξακολουθήσουν να παίρνουν ρευστό από την ΕΚΤ, οπότε, το πρόβλημα κι εκεί θα είναι ανάλογο. Η ΕΚΤ θα κάνει μια ρύθμιση για να εξακολουθήσει να τα δέχεται, αλλά οι όροι που θα βάλει θα είναι ακόμα πιο αυστηροί.
Ενδεχόμενο, βεβαίως, Δημόσιο και χρηματοπιστωτικοί όμιλοι να «πουν» στην ΕΚΤ, «ευχαριστούμε, αλλά δεν θα πάρουμε, γιατί γίνατε πανάκριβοι», δεν υπάρχει. Ο λόγος προφανής: η ΕΚΤ είναι σήμερα η μοναδική πηγή άντλησης ρευστότητας που έχει απομείνει στη χώρα μας. Ολες οι υπόλοιπες γραμμές έχουν κλείσει προ πολλού. Οπότε, «θα χορέψουμε, όπως θα μας παίξουν» από την ΕΚΤ, γιατί απλώς δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς.
Οι επόμενες κινήσεις του ΟΔΔΗΧ
Ενδιαφέρον έχει αν μετά την υποβάθμιση της Moody’s, ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) θα πραγματοποιήσει τελικώς μια έκδοση εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, που σχεδίαζε να κάνει εκεί προς τα μέσα Ιουλίου. Γιατί έχει ενδιαφέρον αυτό το γεγονός; Διότι θα αποτελέσει, αν τελικώς πραγματοποιηθεί, την πρώτη απόπειρα άντλησης ρευστότητας -έστω και μικρής- από τις αγορές, έπειτα από πολύ καιρό. Ως γνωστόν, η ΕΚΤ δεν θα παρέχει ρευστότητα εφ’ όρου ζωής στην Ελλάδα. Από το τέλος του 2011 θα πρέπει να επιβιώσει και πάλι μόνη της. Οπότε καλά θα κάνει να αρχίσει να μετράει από τώρα τις δυνάμεις της. Αυτό ήθελαν να κάνουν στον ΟΔΔΗΧ, αλλά αυτή η υποβάθμιση της Moody’s μπορεί και να τους ανατρέψει τα σχέδια και να μεταθέσει γι’ αργότερα το εγχείρημα. Μπορεί, όμως, και όχι…
Πίσω στις τράπεζες και πάλι, τα επιτελεία τους είχαν το 15νθήμερο που πέρασε από μια μάλλον τραυματική εμπειρία. Συναντήθηκαν με το κλιμάκιο του ΔΝΤ που κάνει ενημερωτικές επαφές, ενόψει της λειτουργίας του Ταμείου που θα συσταθεί για την ενίσχυσή τους. Εννοείται ότι κανένα τραπεζικό επιτελείο δεν θα ήθελε να καταφύγει στις υπηρεσίες του, για τον απλό λόγο ότι θα σηματοδοτούσε τη συγκεκαλυμμένη αλλά ενεργή ανάμειξη των ελεγκτών του ΔΝΤ στα του οίκου τους. Ποιος, όμως θέλει τον «ξένο» σπίτι του;
Κεφαλαιακή επάρκεια
Υπάρχουν ελληνικές τράπεζες οι οποίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα κεφαλαιακής επάρκειας αυτή τη στιγμή; Στο ερώτημα αυτό, η απάντηση είναι κατηγορηματικά «όχι». Τουλάχιστον σε αυτή τη φάση. Το όριο που έχει τεθεί, προκειμένου ένα πιστωτικό ίδρυμα να διαβεί τον Ρουβίκωνα και να καταφύγει στις υπηρεσίες του Ταμείου Συγχρηματοδότησης Τραπεζών, είναι το 8%. Καμία ελληνική τράπεζα δεν βρίσκεται σε αυτή την περιοχή, ούτε κατά διάνοια. Ολες βρίσκονται πάνω από το 9,7%, που είναι ό, τι κοντινότερο στο… 8%. Ομως, το γεγονός αυτό δεν φαίνεται να καθησυχάζει ούτε την Τράπεζα της Ελλάδος ούτε τις αρμόδιες κοινοτικές αρχές. Γι’ αυτό και συμφώνησαν στη λειτουργία του εν λόγω φορέα, ο οποίος θα «περάσει» ως νομοσχέδιο από τη Βουλή στο τέλος του μηνός ή αρχές Ιουλίου. Το πιθανότερο είναι ότι το νέο ταμείο θα παραμείνει ανενεργό για μεγάλο χρονικό διάστημα και μακάρι να μη χρειαστεί να ενεργοποιηθεί ποτέ…