Η κυβέρνηση και οι εκπρόσωποι της τρόικας διατυμπανίζουν σε κάθε ευκαιρία ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της. Απ’ ό, τι φαίνεται… κάτι παραπάνω ξέρουν.
Αυτή τη στιγμή διαμορφώνονται οι συνθήκες τόσο σε οικονομικό, όσο κυρίως σε πολιτικό επίπεδο στην Ευρώπη, ώστε την κρίσιμη στιγμή που η χώρα θα κληθεί να διαχειριστεί ένα χρέος ίσο με το 150% του ΑΕΠ της (το 2012), να χρησιμοποιηθούν τα εργαλεία εκείνα που θα βοηθήσουν στην καλύτερη διαχείριση του υπέρογκου χρέους, χωρίς η Ελλάδα να οδηγηθεί σε πτώχευση.
Τα εργαλεία αυτά είναι δύο και καθοριστικό ρόλο για την ενεργοποίησή τους θα παίξει η πορεία εφαρμογής του Μνημονίου που έχει υπογραφεί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), την Ε. Ε. και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Αν η χώρα έχει καταφέρει να επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί στο Μνημόνιο ή, ακόμα καλύτερα, αν τους υπερβεί δημιουργώντας θετικές εκπλήξεις στις αγορές, τότε η πολιτική στήριξη της Ευρώπης θα είναι πολύ πιο εύκολο να παρασχεθεί.
Σημαντικό ρόλο, επίσης, στην όλη διαδικασία θα έχει και ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης (EFSF) που δημιουργήθηκε μετά την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας και αναμένεται να είναι διαθέσιμος ακόμα και εντός του μήνα. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι μέσω αυτού μπορεί το Δημόσιο να διαχειριστεί το χρέος του με τέτοιο τρόπο ώστε και να μειωθεί και να μην υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στις αγορές και στους επενδυτές. Και αναφερόμαστε στις επιπτώσεις που θα δημιουργούνταν από μία πιθανή αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Ας δούμε, όμως, τα δύο εργαλεία που δυνητικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν διευκολύνοντας την Ελλάδα στην αποπληρωμή των χρεών της και αποτρέποντας το οποιοδήποτε ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης:
1. Βάσει του σχεδίου χρηματοδότησης της Ελλάδας από το Μνημόνιο, η χώρα θα κληθεί να αποπληρώσει τα 110 δισ. ευρώ σε πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι εφ’ όσον όλα κυλούν ομαλά, το πιο πιθανό είναι το ΔΝΤ και η Ε. Ε. -ή τουλάχιστον η Ε. Ε. – να δώσουν «ανάσα» στην Ελλάδα, ανακοινώνοντας αλλαγή στον τρόπο πληρωμής των 110 δισ. ευρώ που θα έχει δανειστεί από αυτούς η χώρα.
«Κάτι τέτοιο θα άλλαζε όλη την εικόνα στην αγορά», αναφέρουν και σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι η παραπάνω απόφαση αν ληφθεί θα δώσει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να σπάσει σε περισσότερα χρόνια και σε βάθος ετών τις υποχρεώσεις της, ανακουφίζοντας τις δαπάνες των προϋπολογισμών της. Από την πλευρά τους, κυβερνητικά στελέχη σημειώνουν με νόημα ότι το ΔΝΤ και η Ε. Ε. δεν μπαίνουν στη διαδικασία να στηρίξουν μία χώρα (εν προκειμένω την Ελλάδα), για να την αφήσουν μετά να πέσει.
2. Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης. Αμέσως μετά την παροχή 110 δισ. ευρώ στην Ελλάδα, η Ε. Ε. και ΔΝΤ δημιούργησαν ένα παρόμοιο μηχανισμό στήριξης κάθε ευρωπαϊκής χώρας που θα έχει ανάγκη. Αυτή τη στιγμή, η ΕΚΤ αγοράζει κρατικά ομόλογα για να στηρίξει τις τιμές τους. Συνολικά, έχει αγοράσει κρατικούς τίτλους χωρών της Ευρωζώνης αξίας 60 δισ. ευρώ, ενώ μόνον από τους ελληνικούς εκτιμάται ότι έχει συγκεντρώσει περίπου 35-40 δισ. ευρώ. Ωστόσο, στους κόλπους της ΕΚΤ συζητείται εντόνως το πότε θα σταματήσει αυτό το πρόγραμμα, ενώ κεντρικοί τραπεζίτες χωρών της Ευρωζώνης (μεταξύ των οποίων και ο Ελληνας διοικητής της ΤτΕ κ. Γ. Προβόπουλος), έχουν δηλώσει ότι δεν αποκλείεται τα ομόλογα αυτά η ΕΚΤ να τα πωλήσει στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης.
Αναλυτές σημειώνουν ότι ο EFSF μπορεί να δανειστεί για να αγοράσει τα ομόλογα αυτά και μετά να τα πωλήσει με τη σειρά του στην Ελλάδα. Γιατί, όμως, να το κάνει αυτό;
Η απόφαση είναι καθαρά πολιτική. Η αξία των ελληνικών ομολόγων έχει απομειωθεί αρκετά (υπολογίζεται στο 30%) εξαιτίας της κρίσης που διανύει η χώρα. Ετσι, τα ομόλογα που έχει αγοράσει η ΕΚΤ και μπορεί να πωλήσει στο EFSF έχουν αξία αυτή τη στιγμή πολύ μικρότερη σε σχέση με το χρέος που έχει εγγράψει η Ελλάδα όταν τα εξέδωσε. Αν για παράδειγμα, το EFSF αγοράσει από την ΕΚΤ 60 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα και τα πωλήσει στην Ελλάδα, τότε η χώρα θα μπορέσει να διαγράψει χρέος που εκτιμάται ότι ανέρχεται σε περίπου 80-90 δισ. ευρώ. Με τον τρόπο αυτό, αναλυτές υποστηρίζουν πως «η Ελλάδα δεν θα έχει κάνει ποτέ αναδιάρθρωση, αλλά θα έχει καρπωθεί των πλεονεκτημάτων μιας τέτοιας κίνησης και ταυτόχρονα δεν θα έχει θίξει τα συμφέροντα των επενδυτών που είχαν αγοράσει ελληνικά ομόλογα».
Το χρονοδιάγραμμα των εκδόσεων
Το ποσό των 2,4 δισ. ευρώ θα προσπαθήσει να δανειστεί ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους αυτήν την εβδομάδα εκδίδοντας έντοκα γραμμάτια 3μηνης διάρκειας. Το επόμενο βήμα της Ελλάδας στις αγορές θα γίνει τον Οκτώβριο, οπότε εκτός απροόπτου θα ακολουθηθεί η ίδια τακτική. Δηλαδή, της έκδοσης γραμματίων τριών και έξι μηνών, με απώτερο στόχο την έκδοση ομολόγων εντός του 2011.
Κρίσιμος παράγοντας για την έκδοση ομολόγων είναι η επίτευξη του στόχου για τη μείωση του ελλείμματος όπως προβλέπεται στο Μνημόνιο, ενώ θεωρείται ότι αν το έλλειμμα μειωθεί περισσότερο απ’ ό, τι προβλέπεται, τότε μπορεί η Ελλάδα να επανακάμψει στις αγορές πιο γρήγορα από το δεύτερο εξάμηνο του 2011. Μάλιστα, δεν μπορεί να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο μιας ομολογιακής έκδοσης 2ετούς διάρκειας στους πρώτους μήνες του 2011. Ωστόσο, αναλυτές αναφέρουν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ παρακινδυνευμένο.
Πάντως, αν όλα πάνε καλά με την εφαρμογή του Μνημονίου και με τις εκθέσεις της τρόικας για την πορεία υλοποίησης των μέτρων, τότε είναι πολύ πιθανό ακόμα και μέσα στο φθινόπωρο του 2011 να πραγματοποιηθεί κάποιο road show στο εξωτερικό, για να επικοινωνήσει η κυβέρνηση τα «καλά νέα».