Οι παλιοί Θεσσαλονικείς λένε ότι η ΔΕΘ ήταν έρωτας. Πριν από κάποια χρόνια, όχι πολλά, απηύθυναν μάλιστα ως εξαιρετική την πρόσκληση σε φίλους «να μας έρθετε στην Εκθεση». Σήμερα η ΔΕΘ δεν είναι αυτό που ήταν. Ενα μεγάλο ποσοστό των Θεσσαλονικιών, αν βοηθάει κι ο καιρός τις ημέρες της Εκθεσης προκειμένου να αποφύγουν και το κυκλοφοριακό κομφούζιο των κυβερνητικών κονβόι, «μετακομίζουν» στις γειτονικές παραλίες της Χαλκιδικής. Ο πανηγυρικός της χαρακτήρας, παρά τις προσπάθειες αναβίωσης της προηγούμενης διοίκησης, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, μπήκε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας και η ΔΕΘ, λόγω της γιγάντωσης των νέων τεχνολογιών και της ηλεκτρονικής εποχής, έχασε σταδιακά το όποιο… εκθεσιακό στίγμα της.
Οι μέρες λειτουργίας της μίκρυναν από 15 σε 9, προσπάθησε να προσαρμοστεί στα κελεύσματα της ευρωπαϊκής εκθεσιακής πραγματικότητας που δεν θέλει γενικές εκθέσεις – δεινοσαύρους, γλυκοκοίταξε τα Βαλκάνια για να κερδίσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ανέπτυξε τις κλαδικές της εκθέσεις, διχοτομήθηκε σε HELEXPO Α.Ε. και ΔΕΘ Α.Ε., προσπάθησε να μονοπωλήσει την εκθεσιακή πολιτική και σήμερα εν μέσω της δυσκολότερης οικονομικής συγκυρίας ψάχνει το μέλλον της σε ένα νέο εκθεσιακό κέντρο εκτός του πολεοδομικού συγκροτήματος (στη Σίνδο), σε έναν ευρωπαίο στρατηγικό εταίρο, σε ένα νέο καινοτόμο πεδίο δράσης, όπως θέλουν οι πολιτικοί προϊστάμενοί της, αλλά με μετρημένα τα προικιά στα δισάκια της. Ογδόντα πέντε χρόνια ιστορίας και 75 χρόνια διοργανώσεων η εφετινή θα είναι όπως όλα δείχνουν ίσως η πιο φτωχή των τελευταίων χρόνων όχι μόνο λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά σύμφωνα με τον πρόεδρό της κ. Γ. Κωνσταντίνου «λόγω και της μεγάλης δυσφήμησης που δέχθηκε εξαιτίας της αλόγιστης σπατάλης των προηγούμενων ετών». Στην εφετινή διοργάνωση μάλιστα η ΔΕΘ μείωσε τις τιμές για τους εκθέτες σε ποσοστό που φθάνει το 20%, μείωση που βοήθησε και μικρομεσαίες εταιρείες να συμμετάσχουν. Παράλληλα, όμως, έγινε και περικοπή των εκδηλώσεων, συμβαδίζοντας όπως ανέφεραν εκπρόσωποί της με «το πνεύμα των καιρών».
Λιγότερο κράτος
Στην 75η ΔΕΘ, σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Helexpo, κ. Π. Μαυρίδη, ο δημόσιος τομέας καλύπτει μόνο το 20-22% των συμμετοχών με αντίστοιχη μείωση των χώρων που καταλάμβανε σε προηγούμενες διοργανώσεις. Η διοίκηση της Ηelexpo φιλοδοξεί στην εφετινή διοργάνωση να ανοίξει όλα τα περίπτερα, και το κενό των εταιρειών του Δημοσίου που ιδιωτικοποιήθηκαν και δεν θα συμμετέχουν θα καλυφθεί από ιδιώτες εκθέτες. Σε αυτό συνέβαλε και το βασικό αφιέρωμα της εφετινής διοργάνωσης «Καινοτομία και Πράσινη Ανάπτυξη» αλλά και τα ειδικά αφιερώματα όπως η «Ελλάδα των εθνών», όπου προβάλλονται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα περιοχών της χώρας, τα αφιερώματα για το παιδί, το ποδήλατο, το Globalexchange για τις διεθνείς συνεργασίες κ.ά. Βασικός στόχος κατά τους διοργανωτές είναι «να παρουσιαστεί στην εφετινή 75η ΔΕΘ η εικόνα μιας Ελλάδας που καινοτομεί, επιχειρεί και προπάντων αισιοδοξεί». Οι δύο πρόεδροι (ΔΕΘ – Helexpo) τονίζουν ότι η εκθεσιακή δραστηριότητα πρέπει να ξαναβρεί το νήμα της καινοτομίας κι εκφράζουν την πρόθεσή τους οι εφαρμογές της καινοτομίας να πλαισιώνουν και τις κλαδικές εκθέσεις. «Λένε πολλοί ότι η γενική έκθεση ατόνησε. Από τη στιγμή που υπάρχουν οι κλαδικές εκθέσεις αυτό ήταν μάλλον φυσικό. Η γενική έκθεση έχασε σταδιακά τον καθαρά εμπορικό της χαρακτήρα. Οι γενικές εκθέσεις, σε Γερμανία, Γαλλία, σε όλο τον δυτικό κόσμο, είναι σήμερα καταναλωτικές κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν μας» ανέφερε ο κ. Μαυρίδης.
Ο διεθνής ανταγωνισμός, τα περιφερειακά εκθεσιακά κέντρα που έτρεξαν πιο γρήγορα από τη Θεσσαλονίκη, η χαμένη ευκαιρία της EXPO, η οποία εκτός των άλλων στέρησε από την πόλη ένα νέο εκθεσιακό κέντρο, η έλλειψη υποδομών, έβγαλαν τη Θεσσαλονίκη από τη διεθνή εκθεσιακή αγορά. Ο ίδιος τονίζει ότι η Helexpo χρειάζεται πλέον μια νέα ταυτότητα κι έναν διεθνή στρατηγικό εταίρο για να ξαναμπεί στον εκθεσιακό χάρτη γιατί έχει δυνατότητες κι εμπειρία. «Αν δεν το κάνουμε» καταλήγει «η ΔΕΘ δεν θα βγει από το καβούκι της και θα καταντήσει μια μεγάλη περιφερειακή έκθεση που θα παρακαλάει τον δημόσιο τομέα».
Πώς η «γιορτή» εξελίχθηκε σε τριήμερη «διαμαρτυρία»
Πριν από το 1990, κατά την περίοδο λειτουργίας της ΔΕΘ, ίσχυε ένα ιδιότυπο άβατο συνδικαλιστικής δράσης. Στην ψυχή της πόλης η «Εκθεση» ήταν γιορτή και οι συγκεντρώσεις με τις πορείες διαμαρτυρίας δεν τη χαλούσαν. Από την εποχή που ο συνδικαλιστής Ανδρέας Κολλάς ανέβασε στη Θεσσαλονίκη λεωφορεία με εργαζόμενους της ΕΑΣ, για να διαδηλώσουν στα εγκαίνια, αυτό το άβατο πήγε… περίπατο.
Χρόνο με τον χρόνο η Εκθεση, εκτός από βήμα έκφρασης της οικονομικής πολιτικής των κυβερνήσεων, έγινε χώρος συνάντησης μαζικών κινητοποιήσεων με τρεις, τέσσερις και πέντε διαφορετικές συγκεντρώσεις και πορείες διαμαρτυρίας την ώρα των εγκαινίων. Την τελευταία δεκαετία, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα επεισόδια και η ρίψη δακρυγόνων από την ΕΛ.ΑΣ. είναι κάτι σαν… έθιμο αλλά και μαχαιριές στο κορμί της, αφού δρουν αποτρεπτικά στην όποια τελικώς επισκεψιμότητα.
«Τα τελευταία χρόνια, που το εκθεσιακό γεγονός φθίνει, δεσπόζει το πολιτικό γεγονός και κατά συνέπεια μετατρέπεται η όλη διαδικασία σε μια διαδικασία λόγων και αντιπαράθεσης. Εύλογο είναι ότι κι όσοι άλλοι έχουν λόγο στην κυβερνητική πολιτική που εξαγγέλλεται (κοινωνικοί φορείς, κινήματα, συνδικάτα, πολίτες) να επιλέγουν την ίδια στιγμή για τη διαδήλωση των δικών τους απόψεων. Η Εκθεση αποτελεί άλλωστε ένα χώρο διαλόγου και αγοράς…» σχολιάζει ο πρόεδρος της ΔΕΘ Α.Ε. κ. Γ. Κωνσταντίνου.