Καθώς ο απόηχος από τα όσα διαδραματίστηκαν τις προηγούμενες εβδομάδες γύρω από την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, αλλά και τις ημέρες που προηγήθηκαν, καλά κρατεί, η νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται, προβλέπεται ότι θα έχει σοβαρές συνέπειες και στην κτηματαγορά, έναν από τους κλάδους της οικονομίας που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την κρίση. Οπως συνέβη και πριν από περίπου ένα χρόνο, με την υπογραφή του Μνημονίου, έτσι και τώρα, η φορολογία γύρω από τα ακίνητα γίνεται ακόμα πιο επαχθής, τόσο για τους ιδιοκτήτες όσο και για τους επίδοξους αγοραστές. Οπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, είναι τέτοια η κατάσταση που βιώνουν όλο και περισσότερα νοικοκυριά, που πλέον δεν έχει σχεδόν καμία σημασία πόσο θα υποχωρήσουν οι τιμές πώλησης.
Μέχρι σήμερα, οι μειώσεις, ιδίως στα νεόδμητα ακίνητα, δεν ήταν ανάλογες της κάμψης της ζήτησης και του πλεονάζοντος αποθέματος απούλητων κατοικιών, γεγονός που οφείλεται στο «μπλοκ» που έστησαν οι κατασκευαστές. Οι τελευταίοι είχαν και εξακολουθούν σε αρκετές περιπτώσεις να διαθέτουν σημαντικές αντοχές, χάρη στα υπερκέρδη των προηγούμενων ετών, έστω κι αν περίπου 1.000 οικοδομικές επιχειρήσεις επί συνόλου 14.000 σε πανελλαδικό επίπεδο έχουν κατεβάσει «ρολά». Πλέον, θεωρείται σίγουρη η περαιτέρω κάμψη των αγοραπωλησιών, καθώς τα νέα μέτρα που περιλαμβάνονται στον εφαρμοστικό νόμο του Μεσοπρόθεσμου αυξάνουν εκ νέου τις επιβαρύνσεις, άμεσες και έμμεσες, των νοικοκυριών, εντείνουν την ανασφάλεια και ως εκ τούτου, οδηγούν κάθε σκέψη για την απόκτηση κατοικίας σε επ’ αόριστον αναβολή. Εκτός απροόπτου, η κατάσταση αυτή, αναμένεται να δώσει τη «χαριστική βολή» στους κατασκευαστές, οι οποίοι σταδιακά θα αρχίσουν να υποχωρούν στις απαιτήσεις τους, υπό το βάρος του τεράστιου αποθέματος απούλητων κατοικιών, ιδίως σε ορισμένες περιοχές που είχαν γνωρίσει υψηλή ζήτηση στο παρελθόν. Ωστόσο, ενδέχεται να είναι αργά για κάποιους, καθώς τα περισσότερα νοικοκυριά έχουν αναβάλει επ’ αόριστον κάθε κίνηση αγοράς.
Συνοψίζοντας τώρα τις φορολογικές επιβαρύνσεις σε ό, τι αφορά την κτηματαγορά, η κυριότερη παρέμβαση αφορά στον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ), που καταβάλλεται σε ετήσια βάση, αντικαθιστώντας το ΕΤΑΚ. Πλέον, υπόχρεοι καταβολής ΦΑΠ με συντελεστή 0,2% είναι οι ιδιοκτήτες ακινήτων αντικειμενικής αξίας από 200.000 έως και 500.000 ευρώ, όταν μέχρι πρότινος, ο σχετικός φόρος επιβαλλόταν σε ακίνητα αξίας από 400.000 ευρώ και πάνω και με χαμηλότερη συντελεστή 0,1%. Στόχος είναι η άντληση 320 εκατ. ευρώ από τη φορολόγηση των ακινήτων φέτος και 164 εκατ. ευρώ από τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα, όπως αναφέρει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), το «τεκμήριο» κατοικίας «αυξήθηκε μεσοσταθμικά κατά 33%». Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η νέα κλίμακα του ΦΑΠ μεταφράζεται σε προσαυξήσεις έως και 500 ευρώ σε κάθε φορολογούμενο ιδιοκτήτη.
Την ίδια στιγμή, το «πόθεν έσχες» για την αγορά ή την οικοδόμηση ακινήτων καταργείται για όλους (μέχρι σήμερα ίσχυε μόνο κατά την αγορά πρώτης κατοικίας) έως το 2013, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα των περισσότερων φορέων της αγοράς. Με την κίνηση αυτή, είναι προφανές ότι το οικονομικό επιτελείο επιδιώκει να προσελκύσει ένα μέρος της ρευστότητας που σήμερα κατευθύνεται σε χώρες του εξωτερικού, είτε σε καταθέσεις είτε σε αγορά ακινήτων, με σημείο αναφοράς την αγορά του Λονδίνου, αλλά και άλλες αγορές, όπως της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Τουρκίας και σε μικρότερο βαθμό των υπόλοιπων βαλκανικών χωρών. Σύμφωνα, πάντως, με την Ομοσπονδία Κατασκευαστών Κτιρίων Ελλάδος (ΟΜΚΟΕΕ), η κατάργηση του «πόθεν έσχες», που, σημειωτέον, ισοδυναμεί με έμμεση νομιμοποίηση του «μαύρου» χρήματος, θα ενισχύσει την κτηματαγορά, αλλά και την απασχόληση στον κλάδο.
Από την άλλη πλευρά, είναι δεδομένο ότι όσοι κατασκευαστές διαθέτουν σημαντικό στοκ ακινήτων προς πώληση θα κληθούν να καταβάλουν αισθητά υψηλότερο φόρο ακίνητης περιουσίας, εφ’ όσον δεν κατορθώσουν σύντομα να βρουν αγοραστές. Γι’ αυτό, άλλωστε, η ΟΜΚΟΕΕ ζήτησε προ ολίγων ημερών να καταργηθεί άμεσα η υποχρέωση των κατασκευαστικών εταιρειών να πληρώνουν ΦΑΠ για ακίνητα («εμπόρευμα» το χαρακτηρίζουν) που ατυχώς δεν πούλησαν. Μάλιστα, αν δεν ικανοποιηθεί το αίτημά τους, έχει ληφθεί απόφαση για προσφυγή στα ελληνικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια, καθώς, κατά τους ίδιους, «δεν υπάρχει εμπόρευμα στον κόσμο που να πληρώνει φόρο επειδή μένει στο «ράφι» απούλητο». Αυτό που θα πρέπει να δικαιολογήσουν, βέβαια, προς τις δικαστικές αρχές είναι το ότι, επίσης, δεν υπάρχει εμπόρευμα του οποίου η τιμή να μην υποχωρεί ανάλογα, όταν η ζήτηση είναι περιορισμένη και η προσφορά πλεονάζουσα.