Προθεσμία μέχρι τα τέλη του έτους έχουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων προκειμένου να υποβάλουν τις απαιτούμενες αιτήσεις με τα στοιχεία του ακινήτου τους και να καταβάλουν το σχετικό παράβολο, ώστε να νομιμοποιήσουν τις ιδιοκτησίες τους. Αυτό προβλέπει, μεταξύ άλλων, ο σχετικός νόμος που κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή από τον υπουργό Περιβάλλοντος, Γ. Παπακωνσταντίνου. Βάσει αυτού, τα σχετικά πρόστιμα ξεκινούν από 500 ευρώ (για κατοικία έως 75 τ.μ.) και αγγίζουν ακόμα και τα 2.000 ευρώ για κτίρια επιφάνειας άνω των 1.000 τ.μ.
Πάντως, ενδεικτικό του «επείγοντος» της όλης κατάστασης, απόρροια της εισπρακτικής λογικής του μέτρου, είναι ότι ο φάκελος με τα συνολικά στοιχεία θα κατατίθεται σε μεταγενέστερο στάδιο, σε συνεργασία με μηχανικό. Το ΥΠΕΚΑ προτίθεται να συνεργαστεί με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) για τη διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων, ενώ η διαδικασία διατήρησης ενός αυθαιρέτου θα είναι ηλεκτρονική για να αποφευχθεί η ταλαιπωρία των πολιτών.
Για τον υπολογισμό του προστίμου δεν θα λαμβάνεται τελικά υπόψη αν το αυθαίρετο ήταν πριν ή μετά το 2003. Αρχικώς είχε ανακοινωθεί πως τα αυθαίρετα που χτίστηκαν μετά το 2003 θα επιβαρύνονταν με τεράστια πρόστιμα. Το πρόστιμο καταβάλλεται εντός είκοσι τεσσάρων μηνών για τα ακίνητα κατοικίας και εντός τριάντα έξι μηνών για τα ακίνητα άλλης χρήσης από την έναρξη ισχύος του νόμου, ολόκληρη ή τμηματικά σε οκτώ και δεκατέσσερις ισόποσες δόσεις αντίστοιχα, εκ των οποίων η πρώτη δόση καταβάλλεται εντός προθεσμίας οχτώ μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής κατά τον χρόνο καταβολής της πρώτης δόσης παρέχεται έκπτωση 20%. Σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής των παραπάνω δόσεων επιβάλλεται προσαύξηση 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης.
Υπενθυμίζεται ότι στη ρύθμιση περιλαμβάνεται και η δημιουργία περιβαλλοντικού οφέλους μέσω της «νομιμοποίησης» αυθαιρέτων. Οπως έχει αναφέρει ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Σηφουνάκης, η δομημένη έκταση του εκτός σχεδίου αυθαιρέτου θα αντικαθίσταται με άλλη, εντός της περιφέρειας του δήμου, όπου θα υλοποιείται πάρκο. Η εν λόγω διάταξη στοχεύει στο να ξεπεράσει η ρύθμιση τον «σκόπελο» του ΣτΕ, που με πρόσφατες αποφάσεις του έχει καταστήσει σαφές ότι δεν νοείται νομιμοποίηση αυθαίρετων κτισμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη κρισιμότητα λαμβάνει η προγραμματισμένη για το φθινόπωρο κρίση από την ολομέλεια του ΣτΕ της συνταγματικότητας της ρύθμισης της τακτοποίησης των ημιυπαίθριων χώρων, πάνω στην οποία στηρίζεται και η νέα αυτή ρύθμιση.