Αυστηρότερες θα είναι στο εξής οι προϋποθέσεις για τη συνταξιοδότηση των συζύγων και των γονέων αναπήρων. Η εγκύκλιος που εκδόθηκε χθες σε εφαρμογή του πρόσφατου νόμου (άρθρο 37) 3996/2011 προβλέπει τρεις σημαντικές μεταβολές στο ισχύον σύστημα και δημιουργεί προϋποθέσεις άρσης ορισμένων στρεβλώσεων που διαμόρφωναν και μια ιδιότυπη βιομηχανία αναπηρικών συντάξεων.
Κατ’ αρχάς, στο εξής ο δικαιούχος πρέπει να αποδεικνύει πραγματική και όχι πλασματική εργασία (όπως συνέβαινε με την εμφάνιση βραχείας παραμονής στην ασφάλιση του ΟΓΑ). Δεύτερον, ο γονέας αναπήρου δεν μπορεί να λαμβάνει σύνταξη εάν το παιδί εργάζεται κανονικά και, τρίτον, θεσπίζεται η δυνατότητα και για τον αδελφό αναπήρου να λαμβάνει σύνταξη, εφόσον έχει αναλάβει την περίθαλψη του αδελφού.
Αναλυτικότερα:
Για τη συνταξιοδότηση συζύγων αναπήρων πρέπει να συντρέχουν οι εξής προτεραιότητες:
α) ο σύζυγος να είναι ανάπηρος με ποσοστό 80% και άνω,
β) να υφίσταται έγγαμος βίος διάρκειας τουλάχιστον 10 ετών πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης,
γ) ο σύζυγος του ανάπηρου να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 7.500 ημέρες πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης ή 25 έτη ασφάλισης, ανεξαρτήτως της ηλικίας του ή του χρόνου υπαγωγής του στην ασφάλιση και να μη λαμβάνει ήδη σύνταξη από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το Δημόσιο.
Για τη συνταξιοδότηση του γονέα αναπήρου παιδιού ορίζονται οι εξής προϋποθέσεις:
α) το παιδί πρέπει να είναι άγαμο και ανάπηρο με ποσοστό 67% και άνω, να μην εργάζεται και να μη νοσηλεύεται σε ίδρυμα με δαπάνη ασφαλιστικού ή άλλου δημόσιου φορέα,
β) ο γονέας που θα συνταξιοδοτηθεί με αυτές τις διατάξεις πρέπει να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 7.500 ημέρες ασφάλισης ή 25 έτη ασφάλισης, ανεξαρτήτως της ηλικίας του ή του χρόνου υπαγωγής του στην ασφάλιση, και να μη λαμβάνει ήδη σύνταξη από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το Δημόσιο,
γ) ο έτερος γονέας πρέπει, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης του γονέα που ασκεί το δικαίωμα, να εργάζεται, να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 2.400 ημέρες ή 8 έτη πραγματικής ασφάλισης σε φορείς κύριας ασφάλισης ή/και το Δημόσιο, εκ των οποίων οι 600 ημέρες ή τα 2 έτη να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 4 χρόνια. Επίσης, πρέπει να μη λαμβάνει και να μην έχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης από οποιονδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το Δημόσιο και να έχει υποβάλει υπεύθυνη δήλωση προς τον ασφαλιστικό φορέα ή τους ασφαλιστικούς φορείς που είναι ασφαλισμένος ότι δεν έχει ασκήσει, ούτε προτίθεται να ασκήσει στο μέλλον, δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προϋποθέσεις της συγκεκριμένης διάταξης.
Αναπηρική σύνταξη γονέα σε περίπτωση λύσης του γάμου:
Με ανήλικο παιδί το δικαίωμα ασκείται από τον γονέα που έχει την επιμέλεια με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, η οποία επιβάλλεται για να δικαιολογήσει την κατ’ εξαίρεση παραχώρηση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με καλύτερες προϋποθέσεις από ό,τι στους λοιπούς ασφαλισμένους.
Με ενήλικο παιδί το δικαίωμα ασκείται από τον γονέα που είχε την επιμέλεια όσο το παιδί ήταν ανήλικο, εάν η λύση του γάμου επήλθε πριν από την ενηλικίωσή του.
Επίσης, η αναπηρική σύνταξη μπορεί να χορηγηθεί σε έναν από τους δύο γονείς κατόπιν δικής τους συμφωνίας και εφόσον τηρούνται όλες οι προϋποθέσεις εάν η λύση του γάμου επήλθε μετά την ενηλικίωση του παιδιού.
Το συνταξιοδοτικό δικαίωμα για ανάπηρο παιδί μπορεί να ασκηθεί και από τον γονέα που έχει τεθεί δικαστικός συμπαραστάτης με αμετάκλητη δικαστική απόφαση λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή λόγω σωματικής αναπηρίας του παιδιού.
Ασφάλιση αναπήρου στον ΟΓΑ
Ο γονέας, σύζυγος ή αδελφός ανάπηρου ατόμου, ασφαλισμένος του ΟΓΑ, θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31.12.2012 με την προϋπόθεση ότι έχει συμπληρώσει 20 έτη ασφάλισης και καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών, ενώ από 1.1.2013 και εφεξής, με την προϋπόθεση ότι έχει συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης και καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών. Ο χρόνος αυτός απαιτείται να είναι πραγματικός χρόνος ασφάλισης. Δεν επιτρέπεται η συμπλήρωση του χρόνου αυτού με άλλους αναγνωριζόμενους χρόνους, παρά μόνο με τον χρόνο της στρατιωτικής θητείας, τον χρόνο διαδοχικής ασφάλισης σε φορείς κύριας ασφάλισης και τον χρόνο ασφάλισης που διανύθηκε υπό τη νομοθεσία κοινωνικής ασφάλειας κρατών-μελών της Ε.Ε., χωρών του ΕΟΧ ή της Ελβετίας ή χωρών με τις οποίες έχει συναφθεί διμερής σύμβαση κοινωνικής ασφάλειας.
Με την ίδια εγκύκλιο κοινοποιείται η εξαίρεση των δικαιούχων σύνταξης, λόγω ανάπηρου τέκνου ή αδελφού, από την επιβολή ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων. Επίσης, διευρύνεται η δυνατότητα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος με συνολικό χρόνο ασφάλισης 4.050 ημερών ή 15 ετών (με ποσό σύνταξης που αντιστοιχεί σε 35ετία) και σε ασφαλισμένους οι οποίοι πάσχουν από κυστική ίνωση ή μόνιμη ορθοκυστική διαταραχή εφόσον συντρέχει ποσοστό αναπηρίας 67%.
Ασφαλισμένοι σε δύο διαφορετικά Ταμεία
Αποκαθίσταται με εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας η αδικία σε βάρος των εργαζομένων οι οποίοι, ενώ ήταν ασφαλισμένοι σε δύο διαφορετικά Ταμεία – τα οποία στη συνέχεια συγχωνεύθηκαν, κινδύνευσαν να απολέσουν τη χρήση δικαιώματος σε ένα εκ των δύο.
Πρόκειται για την παράλληλη ασφάλιση – συνταξιοδότηση ασφαλισμένων πρώην Ταμείου Προνοίας Ξενοδόχων. Το πρόβλημα προέκυψε όταν κατά την ένταξη του πρώην ΤΠΞ στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΟΑΕΕ από 01.08.2008 υπήρχαν περιπτώσεις ασφαλισμένων του πρώην ΤΠΞ που είτε ήταν παράλληλα ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ είτε συνταξιούχοι γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου του οργανισμού, καθώς και περιπτώσεις ασφαλισμένων του πρώην ΤΠΞ οι οποίοι ενώ έπαιρναν σύνταξη από τον ΟΑΕΕ, είχαν θεμελιώσει κατά την ένταξη ή θεμελιώνουν μετά την ένταξη συνταξιοδοτικό δικαίωμα με βάση τον χρόνο του πρώην ΤΠΞ.