Το δεύτερο πακέτο στήριξης της Ελλάδας μπορεί να κερδίζει χρόνο για τη χώρα, ωστόσο ο οικονομολόγος του Ινστιτούτου Bruegel, Ζολτ Νταρβάς, παραμένει σκεπτικός λόγω των ερωτημάτων για το αν θα εγκριθεί και αν θα περιλαμβάνει εγγυήσεις. Στη συνέντευξή του στην «Κ», δηλώνει ότι η προβλεπόμενη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα «είναι τουλάχιστον ανεπαρκής, καθώς δεν αλλάζει τη δυναμική του ελληνικού χρέους».
Ο κ. Νταρβάς σημειώνει με ανησυχία το νέο φαινόμενο της επίθεσης των αγορών στην Ιταλία, η οποία είναι πολύ μεγάλη για να καλυφθεί από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης: «Αν η Ιταλία δεχθεί μία νέα τραυματική επίθεση τον Σεπτέμβριο, αυτό θέτει ένα δομικό ζήτημα». Μία λύση θα ήταν η βοήθεια από χώρες εκτός της Ευρωζώνης, ή και από το ΔΝΤ. Μία άλλη, η ΕΚΤ να αγοράσει ομόλογα από την πρωτογενή αγορά, κάτι που ισοδυναμεί με τύπωμα χρήματος. Η «φυσική» επίλυση, ωστόσο, θεωρεί ότι θα ήταν η έκδοση ευρωομολόγου. Το Bruegel, άλλωστε, έχει παρουσιάσει την ιδέα για ένα «Μπλε Ομόλογο». Οπως λέει, «αυτό θα μπορούσε να καλύπτει το χρέος μέχρι ένα ποσοστό του ΑΕΠ, που θα το εγγυόνταν από κοινού όλοι οι εταίροι στην Ευρωζώνη, με πολύ χαμηλό επιτόκιο. Πάνω από το 60% του ΑΕΠ, ας πούμε, οι χώρες θα έπρεπε να εκδίδουν τις δικές τους εγγυήσεις και τα επιτόκια θα είναι υψηλότερα, άρα θα υπάρχει ισχυρό κίνητρο από την αγορά για δημοσιονομική πειθαρχία. Κάτι τέτοιο θα έσπαγε επίσης τη διασύνδεση κρατικού χρέους και τραπεζών, διότι τώρα για παράδειγμα αν χρεοκοπήσει η Ελλάδα θα ακολουθήσουν οι τράπεζές της, ενώ αν υπήρχε αυτός ο διαχωρισμός, ακόμη και μία χρεοκοπία δεν θα δημιουργούσε πρόβλημα στις ελληνικές τράπεζες, αφού θα υπήρχε κοινή εγγύηση μέχρι αυτό το ποσοστό».
Στην περίπτωση της Ελλάδας, ο κ. Νταρβάς θεωρεί ότι υπάρχουν δύο επιλογές. Η μία είναι οι Ευρωπαίοι εταίροι να αποφασίσουν να μας δανείσουν επί μακρόν, «για μία-δύο δεκαετίες», με πολύ χαμηλό επιτόκιο. «Στην πράξη, δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία επιβάρυνση στο επιτόκιο του Euribor», λέει χαρακτηριστικά. Η δεύτερη είναι μία αναδιάρθρωση του χρέους, για παράδειγμα «μία ανταλλαγή του, ώστε το τρέχον χρέος της Ελλάδας να ανταλλαγεί με ένα νέο ομόλογο με πολύ υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση, το οποίο θα μπορούσε να εκδοθεί από το EFSF ή ένα παρόμοιο ευρωπαϊκό όργανο. Αν εκδοθεί από την Ελλάδα, θα πρέπει να έχει την εγγύηση του EFSF. Η ανταλλαγή θα πρέπει να γίνει στο 50% της ονομαστικής αξίας του, ώστε να μειωθεί στο μισό εκείνο που βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών». Θεωρεί όμως ότι η Ελλάδα πρέπει να αποπληρώσει πλήρως το επίσημο χρέος, διότι η βασική αρχή της έκτακτης βοήθειας είναι ότι έχει προτεραιότητα έναντι των άλλων δανειστών, ενώ το ΔΝΤ έχει νομικό καθεστώς προτεραιότητας. Οπως προειδοποιεί, «αν περιμένετε πολύ, τότε αυτή η λύση δεν θα είναι πλέον εφικτή, καθώς όλο και περισσότερο χρέος περνά στους εταίρους σας στην Ευρωζώνη. Πιστεύω όμως ότι μπορούμε να περιμένουμε ένα χρόνο ακόμη, και είναι σκόπιμο να το κάνουμε, διότι σήμερα οι Ευρωπαίοι δεν είναι έτοιμοι για ένα τόσο δραστικό μέτρο. Γι’ αυτό η Ελλάδα θα πρέπει να ετοιμαστεί, να έχει θέσει σε λειτουργία τους κατάλληλους μηχανισμούς. Αλλά και οι τράπεζες της Ευρωζώνης χρειάζονται χρόνο να ισχυροποιηθούν ώστε να μη μεταδοθεί η κρίση».
Ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στο χρέος, πάντως, πιστεύει ότι η Ελλάδα δεν έχει άλλη επιλογή από τη δημοσιονομική προσαρμογή, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, και τη σωστή διαχείριση των κρατικών επιχειρήσεων: «Εκτιμώ αυτό που κάνει η κυβέρνηση σε μία δύσκολη κατάσταση, η πολιτική αυτή πρέπει να συνεχισθεί. Θα ήταν πολύ σημαντικό όμως να υπάρξει συναίνεση και της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ετσι θα δείξουν στους πολίτες ότι στηρίζουν το πρόγραμμα, μειώνοντας την αβεβαιότητα και για τους καταθέτες και για τους επενδυτές. Διότι σήμερα κάποιοι ισχυρίζονται ακόμη και ότι η Ελλάδα θα πρέπει να φύγει από την Ευρωζώνη. Προσωπικά διαφωνώ, αλλά όταν οι άνθρωποι βλέπουν τόσο αντιφατικά μηνύματα δεν ξέρουν τι θα γίνει, και η αβεβαιότητα ενισχύει την κρίση».