Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Μανιάτης έχει βάλει σκοπό να αξιοποιήσει τον ανεκμετάλλευτο ορυκτό πλούτο της χώρας μας και να φέρει στο φως κοιτάσματα φυσικού αερίου ή πετρελαίου. Ηδη έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός για σεισμικές μελέτες σε τρεις περιοχές του Ιονίου και στη Νότια Κρήτη. Τονίζει ότι πετρέλαια υπάρχουν και επιβεβαιώνει το ενδιαφέρον της ισραηλινής Delek για τη Νότια Κρήτη.
– Υπάρχει μία έντονη συζήτηση το τελευταίο διάστημα για την ύπαρξη υδρογονανθράκων στη χώρα μας. Μπορείτε να πείτε με ασφάλεια ότι η χώρα μας διαθέτει ορυκτό πλούτο ανεκμετάλλευτο; Αν ναι, πού;
– Η απάντηση είναι σαφώς ναι. Το Ιόνιο είναι αποδεδειγμένα μια καλή περιοχή, ενώ και η Νότια Κρήτη δημιουργεί σοβαρές προσδοκίες. Αν προσθέσουμε και τα ενθαρρυντικά στοιχεία από τις γνωστές θαλάσσιες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, τότε δικαιούμαστε να είμαστε αισιόδοξοι.
– Αν αύριο βγαίνατε να ανακαλύψετε φυσικό αέριο ή πετρέλαιο και δεν υπήρχαν τα γνωστά προβλήματα με την Τουρκία στο Αιγαίο, πού θα επιλέγατε να βάλετε γεωτρύπανο;
– Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με αξιοπιστία στην ερώτηση αυτή, εξαιτίας της γνωστής κατάστασης. Το Αιγαίο αποτελεί μια ανεξερεύνητη περιοχή, με ελάχιστα σεισμικά. Οι κατά καιρούς δημοσιεύσεις από πραγματικές ή φανταστικές αναλύσεις δορυφορικών εικόνων μόνο ανασφαλείς ενδείξεις δίνουν.
– Προκηρύξατε διαγωνισμό για σεισμικές έρευνες σε Ιόνιο και Νότια Κρήτη. Υπάρχει ενδιαφέρον από ξένες εταιρείες να επενδύσουν στις περιοχές αυτές;
– Το μεγάλο μέχρι τώρα ενδιαφέρον αποτέλεσε την πιο ευχάριστη έκπληξη του τελευταίου διαστήματος. Οι έρευνες αυτές, κόστους 20 – 30 εκατ. ευρώ, θα γίνουν με μηδενικό κόστος για το ελληνικό Δημόσιο. Είμαι βέβαιος ότι στην τελική κατάθεση δεσμευτικών προσφορών, θα έχουμε εκδήλωση ενδιαφέροντος από ό,τι καλύτερο και πιο αξιόπιστο έχει η παγκόσμια αγορά.
– Πότε περιμένουμε αποτελέσματα από τα σεισμικά; Πώς και πότε το ελληνικό Δημόσιο μπορεί να βγάλει λεφτά από τις περιοχές που βγάλατε σε διαγωνισμό;
– Το επόμενο φθινόπωρο θα έχουν όλα ολοκληρωθεί και το ελληνικό Δημόσιο θα παραλάβει ένα πλήρες πακέτο όλων των δεδομένων. Αμέσως μετά, θα προκηρύξουμε κανονικό γύρο παραχωρήσεων για άδειες έρευνας και εκμετάλλευσης στην περιοχή του Ιονίου και νοτίως της Κρήτης, με 10 – 15 οικόπεδα (blocks). Η πρώτη καλή πηγή εσόδων του ελληνικού Δημοσίου αναμένεται να προκύψει από τις αδειοδοτήσεις των οικοπέδων (blocks) του Πατραϊκού Κόλπου, των Ιωαννίνων και του Κατάκολου, που τις επόμενες μέρες, με τη διαδικασία του Open Door, θα προκηρύξουμε. Οι (πάντα αβέβαιες) εκτιμήσεις για τις συγκεκριμένες περιοχές αναφέρονται σε 250 – 300 εκατ. βαρέλια πετρελαίου ή, αλλιώς, καθαρό έσοδο του ελληνικού Δημοσίου της τάξης των 15 – 20 δισ. δολαρίων σε βάθος 20 – 25 ετών. Η χώρα μπορεί να καλύψει προοπτικώς έως και το 30% των συνολικών αναγκών της σε πετρέλαιο από εγχώριες πηγές.
Δεν απαιτείται ΑΟΖ για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων
– Πόσο σημαντική είναι η ΑΟΖ για την έρευνα υδρογονανθράκων;
– Η ΑΟΖ αποτελεί μία σπουδαία θεσμική παρέμβαση για τη διασφάλιση των εθνικών κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Κατά την επικύρωση της Σύμβασης των Η. Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας το 1995, καταθέσαμε δήλωση ως χώρα ότι θα αξιοποιήσουμε τη δυνατότητα ανακήρυξης, σύμφωνα με τα εθνικά μας στρατηγικά συμφέροντα και σε χρόνο που εμείς, ως χώρα, θα αποφασίσουμε. Είναι, όμως, γνωστό ότι για την έρευνα και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο θαλάσσιο περιβάλλον, η υφαλοκρηπίδα (που στην περίπτωσή μας έχει το ίδιο εξωτερικό όριο με την ΑΟΖ) συνιστά ασφαλές νομικό πλαίσιο. Δεν απαιτείται κήρυξη ΑΟΖ για την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
– Γιατί προχωρήσατε στην έκδοση ενός χάρτη στο Ιόνιο και στη Νότια Κρήτη που ουσιαστικά ανακηρύττει ΑΟΖ τότε; Πώς σχεδιάστηκε αυτός ο χάρτης, με ποια λογική;
– Ο χάρτης αυτός διαμορφώθηκε σε πλήρη συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας και στηρίζεται στην αρχή της μέσης γραμμής ίσων αποστάσεων. Υπογραμμίζω, ωστόσο, ότι ο χάρτης αυτός δεν κηρύσσει ΑΟΖ ούτε, άλλωστε, κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατό. Καταγράφει την ενδεικτική αποτύπωση των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (και μελλοντικής ΑΟΖ) βάσει της αρχής της ίσης απόστασης. Εξάλλου, στον πρόσφατο νόμο 4001/2011 με βάση τον οποίο προκηρύσσουμε τις έρευνες, υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο άρθρο 156.
– Γιατί ο χάρτης σταματάει στα θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη;
– Ο χάρτης περιλαμβάνει μια πολύ μεγάλη θαλάσσια έκταση, πάνω από 200.000 km2, μία από τις μεγαλύτερες εκτάσεις που έχουν δοθεί σε διεθνές επίπεδο για σχετικές έρευνες τα τελευταία χρόνια. Επιλέξαμε να οριοθετήσουμε την προς έρευνα περιοχή ως προς τα θαλάσσια σύνορά μας σε σχέση με Ιταλία, Αλβανία και Λιβύη. Σε επόμενη φάση, είναι βέβαιο ότι θα προχωρήσουμε και σε άλλες περιοχές.
– Η Κύπρος κατάφερε να υπογράψει ΑΟΖ με τρεις γειτονικές χώρες και έπειτα από χρόνια, μάλλον βρήκε φυσικό αέριο. Πώς κρίνετε την προσπάθεια της Κύπρου;
– Η προσπάθεια της Κύπρου είναι εξαιρετική και μαθαίνουμε από αυτήν. Είναι σπουδαίο ότι τρεις διαδοχικές κυβερνήσεις -Κληρίδη, Παπαδόπουλου, Χριστόφια- ακολούθησαν ενιαία στρατηγική. Για ορισμένους ακραίους παρορμητικούς και βιαστικούς Ελλαδίτες, να υπενθυμίσω ότι στην Κύπρο το 2003 είχαμε τις διαδικασίες για την ΑΟΖ με την Αίγυπτο, το 2005 προσέλαβε ως τεχνικό σύμβουλο το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίου, το 2006 έκανε τις σεισμικές έρευνες, το 2007 προχώρησε στον πρώτο γύρο παραχωρήσεων, το 2008 υπέγραψε συμβόλαιο με τη Noble Energy και το 2011 έβαλε γεωτρύπανο. Χρειάζεται, συνεπώς, επιμονή και υπομονή.
Γεωλογία, γεωγραφία έχουν φυλάξει για εμάς καλά δώρα
– Η οικονομική αστάθεια που επικρατεί στη χώρα μας μπορεί να λειτουργήσει ως αντικίνητρο για μεγάλες ενεργειακές επενδύσεις;
– Πράγματι υπάρχει σχετικός προβληματισμός. Πιστεύω όμως ότι με την υπευθυνότητα που δείχνουμε και τη σταθερή διακομματική υποστήριξη που έχουμε εξασφαλίσει, κάθε επενδυτής έχει σημαντικές εγγυήσεις σταθερότητας και ομαλού επενδυτικού κλίματος.
– Αν σύντομα έχουμε εκλογές, πιστεύετε ότι θα συνεχιστεί το έργο που ξεκινήσατε;
– Τώρα πια, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Ανεξάρτητα από υπουργούς και κυβερνήσεις, η Ελλάδα έχει ανοίξει τα φτερά της με αξιοπιστία και σοβαρότητα στο διεθνές πετρελαϊκό γίγνεσθαι. Θα αποτελούσε πραγματικό εθνικό έγκλημα και προδοσία απέναντι στους πολίτες η προσπάθεια αυτή να ακυρωθεί ή να μείνει ημιτελής.
– Θεωρείτε ότι οι τελευταίες ανακαλύψεις στην Κύπρο και το Ισραήλ αλλάζουν τον γεωπολιτικό χάρτη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου;
– Τα κοιτάσματα Κύπρου, Ισραήλ, Ελλάδας ουσιαστικά αποτελούν για τα τελευταία 20 χρόνια τη μοναδική νέα πηγή ενεργειακών πόρων της Ευρώπης. Η Κασπία, που ουσιαστικά αποτελεί τη μοναδική εναλλακτική πηγή ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης σε σχέση με τους παραδοσιακούς προμηθευτές της, έχει το χαρακτηριστικό ότι όλοι οι εξαρτώμενοι αγωγοί (Nabucco, ITGI, TAP, SEEP) περνούν από το έδαφος της Τουρκίας, γεγονός που αδιαμφισβήτητα ενισχύει τον γεωπολιτικό ρόλο της. Αντίθετα, η ανακάλυψη κοιτασμάτων σε Κύπρο, Ισραήλ και Ελλάδα δημιουργεί προϋποθέσεις για κατασκευή αγωγών που δεν περνούν από την Τουρκία, άρα υλοποιούν τους δύο βασικούς πυλώνες της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής, που είναι η διαφοροποίηση των πηγών προέλευσης και η διαφοροποίηση των διαδρόμων διαμετακόμισης.
– Την ίδια στιγμή, βλέπουμε τη Βουλγαρία να σταματάει τα σχέδια για τον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης. Υπάρχουν τρόποι να ξεπεραστεί η άρνηση της Βουλγαρίας;
– Η απόφαση της Βουλγαρίας συνιστά μια απίστευτη διπλωματική αντίφαση. Πριν από ένα μήνα, ενέκρινε την πληρότητα της περιβαλλοντικής μελέτης του έργου και ξαφνικά αποφάσισε ότι το έργο είναι οικονομικά μη βιώσιμο. Αυτά είναι διεθνώς πρωτοφανή και αναμφισβήτητα θα αποτελέσουν αντικείμενο ενδελεχούς ελέγχου εκ μέρους των νομικών υπηρεσιών του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών.
– Μήπως οι Ελληνες θέλουμε να πιστεύουμε ότι υπάρχουν πετρέλαια και τελικά απογοητευθούμε;
– Πετρέλαια υπάρχουν. Δεν θα απογοητευθούν οι Ελληνες. Είναι βέβαιο ότι η γεωλογία και η γεωγραφία έχουν φυλάξει για μας καλά δώρα. Ομως, ούτε Νορβηγία είμαστε ούτε Σαουδική Αραβία. Στη γενιά μας, που με απίστευτη επιπολαιότητα δανείστηκε από το μέλλον της επόμενης γενιάς, αναλογεί τουλάχιστον η ατομική και συλλογική ευθύνη, τώρα, να προχωρήσουμε αποφασιστικά στη δημιουργία νέων πηγών εθνικού πλούτου. Οι υδρογονάνθρακες και ο υπόλοιπος εθνικός ορυκτός πλούτος αποτελούν νέους σημαντικούς πυλώνες δημιουργίας μακροχρόνια δημοσίων εσόδων και νέων πηγών δημοσίου πλούτου.
Ισραηλινό ενδιαφέρον για γεωτρήσεις νοτίως της Κρήτης
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ισραηλινή εταιρεία Delek Group έχει καταθέσει επίσημη αίτηση στην Ελλάδα να βάλει διερευνητικό γεωτρύπανο στη θαλάσσια περιοχή πολύ νότια της Κρήτης, στο σημείο όπου θεωρητικά ενώνεται η ΑΟΖ της Ελλάδας με της Αιγύπτου. Το αίτημα αυτό είναι πολύ σοβαρό και ενέχει κινδύνους με την Τουρκία. Η Ελλάδα δεν έχει καθορίσει την ΑΟΖ της στην περιοχή που ζητούν οι Ισραηλινοί, δεν έχει δηλαδή υπογράψει συμφωνία ΑΟΖ με την Αίγυπτο λόγω του γνωστού ζητήματος του Καστελλόριζου και της απαίτησης της Τουρκίας να ενώνεται η τουρκική με την αιγυπτιακή ΑΟΖ.
– Η ισραηλινή εταιρεία Delek έχει έρθει σε επαφή μαζί σας;
– Ναι, έχει έρθει σε επαφή μαζί μας, όπως εξ άλλου και άλλες εταιρείες. Οι οποιεσδήποτε άδειες δοθούν τώρα και στο μέλλον θα συναποφασισθούν ασφαλώς με το υπουργείο Εξωτερικών και θα είναι απόλυτα συμβατές με τα διεθνή δικαιώματα της χώρας. Το νέο θεσμικό μας πλαίσιο επιτρέπει οποιαδήποτε εταιρεία διαθέτει στοιχεία τα οποία πιθανά δεν διαθέτει το ελληνικό Δημόσιο να καταθέσει το ενδιαφέρον της στην ελληνική κυβέρνηση. Στη συνέχεια, αποστέλλεται στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης διεθνής πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς κάθε εταιρεία η οποία δημοσιεύεται, με δυνατότητα εντός 90 ημερών, να κατατεθούν οι σχετικοί φάκελοι των δεσμευτικών προσφορών. Δίνουμε τη δυνατότητα, οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιονδήποτε διαθέτει αξιοπιστία, επενδυτικά κεφάλαια και επιστημονικά στοιχεία, ανεξάρτητα και παράλληλα με τους κανονικούς σχεδιασμούς του ελληνικού Δημοσίου, να μας ζητάει ad hoc προκηρύξεις.
– Με ποια κριτήρια θα επιλέξετε τις εταιρείες που θα θελήσουν να βάλουν γεωτρύπανα στην Ελλάδα; Θα κοιτάξετε και τα γεωπολιτικά κριτήρια;
– Ολα συνεκτιμώνται, αναζητώντας την άριστη συνισταμένη. Η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων αποτελεί ασφαλώς κορυφαία παράμετρο διαμόρφωσης ευρύτερων γεωπολιτικών ισορροπιών. Θα ήταν αδιανόητο, για οποιαδήποτε χώρα, να το αγνοήσει αυτό. Προφανώς, στα κριτήρια επίσης συμπεριλαμβάνονται η οικονομική προσφορά, η αξιοπιστία, η τεχνική εμπειρία, η τεκμηρίωση της περιβαλλοντικής προστασίας.