Μετά τις εκλογές θα επανεξεταστεί το κρίσιμο ζήτημα της παροχής κινήτρων για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων στην ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος. Οπερ σημαίνει ότι η τελική λύση μετατίθεται για τότε. Σε αυτή τη φάση θα προετοιμασθεί ο κατάλληλος μηχανισμός, ενώ θα προσδιορισθούν και τα ποσοστά ανά τράπεζα που θα ελέγχουν οι ιδιώτες μέτοχοι. Ωστόσο, θα είναι η επόμενη κυβέρνηση αυτή που θα αποφασίσει τα ακριβή κίνητρα που θα καθορίζουν τη συμμετοχή ή όχι ιδιωτών στο εγχείρημα και κατ’ επέκταση τη φυσιογνωμία του τραπεζικού συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται μια μικρή παράταση της διαδικασίας, με σχετική Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, η οποία θα προβλέπει μερική επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, μέχρι τώρα να βρουν όλα τα απαιτούμενα κεφάλαια για να ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) έκρινε βιώσιμες όλες τις μεγάλες τράπεζες, δίνοντας το «πράσινο φως» για τη συμμετοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) στις σχεδιαζόμενες αυξήσεις κεφαλαίου. Την περασμένη Παρασκευή το ΤΧΣ απέστειλε στην Εθνική Τράπεζα, τη Eurobank EFG, την Alpha Bank και την Τράπεζα Πειραιώς επιστολή με την οποία δεσμεύεται για την ανακεφαλαιοποίησή τους εφόσον προχωρήσουν στην υλοποίηση των σχεδίων κεφαλαιακής ενίσχυσης που έχουν καταθέσει στην ΤτΕ. Η ΤτΕ σε συνεργασία με την Bain αξιολόγησε τα σχέδια που είχαν καταθέσει οι εμπορικές τράπεζες και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου κρίθηκε ότι οι στόχοι που είχαν τεθεί ήταν υπερβολικά αισιόδοξοι, απαίτησε τροποποιήσεις. Αμέσως μετά το Πάσχα η ΤτΕ ενέκρινε τα τελικά κεφαλαιακά σχέδια των τραπεζών ανοίγοντας τον δρόμο για την ανακεφαλαιοποίησή τους.
Σημειώνεται ότι με την επιστολή του ΤΧΣ, που δεσμεύεται για τη συμμετοχή του στην ανακεφαλαιοποίηση, οι τράπεζες εξασφάλισαν «καθαρά» πιστοποιητικά από τους ορκωτούς ελεγκτές, δηλαδή, χωρίς να διατυπώνουν επιφυλάξεις για κινδύνους και αβεβαιότητες για την οικονομική κατάσταση των τραπεζών. Πρόκειται για σημαντική εξέλιξη, καθώς η καθυστέρηση στην οριστικοποίηση των όρων και των λεπτομερειών της ανακεφαλαιοποίησης αναζωπύρωσε τις ανησυχίες για το τραπεζικό σύστημα.
Ηδη έχει εκταμιευτεί η πρώτη δόση των 25 δισ. ευρώ που προβλέπεται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ τον Ιούνιο έχει προγραμματιστεί να εκταμιευτούν τα υπόλοιπα 23 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό τρόικας-κυβέρνησης, τα κεφάλαια που έχουν δεσμευτεί δεν αφορούν μόνο την ανακεφαλαιοποίηση των βιώσιμων τραπεζών αλλά και την αναδιάρθρωση (μέσω συγχωνεύσεων και διαχωρισμού καλών – κακών τραπεζών) και των τραπεζών που δεν μπορούν να συνεχίσουν την αυτόνομη πορεία τους.
Ο δρόμος για την ανακεφαλαιοποίηση του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος μπορεί να άνοιξε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το εγχείρημα θα αποτελέσει «περίπατο». Αλλωστε οι διαρκείς αναβολές για την οριστικοποίηση των όρων και της δομής της ανακεφαλαιοποίησης αποτυπώνουν τη δυσκολία στην εξεύρεση μιας τελικής λύσης.
Ορατός ο κίνδυνος κρατικοποίησης
Στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ (Μάρτιος 2012) υπογραμμιζόταν ότι θα πρέπει να δοθούν ικανά κίνητρα για τη διασφάλιση της ιδιωτικής φυσιογνωμίας όσων τραπεζών κριθούν βιώσιμες. Ωστόσο, η καθυστέρηση και η δυστοκία στη λήψη αποφάσεων αντανακλά τον προβληματισμό που επικρατεί για το κατά πόσο είναι εφικτή η διατήρηση της ιδιωτικής φυσιογνωμίας των τραπεζών, δεδομένου του μεγάλου ύψους κεφαλαίων που θα εισφέρει ο δημόσιος τομέας για την ανακεφαλαιοποίηση του συστήματος. Από την άλλη πλευρά, στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι η ανακεφαλαιοποίηση πραγματοποιείται εξαιτίας της αθέτησης των υποχρεώσεων του Δημοσίου και όχι λόγω κακών επιχειρηματικών αποφάσεων των διοικήσεων. Τονίζουν ότι, αν δεν δοθούν ικανά κίνητρα για τη συμμετοχή ιδιωτών, τότε ορατός είναι ο κίνδυνος για τη συνολική κρατικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, εξέλιξη που θα αποτελούσε άλμα προς τα πίσω. Κάτι τέτοιο, τονίζουν, θα αποτελέσει αρνητική εξέλιξη για τη χώρα και θα δυσχεράνει την προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας. Αναλυτές εκτιμούν πως η μετάθεση της απόφασης για τα κίνητρα προς τους ιδιώτες ήταν επιβεβλημένη για να μη μετατραπεί το κρίσιμο αυτό ζήτημα σε θέμα πολιτικής εκμετάλλευσης.