Στα τέλη του 2012 ή στις αρχές του 2013 οριοθετεί την εξισορρόπηση μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης ο επικεφαλής της Δανός & Συνεργάτες BNP Paribas Real Estate Πάνος Δανός, επισημαίνοντας το γεγονός ότι ο βαθμός ανάπτυξης νέων κατοικιών επιβραδύνεται. Πάντως, τονίζεται επίσης ότι είναι πλέον σαφές ότι η αύξηση των επισφαλειών, η αύξηση των φόρων και η πιστωτική συρρίκνωση θα συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά την αγορά κατοικίας, καθώς μάλιστα όλες οι πρόσφατες εξελίξεις στην εγχώρια, αλλά και τη διεθνή οικονομία δημιουργούν περισσότερη ανασφάλεια και αναποφασιστικότητα στους υποψήφιους αγοραστές, παρά σιγουριά, ώστε να προβούν σε αγορά ακινήτου.
Διόρθωση διαρκείας
Ταυτόχρονα, εκτιμάται ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να βρίσκονται σε τροχιά διόρθωσης, η οποία θα διατηρηθεί και τα επόμενα χρόνια με τον ίδιο ρυθμό, τουλάχιστον όσο η Ελλάδα αντιμετωπίζει την κρίση δανεισμού. Αν τα δεδομένα αλλάξουν απότομα προς το χειρότερο, ενδέχεται και οι τιμές να επηρεαστούν αναλόγως, ωστόσο «θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι η έλλειψη πράξεων δεν συνάδει απαραίτητα με μεγάλη πτώση τιμών, απλά με πάγωμα της αγοράς» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Δανός.
Αυτή την περίοδο, αλλά και την προηγούμενη διετία, είναι ξεκάθαρη η στροφή των αγοραστών σε μεταχειρισμένες κατοικίες. Οπως προέκυψε από τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας του δικτύου μεσιτικών γραφείων της RE/MAX, το 77% των κατοικιών που πωλήθηκαν το 2011 αφορούσε κατοικίες ηλικίας μεγαλύτερης των πέντε ετών. Μάλιστα, ένα στα τρία ακίνητα που πωλήθηκαν ήταν άνω των 30 ετών. Στην Αττική, οι πωλήσεις κατοικιών άνω των 30 ετών άγγιξαν το 42%, καθώς οι αγοραστές επιχείρησαν να περιορίσουν το κόστος κτήσης. Στη Θεσσαλονίκη, το αντίστοιχο ποσοστό διαμορφώθηκε σε 48%. Στον αντίποδα, στην περιφέρεια, μόλις το 16% των συνολικών αγοραπωλησιών αφορούσε παλαιά ακίνητα άνω των 30 ετών. Αντιθέτως, το 25% των αγοραστών κινήθηκε σε νεόδμητες κατασκευές έως πέντε ετών, ακριβώς λόγω των σημαντικών εκπτώσεων που προσέφεραν οι κατασκευαστές.
Ενδεικτικά της οικονομικής κρίσης είναι και τα αποτελέσματα αναφορικά με την επιφάνεια των ακινήτων που μεταβιβάστηκαν, μέσω του δικτύου της RE/MAX κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Η πλέον δημοφιλής κατηγορία στο σύνολο της Ελλάδας αφορούσε διαμερίσματα επιφάνειας 71 – 90 τ.μ., με ποσοστό 22%, ενώ 20% των αγοραπωλησιών έγινε για ακίνητα επιφάνειας 51 – 70 τ.μ. Στην Αττική, το ποσοστό των ακινήτων έως 110 τ.μ. άγγιξε το 77%, εκ του οποίου το 27% αφορούσε ακίνητα 71 – 90 τ.μ.
Πάντως, μέσα από την αρνητική συγκυρία προκύπτουν και ορισμένες αγοραστικές ευκαιρίες, καθώς, σύμφωνα με τον κ. Δανό, οι ιδιοκτήτες προκειμένου να «ξεφορτωθούν» το ακίνητό τους, το προσφέρουν σε αρκετά πιο ανταγωνιστική τιμή. Μάλιστα, οι περισσότεροι έχουν ως στόχο απλώς να καλύψουν το υπόλοιπο του στεγαστικού τους δανείου και να το εξοφλήσουν, παρά να αποκομίσουν κάποιο κέρδος. Αντίστοιχα, οι κατασκευαστές, προκειμένου να προσελκύσουν δυνητικούς αγοραστές, προβαίνουν σε συμψηφισμούς του ΦΠΑ, ή ιδιαίτερα μεγάλες εκπτώσεις, που σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζει και το 35% της εμπορικής αξίας του ακινήτου.
Ασφαλώς, το μεγάλο ερώτημα αυτή την περίοδο είναι αν είναι καλύτερο να αγοράσει κάποιος σπίτι σήμερα, ή στο μέλλον. Σύμφωνα με τον κ. Δανό, αυτό εξαρτάται άμεσα από την κρίση δανεισμού της χώρας. «Αν τα πράγματα βελτιωθούν, θα αρχίζει σιγά σιγά να διοχετεύεται και νέο χρήμα από τις τράπεζες στις αγορές, συνεπώς θα βοηθηθούν και οι αγορές ακινήτων. Ωστόσο, τα πράγματα είναι αρκετά δύσκολα, τόσο για τη χώρα όσο και για τον κλάδο των ακινήτων, και η πιο αισιόδοξη πρόβλεψη δείχνει την πάροδο των δύο ετών για την πλήρη εξομάλυνση των συνθηκών της ελληνικής κτηματαγοράς» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Δανός.
Υψηλές απαιτήσεις
Βέβαια, υπάρχουν κι άλλα ζητήματα, όπως το γεγονός ότι παρά τις σημαντικές ευκαιρίες που μπορεί κανείς να εντοπίσει στην αγορά κατοικίας, προς το παρόν είναι λίγοι οι Ελληνες ιδιοκτήτες που αναγκάζονται να προσαρμοστούν στη νέα τάξη πραγμάτων και συνεπώς να συναινέσουν σε χαμηλότερο τίμημα για το ακίνητό τους. Σύμφωνα με τον κ. Δανό, «είναι πολλές οι περιπτώσεις που αντιμετωπίζουμε ιδιοκτήτες με μεγάλα βάρη και οικονομικά προβλήματα να μην αποφασίζουν να μειώσουν το ζητούμενο τίμημα». Ο ίδιος καταλήγει ότι η στάση αυτή δημιουργεί πάγωμα της αγοράς, καθώς όσο ο πωλητής δεν προσαρμόζεται, τόσο πράξεις αγοραπωλησίας δεν πραγματοποιούνται. Ο αγοραστής θα πρέπει να ερευνά για την κατάλληλη ευκαιρία και να διαπραγματεύεται μέσω συμβούλων το τίμημα, αλλά και τη διαδικασία αποπληρωμής. Μόνο κατόπιν διαπραγμάτευσης επιτυγχάνονται οι πραγματικές ευκαιρίες και όπως όλα δείχνουν, αυτό θα εξακολουθεί να χαρακτηρίζει την αγορά και στο προσεχές μέλλον.