Ο Keynes έλεγε ότι «όταν αλλάζουν τα δεδομένα, αλλάζω και εγώ άποψη». Μάλιστα, από μαρτυρίες φοιτητών του στα μέσα της δεκαετίας του 1930 στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, γνωρίζουμε τα ακόλουθα. Ενώ τη μία εβδομάδα των διαλέξεών του, ο Keynes ανέπτυσσε με πάθος τις οικονομικές του θεωρίες, την επόμενη ακριβώς εβδομάδα, με το που έμπαινε στο αμφιθέατρο, ανακοίνωνε στους έκπληκτους φοιτητές του ότι έπρεπε να σκίσουν τις σημειώσεις της προηγούμενης εβδομάδας, διότι είχε ξανασκεφτεί με περισσότερη προσοχή, και υπό το φως νέων οικονομικών δεδομένων, τις οικονομικές του ιδέες!
Η έλλειψη οικονομικού «δογματισμού» εκ μέρους του Keynes πρέπει να αποτελέσει φωτεινό παράδειγμα για τους ηγέτες της Ευρωζώνης, οι οποίοι επιμένουν στην ανελαστική πολιτική της σιδηράς δημοσιονομικής πειθαρχίας αγνοώντας τη συνεχιζόμενη ύφεση και την ανεξέλεγκτη αύξηση της ανεργίας. Οι τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ κάνουν λόγο για συρρίκνωση 0,3% στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης το 2012, αναιμική ανάπτυξη 0,7% το 2013, και διετή ύφεση το 2012-2013 τόσο για την τρίτη οικονομία (Ιταλία) όσο και για την τέταρτη οικονομία (Ισπανία) της Ευρωζώνης. Ακόμα και η ισχυρή Γερμανία θα δει την οικονομία της να «φρενάρει» ξαφνικά από το 3,1% το 2011 στο 1,4% το 2013. Σύμφωνα δε με τον ΟΟΣΑ, τη διετία 2012-2013, το ποσοστό ανεργίας θα παρουσιάσει μεγάλη άνοδο κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες σε Ελλάδα και Ισπανία, κατά 3,4 ποσοστιαίες μονάδες στην Πορτογαλία και κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες στην Ιταλία. Οι παραπάνω δυσοίωνες προβλέψεις, στον βαθμό που επαληθευθούν, θέτουν υπό σοβαρή αμφισβήτηση την επιτυχία των δημοσιονομικών προγραμμάτων και προμηνύουν νέα σειρά πιστοληπτικών υποβαθμίσεων του χρέους των χωρών του Νότου.
Το βαρύ οικονομικό κλίμα οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην επενδυτική αβεβαιότητα. Ενα εξαιρετικά αξιόπιστο μέτρο αβεβαιότητας αποτελεί η κυλιόμενη, σε χρονικό ορίζοντα 4ετίας, τυπική απόκλιση (4-year standard deviation) στη διαφορά απόδοσης μεταξύ του 10ετούς ομολόγου στο σύνολο της Ευρωζώνης και του αντίστοιχου γερμανικού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, ο συγκεκριμένος δείκτης αβεβαιότητας, ο οποίος κινείται ανοδικά μετά το 2007, συνεισφέρει μέχρι και 40% στις αρνητικές μεταβολές του ΑΕΠ. Τι πρέπει λοιπόν να γίνει για να αναστραφεί η επενδυτική αβεβαιότητα;
Ολες οι χώρες της Ευρωζώνης πρέπει να προχωρήσουν σε άμεση μείωση της φορολογίας (σήμερα τα φορολογικά βάρη στην Ευρωζώνη, ως ποσοστό του εργατικού εισοδήματος, υπερβαίνουν μέχρι και οκτώ ποσοστιαίες μονάδες τα αντίστοιχα βάρη στον ΟΟΣΑ) έτσι ώστε να κινηθεί η πραγματική οικονομία και να αυξηθούν οι θέσεις εργασίας. Επιπλέον, επείγει η άμεση εξαγγελία εκ μέρους της ΕΚΤ, τόσο της διατήρησης του επιτοκίου πολιτικής στο σημερινό ιστορικό χαμηλό για τα επόμενα 2-3 έτη όσο και η απευθείας στήριξη από την ΕΚΤ των ευρωπαϊκών τραπεζών με χαμηλότοκα δάνεια τα οποία θα διοχετευθούν αποκλειστικά και μόνο στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες συνεισφέρουν, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 85% των νέων θέσεων εργασίας στην Ευρωζώνη. Τότε και μόνο τότε, θα μειωθεί η επενδυτική αβεβαιότητα η οποία τόση ζημία έχει προκαλέσει στην Ευρωζώνη.
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool.