Το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν είναι το μόνο ανώτατο δικαστήριο στην Ευρώπη που βάζει «φρένο» στα δρακόντεια προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής που έχει επιβάλει η κρίση των τελευταίων ετών σε μία σειρά κρατών – μελών. Η γνωστότερη είναι η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πορτογαλίας (353/12.7.2012), που έκρινε αντισυνταγματική την επί τριετία αναστολή των επιδομάτων εορτών και αδείας (13ου και 14ου μισθού) των δημοσίων υπαλλήλων, των εργαζομένων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των συνταξιούχων του Δημοσίου. Συγκεκριμένα, το δικαστήριο απεφάνθη ότι τα μέτρα παραβίαζαν τη συνταγματικώς κατοχυρωμένη αρχή της αναλογικής ισότητας, η οποία επιβάλλει τη δίκαιη κατανομή των οικονομικών βαρών. Ωστόσο, εκτιμώντας ότι η άνευ όρων κήρυξη αντισυνταγματικότητας θα έθετε σε κίνδυνο τη πρόγραμμα χρηματοδότησης της Πορτογαλίας μετέθεσε την έναρξη ισχύος της απόφασης για το 2013 (το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου απέρριψε προσφυγή κατά της εφαρμογής των περικοπών το 2012).
Ωστόσο, οι Πορτογάλοι δικαστές δεν περιορίστηκαν σε αυτήν την απόφαση. Τον περασμένο Απρίλιο, στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου για τη συνταγματικότητα του προϋπολογισμού του 2013, το δικαστήριο εξέδωσε την 187/5.4.2013, με την οποία έκρινε αντισυνταγματικές την αναστολή του επιδόματος αδείας των δημοσίων υπαλλήλων, τη μερική αναστολή του επιδόματος αδείας των συνταξιούχων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και την επιβολή εισφορών ανεργίας και ασθένειας. Η απόφαση βασίστηκε στο σκεπτικό ότι τα μέτρα αυτά θα υποχρέωναν συγκεκριμένες κατηγορίες (τους δημοσίους υπάλληλους και τους συνταξιούχους) να επωμιστούν δυσανάλογα μεγάλο μέρος της δημοσιονομικής προσαρμογής.
Νωρίτερα, στις 21 Δεκεμβρίου του 2009, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Λεττονίας είχε κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές συντάξεων (από 10%-70%) που είχε επιβάλει από τον Ιούλιο η κυβέρνηση, στο πλαίσιο της θεραπείας-σοκ που εφάρμοζε. Στην απόφαση, οι δικαστές σημείωναν ότι οι όποιες συμφωνίες με τους επίσημους δανειστές της χώρας «από μόνες τους δεν αποτελούν επιχείρημα για τον περιορισμό βασικών δικαιωμάτων» και ότι οι νομοθέτες «δεν είχαν αξιολογήσει επαρκώς τις εναλλακτικές λύσεις».
Στην περίπτωση της Ουγγαρίας, οι προσπάθειες του Συνταγματικού Δικαστηρίου να βάλει φραγμό στις δημοσιονομικές εμπνεύσεις της κυβέρνησης Ορμπαν την οδήγησαν να αναθεωρήσει το Σύνταγμα, περιορίζοντας σημαντικά τις ελεγκτικές αρμοδιότητες των δικαστών. Ωστόσο, δημόσια υπάλληλος στην Ουγγαρία, η οποία οδηγήθηκε σε πρόωρη συνταξιοδότηση στο πλαίσιο περικοπών και της οποίας το εφάπαξ, από ένα επίπεδο και πάνω, φορολογήθηκε με συντελεστή 98%, βρήκε στο ΕΔΔΑ τη δικαίωσή της. Το δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε ότι ο φόρος αποτελεί παραβίαση του δικαιώματος στην περιουσία.
Τέλος, ενδιαφέρον για την εγχώρια νομολογία παρουσιάζει και η απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας (14.2.2012) για τη μείωση των αποδοχών των πανεπιστημιακών. Το δικαστήριο έκρινε ότι τα συγκεκριμένα μέτρα παραβίαζαν την αρχή της συντήρησης, δηλαδή της εξασφάλισης επαρκούς επιπέδου αποδοχών για τους καθηγητές, αναλόγων της σημασίας της αποστολής τους για το δημόσιο συμφέρον. Για τους υποαμειβόμενους Ελληνες καθηγητές, γιατρούς και εφοριακούς, που δεν ανήκουν στον «σκληρό πυρήνα του κράτους», η αρχή της συντήρησης φαίνεται να είναι ένα όνειρο προ-μνημονιακής νυκτός.