Η World Bank μόλις δημοσίευσε νέα συγκριτικά στοιχεία για το 2019 τα οποία θα βαρύνουν ιδιαίτερα στην αξιολόγηση της χώρας από τους διεθνείς επενδυτές, και ως εκ τούτου θα επηρεάσουν τις επιλογές τους. Το περιβάλλον που διαμορφώνει η πανδημία (τρέχουσες οικονομικές ζημιές, αυξημένη αβεβαιότητα) καθιστά τους επενδυτές περισσότερο προσεκτικούς όσον αφορά την τοποθέτηση των χρημάτων τους.
Τι μαθαίνουμε λοιπόν από τα τελευταία στοιχεία της World Bank και κατά πόσον αυτά θα επηρεάσουν τις αποφάσεις των διεθνών οίκων αξιολόγησης ως προς μια ενδεχόμενη αναβάθμιση της χώρας μας;
Μεταξύ 214 κρατών, η World Bank εξακολουθεί και μας κατατάσσει, για το 2019, πολύ χαμηλότερα από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης (και δη τα GIIPS: Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία) ως προς την επίδοση μας στον δείκτη ‘κυβερνητικής αποτελεσματικότητας’ (government effectiveness). Ο συγκεκριμένος δείκτης καταγράφει την ποιότητα των παρεχόμενων δημοσίων υπηρεσιών και τον βαθμό ανεξαρτησίας του κρατικού μηχανισμού από πολιτικές πιέσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Ελλάδα κατέγραψε μικρή άνοδο στο 66,8 εκατοστημόριο το 2019 από το 65,9 το 2018. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι βρισκόμαστε στην 71η θέση (ήτοι (1-0,668) επί 214 κράτη). Συνεπώς, η κυβερνητική αποτελεσματικότητα βελτιώθηκε στο πρώτο έτος της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη.
Συνεχίζουμε με την ανάλυση του δείκτη ‘ποιότητας των θεσμών και κανονισμών’ (regulatory quality) ο οποίος καταγράφει την ικανότητα του κράτους να δημιουργεί ευνοϊκές προϋποθέσεις μέσω κυβερνητικών πολιτικών για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Το 2019, η Ελλάδα αναρριχήθηκε στο 70,7 εκατοστημόριο, έναντι του 66,4 σημείου που κατείχε το 2018. Με άλλα λόγια, βρισκόμαστε στην 63η θέση κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι η ποιότητα θεσμών βελτιώθηκε σημαντικά επί ΝΔ (το 2019).
Ποιες ήταν οι εξελίξεις στην χώρα μας σε θέματα διαφθοράς; Στον δείκτη ‘ελέγχου της διαφθοράς’ (control of corruption), η Ελλάδα βελτιώνει τη θέση της από το 55,8 εκατοστημόριο το 2018 στο 56,3 το 2019. Βρίσκεται δηλαδή στην 93η θέση καταγράφοντας μικρή (αλλά για να είμαστε ειλικρινείς ανεπαίσθητη) άνοδο.
Τι σημαίνουν τα παραπάνω για το κόστος δανεισμού της χώρα μας και την δυνατότητα μελλοντικών επενδύσεων; Αυτή την στιγμή, «ελέω» Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), και παρά τις αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις του θανατηφόρου ιού, η Ελλάδα εξακολουθεί και δανείζεται στις διεθνείς αγορές στην «περιοχή» του 1,1% με 1,2% σε 10-ετές χρονικό ορίζοντα. Οι προαναφερθέντες δείκτες λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης προκειμένου να αναβαθμίσουν (ή να υποβαθμίσουν) την Ελλάδα ή όποια άλλη χώρα παγκοσμίως. Σημειώνουμε, επιπλέον, ότι οι παραπάνω δείκτες αποτελούν πρωτεύοντα παράγοντα επιρροής πιστοληπτικών αποφάσεων για χώρες οι οποίες βρίσκονται εκτός επενδυτικής βαθμίδας. Κάτι που σίγουρα ενδιαφέρει την χώρα μας καθώς η Moody’s, η οποία έχει την φήμη του «σκληρού» και «επιφυλακτικού» οίκου αξιολόγησης, (δυστυχώς) κατατάσσει την Ελλάδα στην μη αξιοζήλευτη βαθμίδα B1, δηλαδή τέσσερις θέσεις κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.
Η μικρή (έστω) βελτίωση που κατέγραψε η Ελλάδα στους παραπάνω δείκτες της World Bank αποτελεί ένα θετικό σήμα προς τις διεθνείς αγορές. Εκτιμάμε λοιπόν ότι αυτό θα λειτουργήσει, ως ένα βαθμό, αποτρεπτικά στην περίπτωση κατά την οποία οι οίκοι αξιολόγησης κινηθούν προς υποβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδας εαν και εφόσον (το) δεύτερο «κύμα» κορωνοϊού προκαλέσει ιδιαίτερα δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις στην χώρα μας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι η επιτυχία της Ελλάδας στην αντιμετώπιση της πανδημίας (στα μάτια των διεθνών επενδυτών) θα κριθεί σε σύγκριση με τις ανάλογες επιδόσεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών και όχι σε απόλυτο βαθμό. Και, σε τελική ανάλυση, η κυβερνητική αποτελεσματικότητα στην Ελλάδα θα κριθεί όχι από την αναμφισβήτητη «αναχαίτιση» του πρώτου «κύματος» κορωνοϊού αλλά από την τελική έκβαση της πανδημίας στην χώρα μας…
*Κώστας Μήλας, Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool Management School
*Μιχάλης Σταματογιάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool Management School