Τα μαθήματα του 2020, αλλά και τις ευκαιρίες του 2021 παραθέτει η Alpha Bank, στο τελευταίο φετινό οικονομικό δελτίο της τράπεζας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.
«Στην Ελλάδα, η πανδημική κρίση έγινε αισθητή κυρίως, ως μια διαταραχή της εξωτερικής ζήτησης, όπως φαίνεται από την κατακόρυφη πτώση των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 80%, γεγονός που αντανακλά τη μεγάλη εξάρτηση της οικονομίας από την τουριστική κίνηση» τονίζεται, μεταξύ άλλων, στη σχετική ανάλυση.
Η επιβολή των δύο lockdowns, όπως εξηγεί στη συνέχεια, φαίνεται ότι είχε διακριτές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα λόγω:
- Της μεγαλύτερης ενσωμάτωσης -από την πλευρά των επιχειρήσεων- των ηλεκτρονικών εργαλείων πώλησης (σ.σ. ζήτηση) και της τηλεργασίας (σ.σ. παραγωγή).
- Της μικρότερης επίδρασης του εισερχόμενου τουρισμού στο τελευταίο τρίμηνο του έτους, συγκριτικά με το δεύτερο τρίμηνο.
Τα μέτρα στήριξης
Η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης, έλαβε άνευ προηγουμένου διαστάσεις, χωρίς ουδεμία υποχώρηση του αξιόχρεου του ελληνικού δημοσίου, καθώς το κόστος δανεισμού ακολούθησε πτωτική πορεία, υποστηριζόμενο από τη μη συμβατική, επεκτατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ.
Τα δημοσιονομικά μέτρα, σε συνδυασμό με την ισχυρή πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις, οδήγησαν σε σημαντική άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων στη συνολική δαπάνη και τις θέσεις απασχόλησης. Ιδιαίτερα δε, η πιστωτική πολιτική που υιοθετήθηκε από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα οδήγησε σε μια εντυπωσιακή αύξηση του δανεισμού προς τις ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες πλήττονταν από την πανδημική κρίση.
Ως αποτέλεσμα, σε αντίθεση με την εξωτερική ζήτηση, η εγχώρια ιδιωτική και δημόσια κατανάλωση, σημείωσαν άνοδο, σε ετήσια βάση, στο γ΄ τρίμηνο, κατά 1% και 4,4%, αντίστοιχα.
Τέλος, σημαντικό χαρακτηριστικό της χρονιάς που φεύγει, ήταν η επιτάχυνση της πορείας ανόδου των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα, εξέλιξη που οφείλεται, μεταξύ άλλων, στη συγκράτηση των δαπανών τόσο από την πλευρά των νοικοκυριών όσο και από την πλευρά των επιχειρήσεων, ως απόρροια των lockdowns και κυρίως, της αυξημένης αβεβαιότητας για την απασχόληση, τα μελλοντικά εισοδήματα και τη ρευστότητα των επιχειρήσεων.
Οι καταλύτες του 2021
Ποιοι θα είναι όμως οι καταλύτες για την πορεία της οικονομικής δραστηριότητας την επόμενη χρονιά;
- Πρώτον, ο βαθμός στον οποίο τα εμβολιαστικά προγράμματα θα απελευθερώσουν την ταξιδιωτική κίνηση και την ιδιωτική κατανάλωση.
- Δεύτερον, η ενεργοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης της Ε.Ε.
H αποτελεσματικότητα του εμβολιαστικού προγράμματος τόσο στην Ελλάδα όσο και στις χώρες προέλευσης των τουριστών, θα προσδιορίσει το βαθμό ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας και της κινητικότητας του πληθυσμού, όπως επισημαίνει η Alpha Bank.
Κρίσιμη παράμετρος για τηn σταδιακή επάνοδο του τουρισμού είναι η άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και η υποχώρηση της ανάγκης κοινωνικής αποστασιοποίησης. Η επάνοδος στην κανονικότητα, σε αυτό το πεδίο, πιθανότατα να απαιτήσει περισσότερο χρόνο.
Η επιστροφή των αφίξεων και των εισπράξεων από τον τουρισμό στο 50%-60% των υψηλών επιδόσεων του 2019 θα μπορούσε να θεωρηθεί εφικτός στόχος, εφόσον διαμορφωθούν ευνοϊκές συνθήκες, εξέλιξη που θα βοηθήσει σημαντικά στη σταδιακή εξομάλυνση του ελλείμματος εξωτερικών πληρωμών.
Την ίδια ώρα, συμπληρώνει η Alpha Bank, η προοπτική πρόσβασης στα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, από το δεύτερο εξάμηνο του 2021, δύναται να ενισχύσει σημαντικά την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας. Οι επενδύσεις που αναμένεται να πραγματοποιηθούν θα κατευθυνθούν κυρίως στην πράσινη και στην ψηφιακή ανάπτυξη.
Οι θετικές επιδράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται ότι θα είναι άμεσες και θα προκύψουν ως αποτέλεσμα των επενδύσεων που θα πραγματοποιηθούν, αλλά και έμμεσες, μέσω των πολλαπλασιαστών της κατανάλωσης αλλά και των επενδύσεων.
Σύμφωνα με την Ενδιάμεση Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, η προχρηματοδότηση από το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα ανέλθει σε 10% των συνολικών επιχορηγήσεων και δανείων, ενώ αναμένεται η απορρόφηση των κονδυλίων να σημειώσει επιτάχυνση προς τα τελευταία έτη της προγραμματικής περιόδου.
Η αποτελεσματική αξιοποίηση των κεφαλαίων αυτών, όπως τονίζει η τράπεζα, αποτελεί μοναδική ευκαιρία για τη χώρα μας, όχι μόνο για να στηριχτεί η οικονομία μετά την τεράστια ζημία που προκάλεσε η πανδημική κρίση αλλά και για να προσαρμοστεί, με ταχύ ρυθμό, στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται.
Το κυριότερο, όμως, είναι να καλυφθεί το επενδυτικό κενό που σωρεύθηκε, κατά την οικονομική ύφεση της περασμένης δεκαετίας. H έγκαιρη απορρόφηση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί καταλύτη για την πορεία της οικονομικής δραστηριότητας και μπορεί να οδηγήσει τις πραγματικές επενδύσεις να προσεγγίσουν τη συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης στο ΑΕΠ το 2021, καταλήγει η Alpha Bank.