Τα πιεστικά διλήμματα του οικονομικού επιτελείου

Τα πιεστικά διλήμματα του οικονομικού επιτελείου

Οι τελικές αποφάσεις θα εξαρτηθούν από την έκβαση της πανδημικής κρίσης

5' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Απαντήσεις  ζητούν πιεστικά ερωτήματα με μεγάλο κοινωνικό αντίκτυπο και σοβαρό δημοσιονομικό αποτύπωμα. Από τις επόμενες κιόλας ημέρες και μέχρι το φθινόπωρο, το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να έχει ανοίξει τα χαρτιά του λαμβάνοντας υπόψη τις ζημίες που θα αφήσει πίσω της η πανδημία, τα περιθώρια του προϋπολογισμού αλλά και τη δημιουργία θετικού κλίματος στην αγορά μόλις αφήσουμε πίσω μας την υγειονομική κρίση.
Μέσα στις επόμενες εβδομάδες, η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει αν θα προχωρήσει στην αναθεώρηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων ή αν θα μεταθέσει τη μεταρρύθμιση για ακόμη έναν χρόνο, σενάριο που είναι ήδη πάνω στο τραπέζι.

Η μεταρρύθμιση των ακινήτων περιλαμβάνει τρεις παρεμβάσεις: επέκταση του συστήματος αντικειμενικών αξιών σε εκατοντάδες περιοχές που σήμερα είναι εκτός, την εξίσωση των υφιστάμενων αντικειμενικών αξιών με τις εμπορικές αλλά και τη νέα μείωση των συντελεστών υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ και του συμπληρωματικού φόρου.

Θα πρέπει να αποφασίσει αν και για ποιους θα υπάρξει ευνοϊκότερη ρύθμιση για την αποπληρωμή των συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων οφειλών, αν θα παραταθούν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για την πολύπαθη και φέτος εστίαση και αν θα συνεχιστεί και φέτος η πολιτική των μειωμένων συντελεστών υπολογισμού της προκαταβολής φόρου. Μέσα στην άνοιξη θα πρέπει να ξεκαθαρίσει το τι θα γίνει με τις φετινές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (αν δηλαδή θα εφαρμοστούν κατά γράμμα τα τεκμήρια διαβίωσης αλλά και τα πρόστιμα για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές για όσους δεν έπιασαν το όριο).

Οσο για το φθινόπωρο, η μεγάλη πολιτική απόφαση θα έχει να κάνει με το αν θα συνεχιστεί η εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών και αν θα παραταθεί –ή ακόμη καλύτερα να διευρυνθεί για να καλύψει και δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους– το «πάγωμα» της εισφοράς αλληλεγγύης. 

Οι απαντήσεις σε αυτά τα  ερωτήματα, εκτός από οικονομική έχουν και πολιτική τεκμηρίωση. Στις συζητήσεις που γίνονται ήδη στους κόλπους της κυβέρνησης, δεν απουσιάζει το σενάριο να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές ακόμη και μέσα στο 2021, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η πανδημία θα περάσει στην ιστορία.

Τα μέτωπα που θα πρέπει να κλείσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο η κυβέρνηση μέσα στους επόμενους μήνες είναι –κατά σειράν λήψης αποφάσεων– τα εξής:

– Θα υπάρξουν πρόσθετα μέτρα στήριξης για φέτος; Νέα μέτρα έχουν ήδη δρομολογηθεί και η αρχή θα γίνει μέσα στην εβδομάδα με τη νομοθέτηση προγράμματος αποζημίωσης των επιχειρήσεων για τις ζημίες που υπέστησαν μέσα στην πανδημία. Την Τρίτη συζητείται επίσης με τους θεσμούς η δημιουργία της «Γέφυρας 2», η οποία θα καλύψει αυτή τη φορά τα επιχειρηματικά δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το κόστος των δύο μέτρων αναμένεται να ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ.

– Θα γίνει νέα ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών; Η απάντηση θα δοθεί μέσα στον Μάρτιο. Δύο τα σενάρια: παράταση της έναρξης της νέας ρύθμισης για μετά τον Απρίλιο και παροχή περισσότερων δόσεων από τις 12-24 δόσεις που προβλέπονται σήμερα έστω και με κριτήρια.

– Θα εφαρμοστούν και φέτος μειωμένοι συντελεστές υπολογισμού της προκαταβολής φόρου; Το μέτρο, αν επαναληφθεί και φέτος, κάτι που είναι πολύ πιθανό, θα έχει μικρότερο δημοσιονομικό κόστος σε σχέση με πέρυσι. Και αυτό διότι θα είναι πολύ μικρότερα τα δηλωθέντα φορολογητέα κέρδη. Επίσης, η προκαταβολή φόρου δεν είναι «καθαρό» φορολογικό έσοδο, καθώς ό,τι προεισπράττεται τη μια χρονιά, αφαιρείται από την επόμενη. Λόγω του ότι φέτος υπάρχει  δημοσιονομική ελευθερία, είναι πιθανό πως το μέτρο των μειωμένων συντελεστών προκαταβολής φόρου θα ισχύσει κανονικά.

– Θα υπάρξουν παρεμβάσεις κατά την εκκαθάριση των φετινών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος; Η αναστολή των τεκμηρίων διαβίωσης είναι πολύ δύσκολο να υιοθετηθεί, καθώς το δημοσιονομικό κόστος είναι μεγάλο, ενώ το μέτρο κρίνεται ως οριζόντιο. Αντίθετα, το να μην επιβληθούν τα πρόστιμα για την πραγματοποίηση ηλεκτρονικών πληρωμών (30% επί του εισοδήματος) είναι ανέξοδο μέτρο και αναμένεται ότι θα προχωρήσει.

– Θα παραταθούν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στην εστίαση; Εξαρτάται από τις συνθήκες στην αγορά, αλλά θεωρείται πιθανό, καθώς ο κλάδος της εστίασης έχει υποστεί μεγάλες συνέπειες από το παρατεταμένο lockdown.

– Θα χρηματοδοτηθούν νέα προγράμματα για προσλήψεις; Ηδη σχεδιάζονται νέα προγράμματα και στο «μέτωπο» της κατάρτισης και στο μέτωπο της παροχής κινήτρων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ξεχωρίζουν τα σενάρια επιδότησης ανέργων για να καταρτιστούν (με ποσό μεγαλύτερο του επιδόματος ανεργίας) αλλά και της επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

– Θα γίνει «κούρεμα» στις τρεις πρώτες φάσεις της επιστρεπτέας προκαταβολής; Είναι πιθανό ως σενάριο –αν και θα προχωρήσει με συγκεκριμένα κριτήρια– καθώς το μέτρο έχει ουσιαστικά ταμειακό και όχι δημοσιονομικό κόστος για τον προϋπολογισμό του 2022. Δεν υπάρχει καμία επίπτωση στον φετινό προϋπολογισμό, καθώς δεν έχουν προϋπολογιστεί εισπράξεις από τις τρεις πρώτες φάσεις της επιστρεπτέας προκαταβολής.

– Θα διατηρηθούν οι μειωμένοι συντελεστές ασφαλιστικών εισφορών το 2022; Ενα «προσωρινό» μέτρο για την καταπολέμηση της πανδημίας πρέπει να μετατραπεί σε μόνιμο και αυτό κοστίζει πάνω από 800 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το κονδύλι πρέπει να βρεθεί, καθώς σε διαφορετική περίπτωση η κυβέρνηση θα εμφανιστεί να… μειώνει καθαρούς μισθούς από το 2022 και μετά.

– Θα καταργηθεί πλήρως η εισφορά αλληλεγγύης; Συνεπάγεται δημοσιονομικό κόστος 800 εκατ. ευρώ αν η κατάργηση αφορά μόνο τον ιδωτικό τομέα και κοντά στα 1,3 δισ. ευρώ αν επεκταθεί σε δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους. Παρέμβαση με βαρύ οικονομικό αλλά και πολιτικό αποτύπωμα, καθώς αγγίζει πάνω από 4 εκατομμύρια πολίτες.

Υπό εξέταση η νέα μείωση στον ΕΝΦΙΑ 

Το σενάριο να αναβληθεί για ακόμη έναν χρόνο η μεταρρύθμιση στην αγορά ακινήτων είναι στο τραπέζι. Με την πανδημία να κρατά ακόμη «κλειστές» τις οικονομικές δραστηριότητες και να περιορίζει στο ελάχιστο τις μεταβιβάσεις ακινήτων, το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να γίνει σωστή αποτίμηση των ακινήτων κερδίζει ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές.

Οι εκτιμητές ακινήτων έχουν ήδη παραδώσει τις εισηγήσεις τους στο υπουργείο Οικονομικών, ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις εντοπίζονται σημαντικά περιθώρια λάθους λόγω των νέων δεδομένων που έχει δημιουργήσει η πανδημία. Οι αλλαγές στη φορολογία ακινήτων αφορούν επί της ουσίας δύο επίπεδα:

1.  Επέκταση του συστήματος αντικειμενικών αξιών σε όλες τις περιοχές που ισχύει ακόμη το συγκριτικό σύστημα. Αυτό το σκέλος της μεταρρύθμισης είναι πιθανό να προχωρήσει κανονικά φέτος, καθώς στις περιοχές εκτός αντικειμενικού συστήματος οι τιμές βάσει των οποίων υπολογίζονται και τώρα οι φόροι, διακρίνονται από αδικία. Από την επέκταση του συστήματος αντικειμενικών αξιών σε νέες περιοχές, θα προκύψει πρόσθετη φορολογητέα ύλη για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ.

2. Περαιτέρω μείωση των συντελεστών υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επανεκτίμηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων σε όλη τη χώρα. Στον φετινό προϋπολογισμό έχουν προβλεφθεί ακριβώς οι ίδιοι φόροι από ακίνητα με πέρυσι. Το Δημόσιο θα βεβαιώσει περισσότερους φόρους από ΕΝΦΙΑ και συμπληρωματικό φόρο ακινήτων και θα τους «επιστρέψει» μέσω της μείωσης των συντελεστών υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ (για την ακρίβεια μέσα από την αύξηση των μειωτικών συντελεστών του τελικού ποσού που σήμερα κυμαίνονται από 20% έως και 30%).
Οι φόροι επί των ακινήτων είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο πολιτικό θέμα. Ως εκ τούτου, οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν με γνώμονα και το αν θα υπάρξουν πολιτικές εξελίξεις μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα ή όχι. Πάντως, ανεξάρτητα από τις τελικές αποφάσεις, ειδικά σε ό,τι αφορά τους φόρους μεταβίβασης ακινήτων, δεν αναμένεται να υπάρξει καμία αλλαγή μέσα στο τρέχον έτος. Δηλαδή, ακόμη και αν αλλάξουν οι αντικειμενικές αξίες, για τους υπολογισμούς των φόρων μεταβίβασης, οι νέες τιμές θα ξεκινήσουν να χρησιμοποιούνται από το 2022 και μετά.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή