Στην τελική ευθεία βρίσκεται το πρόγραμμα κεφαλαιακής ενίσχυσης της Τράπεζας Πειραιώς, που θα αποφέρει κεφαλαιακά κέρδη περίπου 1 δισ. ευρώ έως το τέλος του α΄ τριμήνου, με στόχο να δημιουργηθούν οι συνθήκες για την αποκρατικοποίησή της πριν από το καλοκαίρι.
Χρονικό ορόσημο θεωρείται ο Ιούνιος, οπότε και θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα του stress test που θα πραγματοποιήσει η ΕΚΤ, και στόχος της κυβέρνησης και της διοίκησης της τράπεζας είναι η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων πριν από το καλοκαίρι. Οι συνθήκες αυξημένης ρευστότητας που υφίστανται στις διεθνείς αγορές αποτελούν θετικό momentum, αλλά η επίτευξη του στόχου είναι σε άμεση συνάρτηση με την εξέλιξη της πανδημίας και τη δυνατότητα της οικονομίας να ανακάμψει.
Σχέδιο
«Κλειδί» για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων και την αποεπένδυση του ΤΧΣ, που διαθέτει πλέον το 61,3% του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς, είναι η δημιουργία ενός αξιόπιστου επιχειρηματικού σχεδίου για την εξυγίανση του χαρτοφυλακίου των κόκκινων δανείων, που με βάση τα στοιχεία του γ΄ τριμήνου του 2020 ανέρχονται σε 21,9 δισ. ευρώ.
Στόχος είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να υποχωρήσουν σε μονοψήφιο νούμερο το 2022 μέσω συνολικών τιτλοποιήσεων ύψους 16 δισ. ευρώ τουλάχιστον, το κόστος των οποίων θα καλύψει αφενός το πρόγραμμα δημιουργίας εσωτερικού κεφαλαίου που έχει ανακοινώσει η διοίκηση της τράπεζας και αφετέρου η προσφυγή στις αγορές για την άντληση κεφαλαίων έως και 1,1 δισ. ευρώ τον Απρίλιο.
Με δεδομένο ότι η τράπεζα έχει ήδη ή αναμένεται να ολοκληρώσει συναλλαγές αξίας 7 δισ. ευρώ έως το τέλος του α΄ τριμήνου, τα κόκκινα δάνεια που θα έχει στον ισολογισμό της υπολογίζεται να περιοριστούν άμεσα στα 15 δισ. ευρώ, χωρίς ωστόσο σε αυτά να περιλαμβάνονται τυχόν νέα κόκκινα δάνεια που θα αφήσει πίσω της η πανδημία.
Ετσι, το επιχειρηματικό σχέδιο που θα εξειδικευθεί από τη διοίκηση με τα αποτελέσματα του α΄ τριμήνου αναμένεται ότι θα προβλέπει περαιτέρω τιτλοποιήσεις και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης προκειμένου να εξασφαλίσει την προσέλκυση επενδυτών και την επιτυχία της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου.
Από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών, τις προσεχείς εβδομάδες αναμένεται η κατάθεση στη Βουλή του νόμου που θα δίνει τη δυνατότητα στο ΤΧΣ να συμμετέχει σε αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών έως του ποσοστού που διαθέτει. Στην περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς αυτό σημαίνει ότι τυπικά μπορεί να εξαντλήσει το ποσοστό συμμετοχής του, με στόχο στη συνέχεια να πουλήσει τις μετοχές που θα έχει στη διάθεσή του.
Η αλλαγή του καταστατικού νόμου του Ταμείου ώστε να του δίνει το δικαίωμα συμμετοχής σε μελλοντικές κεφαλαιακές αυξήσεις τραπεζών έχει λάβει την έγκριση του ESM, των εποπτικών αρχών, δηλαδή της ΕΚΤ, αλλά και της DG Comp και της FISMA, προκειμένου να μην θεωρηθεί κρατική ενίσχυση. Ουσιαστικά το ΤΧΣ θα λειτουργήσει ως anchor investor στην τράπεζα ούτως ώστε να διασφαλίσει την επιτυχία της αύξησης, επιτυγχάνοντας παράλληλα «τη διατήρηση, προστασία ή βελτίωση της αξίας της υφιστάμενης συμμετοχής του Ταμείου στο κεφάλαιο των τραπεζών».
Οι ενέργειες
Οσον αφορά τις ενέργειες που έχει ανακοινώσει η διοίκηση της Πειραιώς για την υλοποίηση του προγράμματος κεφαλαιακής ενίσχυσης, οι εξελίξεις είναι πυκνές, καθώς έως τα τέλη του α΄ τριμήνου η τράπεζα θα ολοκληρώσει την πρώτη φάση δημιουργίας εσωτερικού κεφαλαίου ύψους 1 δισ. ευρώ.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
• Την ολοκλήρωση της συναλλαγής για την πρώτη συνθετική τιτλοποίηση (synthetic securitization) που υλοποιεί ελληνική τράπεζα, ενέργεια από την οποία θα αποκομίσει κεφαλαιακό όφελος 300 εκατ. ευρώ Το project με την επωνυμία «Hermes» αφορά την τιτλοποίηση ενήμερων δανείων συνολικής αξίας 2 δισ. ευρώ και, σύμφωνα με πληροφορίες, η τράπεζα έχει δεχθεί προσφορές από 7 επενδυτικά σχήματα, οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο της αξιολόγησης. Σε αντίθεση με την παραδοσιακή τιτλοποίηση, η συνθετικού τύπου πραγματοποιείται μέσω της μεταφοράς του κινδύνου, βάσει σύμβασης πιστωτικής προστασίας μεταξύ του εντολέα και του επενδυτή, επιτρέποντας στην τράπεζα να διατηρήσει την ιδιοκτησία του χαρτοφυλακίου αλλά να μειώσει τα στοιχεία σταθμισμένου ενεργητικού (Risk Weight Assets).
Το μοντέλο έχει ακολουθήσει η ισπανική τράπεζα Santander, η οποία έχει προχωρήσει σε τρεις παρόμοιες συναλλαγές τα δύο τελευταία χρόνια, απελευθερώνοντας κεφάλαια για τη στήριξη της οικονομίας. Τέτοιου τύπου συναλλαγές υποστηρίζονται από θεσμικούς φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων.
• Την ολοκλήρωση της τιτλοποίησης Vega, συνολικής αξίας 5 δισ. ευρώ, που θα προστεθεί στη συναλλαγή Phoenix, αξίας 2 δισ. ευρώ. Η τιτλοποίηση Phoenix έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής» και η τράπεζα έχει ολοκληρώσει με την Intrum τη συναλλαγή για την πώληση των mezzanine τίτλων. Για το χαρτοφυλάκιο Vega, προτιμητέος επενδυτής είναι επίσης η Intrum και το αίτημα για την παροχή της κρατικής εγγύησης αναμένεται να υποβληθεί τις προσεχείς εβδομάδες και πάντως πριν από τις 10 Απριλίου που λήγει το πρόγραμμα «Ηρακλής».
• Νέα τιτλοποίηση κόκκινων δανείων. Το ακριβές ύψος της νέας τιτλοποίησης, όπως έχει ανακοινώσει η τράπεζα, θα είναι τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις μπορεί να αυξηθεί προκειμένου να οδηγήσει σε δραστική μείωση του χαρτοφυλακίου των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η νέα τιτλοποίηση θα ενταχθεί στον «Ηρακλή 2», που θα επεκταθεί για άλλους 18 μήνες, δηλαδή έως τον Οκτώβριο του 2022, έτσι ώστε οι τράπεζες να μπορέσουν να εντάξουν νέες τιτλοποιήσεις.
• Την πώληση του δικτύου των POS σε ανεξάρτητη εταιρεία, κίνηση που θα αποφέρει όφελος 300 εκατ. ευρώ. Παρόμοια συναλλαγή πραγματοποίησε εντός του 2020 η ιταλική Intesa με την επίσης ιταλική Nexi, που δραστηριοποιείται στα συστήματα πληρωμών και, σύμφωνα με πληροφορίες, η τράπεζα έχει λάβει ήδη προσφορές.
• Την ανταλλαγή κρατικών τίτλων. Η τράπεζα ολοκλήρωσε σχετική συναλλαγή την περασμένη εβδομάδα αποκομίζοντας όφελος 220 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα αναγνώρισης χρηματοοικονομικών κερδών που έχει ανακοινώσει η Πειραιώς προβλέπει συνολικά κέρδη 400 εκατ. ευρώ εντός του 2021.
• Την ανάθεση της διαχείρισης συμμετοχών έως 400 εκατ. ευρώ που έχει η τράπεζα σε εταιρείες που ενοποιεί στον ισολογισμό της, κίνηση που θα αποφέρει όφελος 100 εκατ. ευρώ.
• Τέλος, η μη πληρωμή του κουπονιού των CoCos για τα έτη 2020-2021, που πυροδότησε και τις εξελίξεις, μεταφράζεται για την τράπεζα σε εξοικονόμηση 300 εκατ. ευρώ.