Κορυφώνεται η αγωνία στο οικονομικό επιτελείο για το πρόσθετο κόστος που θα επιφέρουν τελικά στον προϋπολογισμό η επιδείνωση της πανδημίας και τα επιπλέον περιοριστικά μέτρα, καθώς βδομάδα με τη βδομάδα προστίθενται νέοι περιορισμοί, ενώ παραμένει άγνωστο το τέλος της περιόδου στήριξης. Στο πλαίσιο αυτό, τα μέτρα στήριξης ανασχεδιάζονται, ώστε να αποκτήσουν καλύτερη στόχευση, παράλληλα με μια κάποια αύξηση του προϋπολογισμού τους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται να πραγματοποιηθούν δύο ακόμη γύροι επιστρεπτέας προκαταβολής αντί του ενός που είχε προγραμματισθεί, με τον προϋπολογισμό μοιρασμένο στα δύο και ίσως λίγο αυξημένο. Ετσι, η επιστρεπτέα 6 θα έρθει πιο γρήγορα από τον Μάρτιο, που είχε αρχικώς σχεδιαστεί και θα καλύπτει μόνο τον Ιανουάριο. Θα ακολουθήσει μια επιστρεπτέα 7 για τον Φεβρουάριο. Συνολικά, ο προϋπολογισμός μπορεί να είναι λίγο ενισχυμένος σε σχέση με τον υφιστάμενο που προβλέπει 700 εκατ. ευρώ έως 1 δισ. ευρώ.
Με κάποια καθυστέρηση, Μάρτιο με Απρίλιο, προβλέπεται αντιθέτως να τεθεί σε εφαρμογή το μέτρο για την επιδότηση των παγίων δαπανών, που ψηφίστηκε την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή. Κι αυτό γιατί το οικονομικό επιτελείο θέλει να είναι απολύτως στοχευμένο, κάτι που προϋποθέτει να είναι διαθέσιμα τα στοιχεία του τζίρου και των οικονομικών αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων για το 2020. Μόνο επιχειρήσεις με πτώση τζίρου πάνω από 30% και ζημίες θα ενισχυθούν. Και εδώ επιδιώκεται να αυξηθεί ο αρχικός προϋπολογισμός των 400-500 εκατ. ευρώ.
Στην κυβέρνηση επισημαίνουν ότι η στήριξη κινείται στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του προϋπολογισμού, αλλά και των στοιχείων που προκύπτουν από τις δηλώσεις των επιχειρήσεων. Στην εστίαση, ο πρωθυπουργός είπε την Παρασκευή ότι δόθηκαν 1,93 δισ. το 2020 έναντι απωλειών στον τζίρο 2,2 δισ. ευρώ ή 35% σε σύγκριση με το 2019. Προφανώς υπάρχουν υποψίες ότι τα μεγέθη του 2019 υποκρύπτουν μεγαλύτερη φοροδιαφυγή και άρα οι απώλειες είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερες, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να το συνυπολογίσει το κράτος στα μέτρα στήριξης.
Την ώρα, όμως, κατά την οποία η εξέλιξη της πανδημίας επιβάλλει όλο και περισσότερα μέτρα στήριξης, τα περιθώρια του προϋπολογισμού να τα χρηματοδοτήσει στενεύουν. Τα 7,5 δισ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί θεωρείται δεδομένο ότι θα ξεπεραστούν κατά πολύ. Μόνο η εξαγγελία του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη την Παρασκευή στους εκπροσώπους της εστίασης για παράταση του μειωμένου ΦΠΑ ώς τον Σεπτέμβριο (και ώς τον Δεκέμβριο για τις μεταφορές, τα θέατρα και τα τουριστικά πακέτα) μεταφράστηκε αμέσως σε επιπλέον απώλεια εσόδων 100-120 εκατ. ευρώ. Από κει και πέρα, στο οικονομικό επιτελείο προσθέτουν κόστος 500 εκατ. ευρώ για κάθε μήνα που λειτουργούν με click away τα καταστήματα στην Αττική και άλλα 100 εκατ. ευρώ για τη Θεσσαλονίκη. Ενα πλήρες κλείσιμο καταστημάτων σε όλη τη χώρα ισοδυναμεί κόστος 1,5 δισ. ευρώ τον μήνα, ενώ με click away αυτό περιορίζεται σε 1 δισ. ευρώ και με μόνο την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη σε καθεστώς click away κατεβαίνει στα 600 εκατ. ευρώ τον μήνα. Το κλείσιμο των καταστημάτων το Σάββατο δεν θα επιφέρει κάποια σημαντική αλλαγή, καθώς η κίνηση εκτιμάται ότι θα απλωθεί μέσα στην εβδομάδα.
Μέχρι στιγμής, στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν δεδομένο ότι ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος θα κυλήσουν με αυτές τις συνθήκες –στην καλύτερη περίπτωση– ενώ έχει ήδη περάσει με lockdown ο μισός Ιανουάριος. Ο προϋπολογισμός είχε υπολογίσει μόνο την εστίαση κλειστή. Αθροιστικά, επομένως, είναι τουλάχιστον 1,5 μήνας χαμένος στους 3 πρώτους του χρόνου για το λιανεμπόριο συνολικά στη χώρα. Η πτώση των εσόδων του Ιανουαρίου περίπου κατά 20% λέει πολλά.
Ελπίζουν στα εμβόλια, στον καλό καιρό και στο Ταμείο Ανάκαμψης
Το έλλειμμα του προϋπολογισμού έχει ήδη φύγει εκτός προβλέψεων του 3,9% του ΑΕΠ, αλλά ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, είπε στον ΣΚΑΪ την Παρασκευή ότι επί του παρόντος δεν τίθεται θέμα αναθεώρησής του. Προφανώς, είναι νωρίς ακόμη και πολλά μπορούν να αλλάξουν. Η αβεβαιότητα έχει να κάνει με τα εμβόλια και την αποτελεσματικότητά τους στις μεταλλάξεις του ιού, καθώς και με την ταχύτητα των εμβολιασμών, ώστε να μη χαθεί η τουριστική σεζόν, για την οποία ο προϋπολογισμός έχει βασιστεί στην αισιόδοξη πρόβλεψη της είσπραξης του 60% των εσόδων του 2019. Στο οικονομικό επιτελείο ελπίζουν ότι μεσοπρόθεσμα τα πράγματα θα καλυτερεύσουν, θεωρούν ότι τα εμβόλια και η βελτίωση του καιρού το καλοκαίρι θα βοηθήσουν. Η αγωνία τους είναι για τους αμέσως επόμενους μήνες και τα μέτρα που θα χρειαστούν. Για την ανάκαμψη της οικονομίας, αργότερα, οι ελπίδες τοποθετούνται στο Ταμείο Ανάκαμψης, τα έργα του οποίου μπορεί να ξεκινήσουν από τον Φεβρουάριο κιόλας, με εθνικούς πόρους, έως ότου έρθουν οι κοινοτικοί, το β΄ εξάμηνο. Αλλη πηγή αισιοδοξίας που αναφέρουν είναι η αύξηση των καταθέσεων κατά 21 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 11 δισ. ευρώ είναι των νοικοκυριών. Εκτιμούν ότι ένα μέρος τους σίγουρα θα τροφοδοτήσει τη ρευστότητα, μόλις αποκατασταθούν συνθήκες ασφάλειας.