Με ανοικτό το ενδεχόμενο ο τελικός λογαριασμός των φετινών μέτρων στήριξης να ξεπεράσει τα 15 δισ. ευρώ –περισσότερα δηλαδή από το ποσό που ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών πριν από λίγες ημέρες– το οικονομικό επιτελείο καταστρώνει το πλάνο στήριξης της αγοράς, «απλώνοντας» πλέον την περίοδο εφαρμογής στους επόμενους 18 μήνες.
Το σχέδιο χωρίζεται σε τρεις φάσεις: τη βραχυπρόθεσμη, που καλύπτει τις επόμενες εβδομάδες μέχρι τα μέσα Μαΐου, τη μεσοπρόθεσμη, που θα καλύπτει την περίοδο από τον Μάιο μέχρι το τέλος του 2021, και τη μακροπρόθεσμη, η οποία ουσιαστικά αφορά το 2022. Ο πρώτος στόχος είναι να ξεκινήσει η «αποσωλήνωση» εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, οι οποίες ουσιαστικά επί 12 μήνες συντηρούνται με την κρατική αρωγή. Για να επιτευχθεί ο στόχος –ουσιαστικά, για να αποφευχθούν τα λουκέτα και οι απώλειες θέσεων εργασίας– η στήριξη θα παραταθεί και μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων και την επαναλειτουργία των επιχειρήσεων.
Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να εξειδικευθεί το πρόγραμμα επιδότησης των παγίων δαπανών ώστε να «τρέξει» μέσα στον Μάιο. Ανοικτό είναι πλέον το ενδεχόμενο να διοργανωθεί και ένας 8ος γύρος επιστρεπτέας προκαταβολής – ειδικά μετά την προχθεσινή δήλωση του πρωθυπουργού, που ουσιαστικά μετέθεσε για μετά το Πάσχα την επαναλειτουργία της εστίασης. Λύση αναζητείται και για το πρόβλημα των επιταγών. Η αξία των απλήρωτων επιταγών που βρίσκονται στα χέρια των κομιστών έχει ξεπεράσει πλέον το 1 δισ. ευρώ. Προς το παρόν, οι εκδότες απολαμβάνουν πρόσθετα χρονικά περιθώρια και οι κομιστές φορολογικές αναστολές. Εξετάζεται το ενδεχόμενο να δοθεί ένα σημαντικό χρονικό περιθώριο και στους μεν και στους δε, μόλις ανοίξει η αγορά, προκειμένου να κλείσουν τις εκκρεμότητες με αυτές τις επιταγές. Χορήγηση κεφαλαίου κίνησης –στα πρότυπα του προγράμματος που ανακοινώθηκε για την εστίαση– προγραμματίζεται και για άλλους κλάδους με πρώτο τον τουριστικό, ενώ θέμα ημερών είναι και η ανακοίνωση του πλαισίου υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων, ώστε οι φορολογούμενοι να αποφύγουν τις δυσάρεστες εκπλήξεις με πρόστιμα και πρόσθετους φόρους, αλλά και να αποκτήσουν περισσότερο χρόνο για να αποπληρώσουν τις φετινές φορολογικές υποχρεώσεις. Τον Ιούνιο θα αποφασιστεί αν θα μειωθεί και φέτος ο συντελεστής υπολογισμού της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις, ενώ στα μακροπρόθεσμα μέτρα του 2022 θα συμπεριληφθεί το «πάγωμα» της εισφοράς αλληλεγγύης και για την επόμενη χρονιά, αλλά και η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για εργοδότες και εργαζομένους, υπό την προϋπόθεση ότι θα διασφαλιστεί ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς.
Με το πακέτο μέτρων για τον Απρίλιο που ανακοινώθηκε στις αρχές της εβδομάδας, διασφαλίστηκε ότι οι επιχειρήσεις δεν θα επιβαρυνθούν με το μισθολογικό κόστος και για τον τρέχοντα μήνα. Επίσης, ανεστάλησαν φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις, το 1 δισ. της 7ης επιστρεπτέας προκαταβολής θα λειτουργήσει ως «αποζημίωση» για τις απώλειες εσόδων του α΄ τριμήνου. Για την περίοδο από τον Μάιο και μετά, κατά την οποία στο οικονομικό επιτελείο ελπίζουν ότι οι περιορισμοί λειτουργίας θα σταματήσουν και η αγορά θα ανακτήσει τους κανονικούς ρυθμούς λειτουργίας, θα εφαρμοστούν ταυτόχρονα τα εξής μέτρα με στόχο να γίνει ευκολότερη η «αποσωλήνωση»:
1. Οι δανειακές υποχρεώσεις θα εκπληρώνονται από τις πληττόμενες επιχειρήσεις με τη «βοήθεια» των κρατικών επιδοτήσεων που θα φθάνουν ακόμη και το 90% της μηνιαίας δόσης. Η κρατική βοήθεια σε περισσότερες από 100.000 επιχειρήσεις θα διατηρηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου και θα κοστίσει στον προϋπολογισμό περίπου 300 εκατ.
2. Ενδεχομένως και μέσα στην εβδομάδα θα ανακοινωθούν οι λεπτομέρειες εφαρμογής του προγράμματος κάλυψης των παγίων δαπανών. Προς το παρόν, το μέτρο είναι σχεδιασμένο να καλύψει τις πάγιες δαπάνες του 2020 οι οποίες δεν έχουν χρηματοδοτηθεί από άλλα μέτρα στήριξης. Ωστόσο, το ευρωπαϊκό πλαίσιο επιτρέπει την επέκταση του μέτρου ώστε να καλυφθούν και οι πάγιες δαπάνες του α΄ εξαμήνου του 2021.
3. Η 8η φάση της επιστρεπτέας προκαταβολής (αν υιοθετηθεί) θα έρθει να καλύψει τις απώλειες εσόδων που θα υποστούν όσες επιχειρήσεις μείνουν κλειστές και τον Απρίλιο. Ενα ποσό της τάξεως των 500 εκατ. μπορεί να θεωρηθεί πιθανό.
4. Το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε για την εστίαση θα «τρέξει» μετά τις 10 Μαΐου και θα μοιράσει 330 εκατ. όπως ανακοινώθηκε μέσα στην εβδομάδα. Ηδη όμως σχεδιάζεται να εφαρμοστεί και σε άλλους κλάδους. Εχουν ήδη δρομολογηθεί οι διαδικασίες για τον τουρισμό, ενώ εξετάζονται και άλλοι τομείς όπως αυτοί του αθλητισμού και της ψυχαγωγίας ή του πολιτισμού, που έχουν μείνει κλειστοί επί ένα εξάμηνο.
Τα «αγκάθια» των δανειακών υποχρεώσεων και των επιταγών
Η κάλυψη των φορολογικών, ασφαλιστικών, δανειακών και λοιπών υποχρεώσεων κατά την πρώτη περίοδο επαναλειτουργίας της αγοράς συνιστά επίσης ένα μείζον θέμα για τον επιχειρηματικό κόσμο της χώρας. Για τις φορολογικές και τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις, έχει ήδη ανακοινωθεί η νέα ρύθμιση, που προβλέπει «πάγωμα» μέχρι το τέλος του χρόνου και μετά αποπληρωμή των υποχρεώσεων σε 24 ή 48 δόσεις.
Για το 2022 έχει μετατεθεί και ο πονοκέφαλος αποπληρωμής των επιστρεπτέων προκαταβολών, με το επιστρεπτέο κομμάτι να φθάνει τελικώς ακόμη και τα 5 δισ. ευρώ (ανάλογα με το αν θα υπάρξει ή όχι 8ος γύρος). Πέραν αυτών των ρυθμίσεων, δύο είναι τα «μέτωπα» που παραμένουν ανοικτά:
1. Το πρώτο αφορά τις δανειακές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων που δεν θα καταφέρουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Γέφυρα 2» καθώς, προς το παρόν, η μόνη λύση που φαίνεται να υπάρχει είναι η απευθείας διαπραγμάτευση με την τράπεζα. Η προσπάθεια αποσωλήνωσης των επιχειρήσεων θα συμπέσει χρονικά και με την ενεργοποίηση του πτωχευτικού κώδικα. Ωστόσο, εκτιμάται ότι θα πρέπει να βρεθούν πιο «άμεσες» λύσεις για επαγγελματίες που θα αντιμετωπίσουν πρόσκαιρα προβλήματα με τις δανειακές υποχρεώσεις τους.
2. Το δεύτερο αφορά τις επιταγές. Με το «πάγωμα» για ακόμη 30 ημέρες, το πρόβλημα μετατέθηκε να λυθεί μέχρι το τέλος Απριλίου. Η αγορά έχει ζητήσει από το οικονομικό επιτελείο ένα πρόγραμμα «χρηματοδότησης» ώστε να διευκολυνθεί η κάλυψη των επιταγών που δεν έχουν πληρωθεί, συνολικού ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ. Αυτή η πρόταση δεν φαίνεται να γίνεται αποδεκτή. Ωστόσο, εξετάζεται μια «γενναία» χρονική παράταση –με αντίστοιχες διευκολύνσεις προς τους κομιστές– ώστε το απόθεμα των παγωμένων επιταγών να καλυφθεί σιγά σιγά σε βάθος μηνών.
Τόνωση απασχόλησης
Η πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διπλασιάσει το διαθέσιμο για την Ελλάδα κονδύλι μέσω του προγράμματος SURE –από τα 2,7 δισ. ευρώ στα 5,2 δισ. ευρώ– ανοίγει τον δρόμο για χρηματοδότηση προγραμμάτων τόνωσης της απασχόλησης και κατά το β΄ εξάμηνο της φετινής χρονιάς, καθώς η κάλυψη του μισθολογικού κόστους αποτελεί μείζον ζήτημα. Ηδη στην κυβέρνηση εξετάζουν το ενδεχόμενο μέτρων στήριξης που θα «διαδεχθούν» τα προγράμματα της αναστολής των συμβάσεων εργασίας που πρακτικά θα τελειώσουν μόλις «απελευθερωθεί» και ο τελευταίος κλάδος. Ανοικτό είναι το ενδεχόμενο επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος απολύσεων.Ενα ολόκληρο «κεφάλαιο» για την κυβέρνηση είναι οι φετινές φορολογικές δηλώσεις. Στόχος, να μην επιβαρυνθούν οι πληττόμενοι φορολογούμενοι με πρόσθετους φόρους λόγω τεκμηρίων ή με πρόστιμα επειδή δεν πραγματοποίησαν αρκετές ηλεκτρονικές πληρωμές ώστε να καλύπτουν το 30% του εισοδήματος. Οι αποφάσεις θα ανακοινωθούν μέσα στις επόμενες ημέρες, καθώς πρέπει να νομοθετηθούν και να ανοίξει ο δρόμος για την υποβολή των φετινών φορολογικών δηλώσεων πιθανότατα μετά το Πάσχα.