Μπορεί μεγάλες εταιρείες διεθνώς να ανακαλύπτουν υπό την πίεση της ενεργειακής μετάβασης το υδρογόνο, για κάποιους όμως η τεχνολογία του υδρογόνου και των κυψελίδων καυσίμου ήταν υπόθεση πολλών δεκαετιών πριν. Σε πολλά ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, όπως το Πανεπιστήμιο Πατρών, το ΙΕΧΜΗ/ΙΤΕ, ο «Δημόκριτος» και το ΕΚΕΤΑ, αναπτύχθηκαν διεθνώς αναγνωρισμένες και ανταγωνιστικές ερευνητικές ομάδες, κυρίως στους τομείς της παραγωγής υδρογόνου από βιοκαύσιμα και ορυκτά καύσιμα (κυρίως φυσικό αέριο), καθώς και στον τομέα των κυψελίδων καυσίμου και των συστατικών τους.
Είκοσι χρόνια πριν, το 2001, ιδρύθηκε η εταιρεία ΕΛΒΙΟ Α.Ε. Συστημάτων Παραγωγής Υδρογόνου και Ενέργειας, μια εταιρεία-τεχνοβλαστός (spin-off), με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Πατρών στο μετοχικό της κεφάλαιο και στόχο την εμπορική εκμετάλλευση τεχνολογιών που είχαν την απαρχή τους σε ερευνητικές δραστηριότητες στο πανεπιστήμιο. Στις ερευνητικές πρωτοβουλίες, όπως αναφέρει στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΒΙΟ, καθηγητής Ξενοφών Βερύκιος, στόχος ήταν η μετατροπή βιοκαυσίμων (βιοαέριο, αιθανόλη) σε υδρογόνο, διότι αυτό ενέχει μηδενική εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα. Τη χρηματοδότηση της εταιρείας έκανε η Εμπορική Κεφαλαίου (το venture capital της Εμπορικής Τράπεζας). Η οικονομική της κατάσταση τονώθηκε αισθητά και σε μεγάλο βαθμό η εταιρεία επιβίωσε με το πρόγραμμα ΠΡΑΞΕ της ΓΓΕΤ, το οποίο ήταν εξαιρετικά καινοτόμο και ιδιαίτερα χρήσιμο. Η Εμπορική Κεφαλαίου αποσύρθηκε το 2007 πωλώντας τις μετοχές της (με σημαντικό κέρδος) σε διεθνή εταιρεία.
Τα είκοσι αυτά χρόνια η ΕΛΒΙΟ ανέπτυξε πρωτοπόρες τεχνολογίες στους τομείς της παραγωγής υδρογόνου και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω υδρογόνου και κυψελίδων καυσίμου. Οι καινοτομίες αυτές έχουν αποτελέσει αντικείμενο έξι διεθνών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, ενώ τρία ακόμα έχουν κατατεθεί πρόσφατα. Η ΕΛΒΙΟ, η οποία απασχολεί σήμερα περισσότερους από 20 υπαλλήλους, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων είναι μηχανικοί και επιστήμονες με μεταπτυχιακούς τίτλους και διδακτορικά, πρώτη εισήγαγε την ιδέα της παραγωγής υδρογόνου από βιοκαύσιμα (βιοαέριο και βιοαιθανόλη) και συστατικά βιομάζας (οργανικά απόβλητα και απόβλητα καλλιεργειών και αγροτικών βιομηχανιών). Η χρήση βιομάζας, όπως εξηγεί ο καθηγητής Ξενοφών Βερύκιος, «παρέχει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι το παραγόμενο υδρογόνο είναι απαλλαγμένο από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αφού ο άνθρακας της βιομάζας έχει αποσπαστεί από την ατμόσφαιρα και συνεπώς συμμετέχει σε μια κυκλική διαδικασία». Η ΕΛΒΙΟ κατασκευάζει στο εργοστάσιό της στην Πάτρα δύο οικογένειες προϊόντων: ενα σύστημα συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας (H2PS-5) και μια οικογένεια μονάδων παραγωγής υδρογόνου. Οι καινοτόμες μονάδες της πρώτης κατηγορίας που κατασκευάζονται στο εργοστάσιο της ΕΛΒΙΟ στην Πάτρα έχουν πωληθεί στην Ιαπωνία, στην Ινδία, στη Βραζιλία, στη Σουηδία, στη Ν. Κορέα, στην Αγγλία αλλά και στην Ελλάδα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε σπίτια και κτίρια με χρήση φυσικού αερίου ή υγραερίου ή βιοαερίου, με συνολική απόδοση μεγαλύτερη από 85%. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την ηλεκτροδότηση κεραιών κινητής τηλεφωνίας που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές, αλλά ακόμα και σε πλοία αναψυχής και αργότερα σε φορτηγά.
H δεύτερη κατηγορία προϊόντων των μονάδων παραγωγής υδρογόνου, χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη νερό και φυσικό αέριο ή υγραέριο ή βιοαέριο, βρίσκει μεγάλη εφαρμογή σε σταθμούς ανεφοδιασμού αυτοκινήτων υδρογόνου, οι οποίοι εγκαθίστανται σε πολλά μέρη της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ν. Κορέας. Η ΕΛΒΙΟ κατασκευάζει αυτή τη στιγμή μια μονάδα, η οποία θα λειτουργεί με βιοαέριο, για σταθμό ανεφοδιασμού αυτοκινήτων στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, από τον Ιούλιο του 2021.
Τον τελευταίο καιρό η ΕΛΒΙΟ δραστηριοποιείται και σε μεγάλης εμβέλειας έργα, όπως η ηλεκτροδότηση μη συνδεδεμένου νησιού με υβριδικό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει ΑΠΕ και υδρογόνο παραγόμενο από αποθηκευμένο υγραέριο, για να καλύπτει τις ανάγκες του νησιού όταν οι ΑΠΕ δεν επαρκούν. Μια επίσης καινοτόμος εφαρμογή είναι η ηλεκτροδότηση και θέρμανση «γειτονιάς» μέσω υδρογόνου παραγόμενου από φυσικό αέριο και κυψελίδων καυσίμου, με ταυτόχρονη διάθεση του παραγόμενου διοξειδίου του άνθρακα σε θερμοκήπια και με τον σχεδιασμό σταθμού ανεφοδιασμού αυτοκινήτων με υδρογόνο στην Αττική. Επίσης, αναπτύσσει τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιοκαύσιμο για σταθμούς φόρτισης μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, για λογαριασμό γαλλικής εταιρείας. Αναπτύσσει ακόμη τεχνολογία διάσπασης της αμμωνίας και παραγωγής υδρογόνου πάνω σε πλοία, για την προώθηση ποντοπόρων εμπορικών πλοίων. Το έργο αυτό υλοποιείται για λογαριασμό νορβηγικής εταιρείας.