Το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να αποτελέσει «game changer» και για την ελληνική αγορά ομολόγων, η οποία τους τελευταίους περίπου 15 μήνες έχει δεχτεί σημαντική στήριξη από το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Kεντρικής Τράπεζας, PEPP. Το ορατό πλέον τέλος του προγράμματος, τον Μάρτιο του 2022, το οποίο συνεπάγεται μείωση του ρυθμού αγορών της ΕΚΤ από το φθινόπωρο, αναμένεται να ασκήσει πιέσεις στα spreads της Ευρωζώνης, και κυρίως στις πιο ευάλωτες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» μπορεί ωστόσο να αντικαταστήσει τα οφέλη του PEPP αλλά και να αποτελέσει για την ΕΚΤ αιτία και αφορμή να παρέχει νέο waiver επιλεξιμότητας στην Ελλάδα, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Η Ελλάδα αποτελεί «μοναδική περίπτωση», καθώς είναι η μόνη χώρα της Ευρωζώνης που δεν συμμετέχει στην ποσοτική χαλάρωση, λόγω της χαμηλότερης από την επενδυτική βαθμίδα αξιολόγησης που κατέχει, και στην οποία η ΕΚΤ έδωσε ειδική «εξαίρεση» σε ό,τι αφορά την επιλεξιμότητα λόγω της πανδημίας. Εκτός από τη συμμετοχή στο PEPP τον Μάρτιο του 2020, η ΕΚΤ αποφάσισε ένα μήνα μετά να αποδέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως εξασφαλίσεις στις πράξεις νομισματικής πολιτικής του ευρωσυστήματος.
Αν και όπως έχει ήδη γράψει η «Κ» ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους θα κάνει από την πλευρά του ό,τι μπορεί για να διατηρήσει αυτό το «προνόμιο», το Ταμείο Ανάκαμψης από μόνο του μπορεί να αποτελέσει ένα αντίστοιχα ισχυρό «όπλο». Χρονικά, το τέλος του PEPP συμπίπτει με την πλήρη «δράση» του Ταμείου Ανάκαμψης, έτσι θα υπάρξει περισσότερη δημοσιονομική από ό,τι νομισματική στήριξη για την ελληνική οικονομία, δεδομένου ότι και το 2022 διατηρείται η χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας. Η πρόοδος στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε συνδυασμό με την αποδοτική χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης θα είναι καθοριστικής σημασίας, ενώ οι οίκοι θα προχωρήσουν σε αναβαθμίσεις της Ελλάδας και αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει τη ζήτηση για τα ελληνικά ομόλογα, η οποία θα μπορούσε να «αντικαταστήσει» το PEPP.
Οπως τονίζει και η Bank of America, αν και αναμένει σημαντική άνοδο των spreads της περιφέρειας το 2022, ωστόσο εκτιμά πως οι πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα θα είναι πιο περιορισμένες χάρη στο εκτεταμένο σχέδιο ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, καθώς και στην πολιτική συναίνεση που υπάρχει σε επίπεδο Ε.Ε. για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Από την πλευρά της η Citi αν και αλλάζει τη θετική στάση της στα ελληνικά ομόλογα λόγω της υπερβολικής υπεραπόδοσής τους έναντι των ιταλικών και της μεγάλης «ευαισθησίας» που έχουν στο τέλος του PEPP, ωστόσο τονίζει πως ο κίνδυνος σε αυτή τη νέα της στάση είναι ότι τελικά η στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης θα οδηγήσει σε περαιτέρω συρρίκνωση των ελληνικών spreads.
Στα βήματα που σχεδιάζει ο ΟΔΔΗΧ για την πρόοδο της Ελλάδας προς την επενδυτική βαθμίδα –που συνεπάγεται τη μόνιμη επιλεξιμότητα στην ΕΚΤ–, όπως η εκκίνηση της αποπληρωμής των ευρωπαϊκών δανείων του πρώτου μνημονίου, η ενίσχυση της ρευστότητας των ομολόγων και η σημαντική μείωση των NPLs των τραπεζών, θα μπορούσε να προστεθεί και η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως σημειώνει στην «Κ» ο επικεφαλής στρατηγικής στην αγορά ομολόγων της Société Générale, Ανταμ Κούρπιελ. Ολα αυτά θα συνέβαλαν σημαντικά στη μείωση της… διαδρομής έως την επενδυτική βαθμίδα.
Σε ό,τι αφορά το τι μπορεί να κάνει η ΕΚΤ από την πλευρά της, όπως τονίζει ο κ. Κούρπιελ, το βέβαιο είναι πως δεν θα θέλει να προκαλέσει σημαντική επιδείνωση των χρηματοδοτικών συνθηκών. Ετσι, είτε θα πρέπει να κερδίσει περισσότερο χρόνο και να αποφύγει το απότομο τέλος του PEPP τον Μάρτιο του 2022, ή πρέπει να εξετάσει την παροχή waiver υπό το «κανονικό» πρόγραμμα QE (PSPP). Κατά την «Αναθεώρηση στρατηγικής» της ΕΚΤ που θα δημοσιευθεί το φθινόπωρο, μπορεί έτσι να ανακοινώσει ότι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα γίνει πιο ευέλικτο. Η πρόσθετη ευελιξία, κατά τον αναλυτή της Société Générale, θα μπορούσε συνεπώς να σημαίνει, μεταξύ άλλων, και τη συνέχιση των αγορών ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ.
Οπως άλλωστε τονίζει και η Barclays, μία μεγάλη πρόκληση για την ΕΚΤ σε ό,τι αφορά την «Αναθεώρηση στρατηγικής» είναι η απόφαση σχετικά με τα ομόλογα που έχουν αξιολόγηση χαμηλότερη από την επενδυτική βαθμίδα. Κατά την εκτίμησή της, η ΕΚΤ θα εφαρμόσει ένα waiver και πάλι και θα αγοράζει αυτά τα ομόλογα, υπό την προϋπόθεση ότι τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας έχουν εγκριθεί από την Κομισιόν και εφαρμόζονται. Αυτό, όπως επισημαίνει, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Ελλάδα και τα ελληνικά ομόλογα. Το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» μπορεί συνεπώς να αποτελέσει την αιτία και αφορμή για την ΕΚΤ έτσι ώστε να συνεχίζει να στηρίζει τα ελληνικά ομόλογα.