Οι πρώτες συσκέψεις, μεταξύ των τραπεζών και των μεγάλων ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων, για την αναδιάρθρωση και εξυγίανση του κλάδου πραγματοποιήθηκαν, όπως πληροφορείται η «Κ», το προηγούμενο διάστημα. Ξεκίνησε έτσι, κυρίως κατόπιν πρωτοβουλίας της Τράπεζας Πειραιώς –μία εκ των πολλών πιστωτριών τραπεζών, η οποία, όμως, έχει σημαντική συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο και τις χρηματοδοτήσεις των τριών από τις πέντε βασικές επιχειρήσεις– μια διαδικασία, που τελικό στόχο έχει, ούτε λίγο ούτε πολύ, τον επανασχεδιασμό του επιχειρηματικού τοπίου σε αυτό το πεδίο. Καταλύτης για τα επόμενα βήματα είναι η μελέτη που ζήτησε η τράπεζα από τον συμβουλευτικό οίκο McKinsey. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες, από κύκλους που είναι σε γνώση των ευρημάτων και των συμπερασμάτων της, ο οίκος προτείνει τρεις άξονες δράσεων για την επιστροφή στην προοπτική μιας κερδοφορίας ικανής να δικαιολογήσει πρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη.
Ενέργειες
Μεταξύ άλλων, εκτιμάται ότι «οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου, που συνδυαστικά παρουσίασαν στη χρήση του 2012 ζημίες σε επίπεδο EBITDA της τάξης των 30 με 40 εκατ. ευρώ, έχουν μια δυνητική προοπτική κερδοφορίας ύψους 170-180 εκατ.». Για να μετουσιωθεί το δυναμικό αυτό σε πραγματικό αποτέλεσμα εκτιμάται ότι πρέπει να γίνουν περαιτέρω ενέργειες και συγκεκριμένα:
Πρώτον, να αναζητηθούν και να δρομολογηθούν όλες οι μεταξύ τους δυνατές συνεργασίες, υπό οιαδήποτε μορφή, ώστε να εξαχθούν οι μέγιστες δυνατές συνέργειες. Κινήσεις, δηλαδή, ανάλογες με τις συνεργασίες της Attica και της ΑΝΕΚ σε δρομολόγια της Κρήτης και της Αδριατικής.
Δεύτερον, να γίνει ενδελεχής εξορθολογισμός της λειτουργίας τους με μειώσεις κόστους, τόσο με πρακτικές όπως το slow steaming (χαμηλότερες ταχύτητες πλεύσης και άρα κατανάλωσης καυσίμων) όσο και σε πλευρές που άπτονται της εσωτερικής λειτουργίας τους.
Τρίτον, να προχωρήσει ο συνολικός εξορθολογισμός των δρομολογίων με τρόπο που θα επιτρέψει περαιτέρω οικονομίες κλίμακας. Στο σημείο αυτό πρέπει να υπενθυμιστεί ότι προ τριών εβδομάδων ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας, σε δημόσια ομιλία του, κατονόμασε την ακτοπλοΐα ως έναν από τους κλάδους που «χρειάζονται επειγόντως αναδιάρθρωση και οι επιχειρήσεις διοικητική, διαχειριστική ή επιχειρησιακή ανασυγκρότηση και, ασφαλώς, φρέσκα κεφάλαια». Προσέθεσε δε πως αυτό, «λόγω της έκτασης και του βάθους του προβλήματος, δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά παρά με το να δοθεί η δυνατότητα σε εξειδικευμένους φορείς και στις τράπεζες, ανάλογα με την κατάσταση της επιχείρησης και τις προοπτικές του κλάδου, να δώσουν λύσεις». Τέτοιες λύσεις μπορεί να είναι, όπως επεσήμανε, η κεφαλαιακή ενίσχυση, η μετοχοποίηση μέρους του δανεισμού, η συγχώνευση ή η εξαγορά μεταξύ εταιρειών του κλάδου, που θα έδινε συνέργειες ικανές να αποκαταστήσουν τους δείκτες και η αναζήτηση άμεσης χρηματοδότησης από επενδυτικά σχήματα που εξειδικεύονται σε τέτοιου είδους συμμετοχές.
Κύκλοι της αγοράς επισημαίνουν ότι στον όλο σχεδιασμό πρέπει να ληφθεί υπόψη και η παράμετρος των δημοσίων υπηρεσιών που προσφέρει στη νησιωτική χώρα ο κλάδος, όπως και το ενδεχόμενο κάποιοι από τους σχεδιασμούς να προσκρούσουν στις προβλέψεις για τον ανταγωνισμό.
Επιπλέον, ανεξάρτητοι παρατηρητές αναφέρουν ότι πρέπει να λυθεί αποτελεσματικά και το πρόβλημα του «κανιβαλισμού» της αγοράς από μικρές και μικρότερες ακτοπλοϊκές, που συχνά επιλέγουν να λειτουργήσουν με ζημιογόνα δρομολόγια και ναυλωμένα πλοία, όπως και από μη βιώσιμα σχήματα που τυγχάνουν ευεργετικών προβλέψεων που παρέχει η νομοθεσία. Περιπτώσεις που αφαιρούν έσοδα από τις έχουσες προοπτικές βιωσιμότητας επιχειρήσεις.
«Πρόκειται ξεκάθαρα για αθέμιτο ανταγωνισμό εάν ο ένας μπορεί να πληρώνει με 36 δόσεις τις υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία και τους εργαζομένους και ο άλλος όχι», αναφέρει χαρακτηριστικά κορυφαίο στέλεχος της ακτοπλοΐας. Αλλες πλευρές προσθέτουν ότι πρέπει να εκλείψουν και παρεμβάσεις, όπως αυτές που έχουν δώσει αλλεπάλληλες παρατάσεις σε παλαιότερα πλοία. Ομόφωνα οι εμπλεκόμενοι φορείς προσθέτουν ότι είναι ακατανόητη η επιβάρυνση των εισιτηρίων με τον υψηλό συντελεστή του ΦΠΑ όταν σε τρεις «εφαπτόμενες» της ακτοπλοΐας περιπτώσεις, ειδικά των νησιών και του τουρισμού, αλλά και της εστίασης οι συντελεστές μειώθηκαν. Κύκλοι που έχουν γνώση της προόδου των πρώτων συσκέψεων που έχουν ήδη γίνει μεταξύ εταιρειών και τραπεζών αναφέρουν ότι έγινε μεν το kick-off, αλλά χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά…
Πρόταση για χρήση καυσίμου LNG
Μία από τις λύσεις που εξετάζονται για τη βιωσιμότητα των ακτοπλοϊκών είναι και η μείωση του κόστους των καυσίμων, με παράλληλη μείωση της εκπομπής ρύπων, που μπορεί να προσδώσει στα πλοία η αντικατάσταση των μηχανών με νέες που χρησιμοποιούν ως καύσιμο LNG, δηλαδή υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Η εισαγωγή του στην ακτοπλοΐα είναι ευρωπαϊκή προτεραιότητα και εκτιμάται ότι μπορούν να εξασφαλιστούν κονδύλια για να χρηματοδοτήσουν το απαραίτητο κόστος των μετατροπών, που δεν είναι τεχνικά εφαρμόσιμες σε όλο τον στόλο. Πλην όμως τα κεφάλαια που απαιτούνται είναι σημαντικά και αν μεγαλο μέρος τους δεν πάρει τη μορφή επιδότησης, είναι αμφίβολο αν οι εταιρείες θα μπορέσουν σε αυτή τη συγκυρία να αντεπεξέλθουν.
Υπενθυμίζεται ότι εδώ και ένα χρόνο έχει κατατεθεί στα υπουργεία Ανάπτυξης, Ναυτιλίας και Αμυνας, αλλά και στο Μαξίμου, πρόταση του ειδικού συντονιστή και συμβούλου του πρωθυπουργού για τα ναυπηγεία, Νίκου Αναστασόπουλου, να ξεκινήσουν τα μηχανουργεία των ελληνικών ναυπηγείων καινοτόμα προγράμματα και προς την κατεύθυνση αυτή. Σχέδιο που προκρίνει και ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.