H ιδέα των αποκρατικοποιήσεων ακούστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και, όπως κάθε ρηξικέλευθη και αντισυμβατική άποψη, αντιμετωπίστηκε κατ’ αρχάς ως ύβρις. Μια βολεμένη κοινωνία και μια αμιγώς συντεχνιακή οικονομία, οι οποίες είχαν αναπτυχθεί από το κράτος, επί του κράτους και για το κράτος, εύλογο ήταν να αντιδρούν στην ιδέα της αποκοπής από το κράτος περιουσιακών στοιχείων τα οποία έτρεφαν την ευημερία τους. Από τότε μέχρι σήμερα, μικρή πρόοδος υπήρξε στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων, έστω και αν εν τω μεταξύ έγινε συνείδηση ότι το ελληνικού τύπου κρατικό πρότυπο λειτουργίας της οικονομίας ήταν ένας από τους βασικότερους λόγους που φθάσαμε στο παρόν οικονομικό αδιέξοδο. Ακόμα και τώρα, παρά την ασφυκτική πίεση της τρόικας και παρά τη θεώρηση των αποκρατικοποιήσεων ως ενός εκ των προαπαιτουμένων για την ομαλή συνέχιση της χρηματοδότησης, το κρατικοκεντρικό σύστημα ανθίσταται και αντιδρά στην εκχώρηση κρατικής περιουσίας ή κρατικών εταιρειών στον ιδιωτικό τομέα.
Εδώ όμως που έφθασαν τα ελληνικά πράγματα σήμερα, νομίζω ότι το κλασικό πρότυπο των αποκρατικοποιήσεων, όπως έχει λειτουργήσει διεθνώς μέχρι τώρα, δεν αρκεί για να βελτιώσει τις προβληματικές ελληνικές οικονομικές επιδόσεις. Οταν το δημόσιο χρέος πρέπει να μειωθεί από το 180% του ΑΕΠ στo 120%, δηλ. χονδρικά κατά 80 δισ., λίγα πράγματα μπορούν να συνεισφέρουν οι όποιες εκχωρήσεις κρατικής ιδιοκτησίας. Το ζητούμενο είναι από τη μια να αυξηθεί το ΑΕΠ -ανάπτυξη- και από την άλλη να διευρυνθεί η έννοια και το πεδίο εφαρμογής των αποκρατικοποιήσεων.
Στην ελληνική περίπτωση, οι αποκρατικοποιήσεις πρέπει πρωτίστως να περιλαμβάνουν, πέραν των μονάδων κρατικής ιδιοκτησίας, κυρίως τομείς κρατικών δραστηριοτήτων και αρμοδιοτήτων οι οποίες ενώ από τη φύση τους θα διενεργούνταν καλύτερα και αποτελεσματικότερα από τον ιδιωτικό τομέα, αυτές παραμένουν προνόμιο του κράτους και αποτελούν τροχοπέδη για την οικονομία αλλά και εστίες γραφειοκρατίας, συχνά δε αδιαφάνειας και διαφθοράς.
Κάθε μείωση των κρατικών αρμοδιοτήτων κατά μία μονάδα, θα αποδειχθεί κατά πολύ ευεργετικότερη για την οικονομία από μια αντίστοιχη μονάδα εκχώρησης κρατικής περιουσίας. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνει και το δεύτερο. Αντιθέτως μάλιστα! Μειώνοντας την κρατική αρμοδιότητα σε τομείς που μπορούν να μεταβιβαστούν στον ιδιωτικό τομέα, αφενός μειώνονται οι κρατικές δαπάνες, αφετέρου δημιουργούνται πολλαπλασιαστικά θετικά αποτελέσματα στην οικονομία.
Παραπέμπω στην πρόσφατη πρόταση του φωτισμένου αρχαιολόγου Μίλλερ, για την παραχώρηση της φύλαξης και εκμετάλλευσης του αρχαιολογικού χώρου της Νεμέας στον ιδιωτικό τομέα. Η άποψη του Μίλλερ είναι ιδιαιτέρως σημαντική διότι ο συγκεκριμένος αρχαιολόγος αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του και της επιστημονικής του δραστηριότητας στην ανασκαφή και την ανάδειξη των μνημείων της Νεμέας. Σήμερα το κράτος αδυνατεί να αναλάβει τη διαχείριση του χώρου, με αποτέλεσμα αυτός να παραμένει κλειστός και να βανδαλίζεται από περαστικούς.
Ωράριο λειτουργίας 8-12 και Κυριακή κλειστά. Χώρια οι απεργίες, οι γενικές συνελεύσεις εργαζομένων και οι πάσης φύσεως αφορμές για λούφα που αφειδώς προσφέρει το δημόσιο ευρετήριο. Αν την εκμετάλλευση ανελάμβανε ο ιδιωτικός τομέας, υπό αυστηρά καθορισμένους όρους και εποπτεία, και ο χώρος θα ήταν ανοιχτός στον κόσμο και το κράτος θα εισέπραττε έσοδα που σήμερα δεν εισπράττει. Τα δε πολλαπλασιαστικά οφέλη για την τοπική οικονομία θα ήταν σημαντικά.
* O κ. Μπουντουράκης είναι οικονομολόγος.