Προ δύο ετών η κρίση χρέους της Ελλάδας έφερε την Ευρωζώνη στα πρόθυρα κατάρρευσης. Τώρα οι Ευρωπαίοι εταίροι της Αθήνας ετοιμάζονται να μειώσουν το χρέος της χωρίς να διαγράψουν τμήμα του αλλά παρατείνοντας τον χρόνο αποπληρωμής από τα 30 στα 50 χρόνια και μειώνοντας τα επιτόκια.
Την περασμένη εβδομάδα, η Ελλάδα έκανε μια επιτυχή επιστροφή στις αγορές κεφαλαίων για πρώτη φορά μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου το 2010 και μόλις δύο χρόνια μετά το «κούρεμα» του χρέους προς τον ιδιωτικό τομέα. Με την οικονομία της, όμως, να έχει δεχθεί καίριο πλήγμα, η χώρα έχει πολύ δρόμο μπροστά της μέχρις ότου θα είναι σε θέση να αυτοχρηματοδοτηθεί χωρίς στήριξη. Το ΔΝΤ υποστηρίζει πως η Ελλάδα θα χρειαστεί περαιτέρω χρηματική βοήθεια από την Ευρωζώνη τα επόμενα δύο χρόνια. Ενας από τους λόγους που η έκδοση πενταετών ομολόγων αξίας τριών δισ. ευρώ με απόδοση 4,95% πήγε τόσο ομαλά, μία ημέρα πριν από την επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου, ήταν ότι οι επενδυτές προεξοφλούν κάποια μείωση του χρέους.
«Η αγορά προεξοφλεί επίσης πως η Ελλάδα σύντομα θα αναβαθμισθεί από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης» επισημαίνει ο Αλεσάντρο Τζανσάντι, στρατηγικός αναλυτής της τράπεζας ING στο Αμστερνταμ. Ο ίδιος προσθέτει πως σε δεύτερη φάση η αγορά προεξοφλεί μείωση του επίσημου χρέους χωρίς συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Το αν θα δικαιωθούν οι προσδοκίες θα καταστεί σαφές όταν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ για τη μακροχρόνια χρηματοδότηση της Ελλάδας και για το τέλος του προγράμματός της. Ωστόσο οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν συμφέρον να στηρίξουν τον κυβερνητικό συνασπισμό του Αντώνη Σαμαρά παρά να αναλάβει την εξουσία ο Αλέξης Τσίπρας και να ζητά μαζική διαγραφή χρέους.
Οι πιστώτριες χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά εναντιώνονται σθεναρά σε οποιαδήποτε μείωση του χρέους, με το επιχείρημα ότι θα επικροτεί την κακοδιαχείριση του παρελθόντος της Ελλάδας. Κοινοβούλια και ευρωσκεπτικιστές μπορεί να προσφύγουν στα δικαστήρια αν επιχειρηθεί «κούρεμα» του ελληνικού χρέους. Η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και η μείωση των επιτοκίων έχουν ήδη εφαρμοσθεί μια φορά, καθώς τα δάνεια αρχικά ήταν πενταετούς διάρκειας. Είναι, όμως, πιο εύπεπτη από πολιτικής απόψεως στη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φινλανδία. Είναι κάτι σαν κυβερνητική εκδοχή της τακτικής ορισμένων τραπεζών που δεν προχωρούν σε διαγραφές μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, ελπίζοντας κάτι να πάει καλύτερα.
Για τους επενδυτές το χρονοδιάγραμμα των μελλοντικών πληρωμών και οι ανάγκες αναχρηματοδότησης είναι μεγαλύτερης σημασίας από το απόλυτο μέγεθος του χρέους. Ερωτώμενος τι σχεδιάζουν να κάνουν οι ευρωπαϊκές αρχές για τα βουνά από χρέος Ελλάδας, Ιρλανδίας και Πορτογαλίας, ανώτερος αξιωματούχος της Ε.Ε. κατέφυγε σε ρητορικά σχήματα. «Ποιος ήταν πρωθυπουργός της Βρετανίας όταν η χώρα αποπλήρωσε στις ΗΠΑ χρέη της από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;» ρώτησε. Ηταν ο Τόνι Μπλερ το 2006, περισσότερο από 60 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου. Μετά δύο πακέτα στήριξης συνολικού ύψους 240 δισ. ευρώ και μια «εθελοντική» διαγραφή χρέους του ιδιωτικού τομέα, το χρέος της Ελλάδας ανέρχεται στο 175% του ΑΕΠ της, πολύ μεγαλύτερο από εκείνο που θεωρεί βιώσιμο το ΔΝΤ.
Από τη στιγμή που η Eurostat επιβεβαιώσει ότι η Ελλάδα εμφάνισε πρωτογενές πλεόνασμα θα έχει ανοίξει ο δρόμος για μια μείωση του χρέους της. Ειρωνεία της τύχης είναι πως η πρόσφατη έξοδος στις αγορές ενδέχεται να δυσχεράνει την προσπάθεια της Αθήνας να επιτύχει διαγραφή χρέους που θα μπορούσε να επισπεύσει την ανάκαμψη της οικονομίας της. Στελέχη της γερμανικής κυβέρνησης δηλώνουν πως δεν υπάρχει άμεση ανάγκη για ελάφρυνση του χρέους των υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης. Κατά την πάγια τακτική που τήρησε σε όλη τη διάρκεια της κρίσης της Ευρωζώνης, μόλις ηρεμήσουν οι αγορές το Βερολίνο αρνείται να δράσει. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως δεν θα υπάρξει επιμήκυνση πέραν της Ελλάδας και για την Ιρλανδία ή την Πορτογαλία. Θα ήταν, όμως, λογικό να γίνει το ίδιο και γι’ αυτές ώστε να επιταχυνθεί η ανάκαμψή τους και να γεφυρωθεί το πολιτικά επισφαλές χάσμα ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο της Ευρώπης.