Στην πλήρη αναμόρφωση του συστήματος ανάθεσης δημοσίων έργων καταλήγει τελικά το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΥΜΕΔΙ) ανταποκρινόμενο στην προειδοποίηση που απηύθυνε πριν από λίγους μήνες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας από τη χώρα την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας στις αρχές του κοινοτικού δικαίου περί ίσης μεταχείρισης και ελεύθερου ανταγωνισμού. Οπως προέκυψε από τη χθεσινή πρόσθετη νομοτεχνική βελτίωση στην αρχική τροπολογία που κατέθεσε το υπουργείο, εντέλει καταργούνται εντελώς τόσο τα κατώτατα όσο και τα ανώτατα όρια προϋπολογισμού, βάσει των οποίων συμμετέχουν οι κατασκευαστικές αλλά και οι μελετητικές εταιρείες στους διαγωνισμούς μελετών και έργων του Δημοσίου.
Οπως αντιλαμβάνεται κανείς, με την αλλαγή αυτή της νομοθεσίας ανοίγει ο δρόμος προκειμένου οι μικρότερες εταιρείες του κλάδου να μπορούν να διεκδικούν έργα μεγαλύτερου προϋπολογισμού, κάτι που μέχρι σήμερα ήταν «απαγορευμένος καρπός», λόγω των περιορισμών που ίσχυαν. Στον αντίποδα, δεν υπήρχαν τέτοιοι περιορισμοί για τους μεγαλύτερους κατασκευαστικούς ομίλους, οι οποίοι είχαν σπεύσει να συστήσουν θυγατρικές εταιρείες που δραστηριοποιούνταν σε όλες σχεδόν τις μικρότερες τάξεις, αναλαμβάνοντας και τα έργα μικρότερου προϋπολογισμού. Αυτό άλλωστε ανέφερε και ο ίδιος ο κ. Χρυσοχοΐδης κατά τη συζήτηση της τροπολογίας χθες, τονίζοντας ότι «οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν πολλές μικρές εργοληπτικές επιχειρήσεις». Κατά τον ίδιο, θα υπάρξει μέριμνα προκειμένου να μπορούν και οι μικρές τεχνικές και μελετητικές εταιρείες να διεκδικούν μεγαλύτερου προϋπολογισμού έργα, μέσω συμμαχιών και συνασπισμού δυνάμεων, ώστε με τον τρόπο αυτόν να ικανοποιούν τα κριτήρια επάρκειας κατά την ανάληψη έργων, που αναμφίβολα θα τεθούν στο πλαίσιο της νέας νομοθεσίας.
Οπως τόνισε χθες ο υπουργός κ. Μιχ. Χρυσοχοΐδης, η απόφαση για την κατάργηση των κατώτατων ορίων θα έχει άμεση εφαρμογή. Η αντίστοιχη για την κατάργηση των ανώτατων ορίων θα εφαρμοστεί μέσω Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο θα ολοκληρωθεί εντός τριμήνου. Το υπό κατάρτιση Προεδρικό Διάταγμα θα καθορίζει τον τρόπο ανάθεσης δημοσίων έργων με βάση το νέο καθεστώς, κατά το οποίο οι τάξεις, βάσει των οποίων κατηγοριοποιούνται οι κατασκευαστικές και μελετητικές εταιρείες, θα εξαλειφθούν. Στο εν λόγω Π.Δ. θα καθορίζονται όλες οι προϋποθέσεις με τις οποίες θα λειτουργεί η νέα αρχή δημοσίων έργων, η οποία και θα θέτει τους κανόνες, τα κριτήρια και τον τρόπο που θα δημοπρατούνται πλέον τα δημόσια έργα και οι μελέτες, ζητήματα που επίσης θα περιγράφονται στο Π.Δ.
Σύμφωνα με σχετικό σχόλιο του Συνδέσμου Ανώνυμων Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ), με τη χθεσινή νομοθετική παρέμβαση επισπεύδεται η διαδικασία δημιουργίας νέων μητρώων εργοληπτικών επιχειρήσεων. Σημειωτέον άλλωστε ότι το ΥΠΥΜΕΔΙ έχει ήδη συστήσει ομάδα εργασίας για την αναμόρφωση και τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των μητρώων κατασκευαστών – εργοληπτικών επιχειρήσεων και μελετητών δημοσίων έργων, στην οποία μετέχουν εκπρόσωποι των εργοληπτικών οργανώσεων. Σε αυτά θα καταγραφούν όλες οι εταιρείες του κλάδου με βάση τη δραστηριότητά τους, προκειμένου να μπορέσουν να πιστοποιηθούν και ως εκ τούτου να έχουν δικαίωμα συμμετοχής στους διαγωνισμούς των δημοσίων έργων.
Με τον τρόπο αυτό καταργείται επί της ουσίας το σημερινό σύστημα δημοσίων έργων. Υπενθυμίζεται ότι με βάση τη μέχρι σήμερα νομοθεσία, οι τεχνικές εταιρείες εγγράφονταν σε ένα μητρώο και κατηγοριοποιούνταν σε επτά επιμέρους τάξεις, με βάση το εργοληπτικό πτυχίο της κάθε εταιρείας. Κάθε τάξη αντιστοιχούσε σε κατώτατα και ανώτατα όρια προϋπολογισμού. Επομένως, κάθε εταιρεία μπορούσε να συμμετέχει σε συγκεκριμένους διαγωνισμούς με βάση το εργοληπτικό της πτυχίο.
Στόχος των αλλαγών είναι να μεταρρυθμιστεί το νομοθετικό πλαίσιο ανάθεσης δημοσίων έργων επί το δικαιότερον, προάγοντας τον ανταγωνισμό και μειώνοντας τη γραφειοκρατία. Αλλωστε, το σύστημα των τάξεων εργοληπτικού πτυχίου είχε προ πολλού φαλκιδευτεί, καθώς ήταν κοινός τόπος στην αγορά η «εμπορία» πτυχίων πολιτικών μηχανικών μόνο και μόνο για την ικανοποίηση των σχετικών κριτηρίων κατάταξης στις εργοληπτικές τάξεις.