Συναγερμός έχει σημάνει στην κυβέρνηση για την αντιμετώπιση πιθανών επιπτώσεων από τη ρωσο-ουκρανική κρίση τόσο στις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου όσο και στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων προς τη Ρωσία. Ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΕΚΑ) κ. Γιάννης Μανιάτης συγκάλεσε προχθές το βράδυ σύσκεψη με τις διοικήσεις των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων (ΔΕΣΦΑ, ΑΔΜΗΕ, ΔΕΠΑ, ΔΕΗ και ΡΑΕ) ,τον γενικό γραμματέα Ενέργειας Κ. Μαθιουδάκη και υπηρεσιακούς παράγοντες του υπουργείου για να εξεταστεί η ετοιμότητα της χώρας σε θέματα ασφάλειας εφοδιασμού. Κρίσιμη σύσκεψη έχει προγραμματιστεί για την ερχόμενη Τρίτη στις 12 το μεσημέρι υπό τον αρμόδιο υφυπουργό Ανάπτυξης κ. Νότη Μηταράκη για το μέλλον των εμπορικών συναλλαγών με τη Ρωσία. Σε αυτή έχουν κληθεί να συμμετάσχουν όλα τα συναρμόδια υπουργεία και συγκεκριμένα τα υπουργεία Εξωτερικών, Οικονομικών, Αγροτικής Ανάπτυξης, Τουρισμού, Περιβάλλοντος, Μακεδονίας-Θράκης, καθώς και ο γενικός γραμματέας Συντονισμού της Κυβέρνησης και ο γενικός γραμματέας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, για να εξετάσουν πώς διαμορφώνεται η κατάσταση τόσο για τις ελληνικές εξαγωγές προς τη Ρωσία όσο και ο κίνδυνος που ελλοχεύει για τις εισαγωγές από Ρωσία, με στόχο να καταρτιστεί ένα σχέδιο δράσης αντιμετώπισης της πιθανής κρίσης. Το υπουργείο Ανάπτυξης έχει ζητήσει και από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς (συλλογικά όργανα εκπροσώπησης των επιχειρήσεων, των βιομηχανιών, επιμελητήρια και εξαγωγικούς συνδέσμους) να διατυπώσουν τις προτάσεις τους ενόψει της σύσκεψης. Στις σκέψεις, πάντως, που υπάρχουν είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, να ζητηθεί από την Κομισιόν η ενίσχυση οικονομικών κλάδων που πλήττονται από τη διατάραξη των εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη οι ρωσικές αρχές έχουν αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο επιβολής περιορισμών από την ερχόμενη εβδομάδα στις εισαγωγές ελληνικών φρούτων, επικαλούμενες τον εντοπισμό σε ελληνικά ροδάκινα επικίνδυνου παράσιτου, καθώς και υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων σε υψηλά επίπεδα.
Η σύσκεψη στο ΥΠΕΚΑ έγινε στο πλαίσιο εντολής που δόθηκε προς τα κράτη-μέλη της Ε. Ε. από τον επίτροπο Ενέργειας κ. Γκ. Ετινγκερ για την υποβολή ειδικής έκθεσης μέχρι το τέλος Αυγούστου, σχετικά με τη διεξαγωγή stress tests ενόψει ενδεχόμενης διαταραχής του εφοδιασμού φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω Ουκρανίας κατά τον προσεχή χειμώνα, η οποία έφτασε και στο ΥΠΕΚΑ μέσω επιστολής του επιτρόπου στις 7 Ιουλίου. Η πρωτοβουλία αυτή του επιτρόπου είναι ενδεικτική των ανησυχιών της Ε.Ε. για την κλιμάκωση της κρίσης με την Ουκρανία και τις επιπτώσεις στον ενεργειακό εφοδιασμό της ευρωπαϊκής αγοράς, καθώς το 60% των εξαγωγών της Ρωσίας προς την Ευρώπη διέρχεται μέσω του δικτύου της Ουκρανίας. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι ο επίτροπος έχει ζητήσει από τα κράτη-μέλη να λάβουν υπόψη τους και το ακραίο σενάριο της διακοπής του αερίου απευθείας από τη Ρωσία, παρά τις διαβεβαιώσεις που έχει δώσει ο κ. Πούτιν στους Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή του ότι προετοιμάζεται η ειδική έκθεση όπου θα περιγράφονται οι ενδεχόμενες επιπτώσεις όχι μόνο στον τομέα του φυσικού αερίου αλλά και στο σύνολο του συστήματος παραγωγής ισχύος. Ο υπουργός κ. Γιάννης Μανιάτης έθεσε τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πρωτοβουλίες που πρέπει να ληφθούν. Συγκεκριμένα ζήτησε:
1. Μελέτη εκτίμησης κινδύνου για τον επόμενο χειμώνα στη βάση σεναρίων διακοπής τροφοδοσίας τόσο μέσω του αγωγού διαμετακόμισης από την Ουκρανία όσο και απευθείας από τη Ρωσία.
2. Προσδιορισμό συγκεκριμένων άμεσων μέτρων αντιμετώπισης των δυνητικών διαταραχών εφοδιασμού.
3. Προσδιορισμό προληπτικών μέτρων τα οποία απαιτείται να είναι αμέσου εφαρμογής.
4. Αναγκαία μέτρα που απαιτείται να λαμβάνονται στο πλαίσιο της αλληλεγγύης των χωρών, λαμβάνοντας υπόψη την περιφερειακή τους διάσταση. «Προχωρούμε σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα προβλήματα σε ζητήματα ασφάλειας εφοδιασμού από πιθανές κρίσεις. Η προστασία των καταναλωτών αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ», δήλωσε με αφορμή τη σύσκεψη ο υπουργός κ. Γιάννης Μανιάτης.
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. με τη μεγαλύτερη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, καθώς αντιπροσωπεύει περίπου το 65% της ετήσιας εγχώριας ζήτησης. Το 2013 οι εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν σε 3,6 δισ. κ.μ. αερίου, εκ των οποίων περίπου τα 2 δισ. προήλθαν από τη Ρωσία μέσω της Βουλγαρίας που αποτελεί προέκταση του ουκρανικού συστήματος αγωγών. Η Ελλάδα προμηθεύεται επίσης αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω της Τουρκίας (750 εκατ. κ.μ. ετησίως) και υγροποιημένο (LNG) από την Αλγερία (500 εκατ. κ.μ. ετησίως) μέσω του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας.
Δεδομένης της αυξημένης εξάρτησης από τη Ρωσία, τα προβλήματα στην τροφοδοσία της αγοράς θα είναι αναπόφευκτα σε περίπτωση διαταραχής της ροής του ρωσικού αερίου. Οι επιπτώσεις θα επηρεάσουν και το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας, η παραγωγή του οποίου στηρίζεται σε ποσοστό 25% στο φυσικό αέριο. Η διοίκηση της ΔΕΠΑ ενημέρωσε στην προχθεσινή σύσκεψη τον υπουργό κ. Γιάννη Μανιάτη ότι έχει ήδη πάρει προληπτικά μέτρα, τα οποία όμως μπορούν να διασφαλίσουν την ομαλή τροφοδοσία της αγοράς για διάστημα ενός μήνα. Σε περίπτωση που η κρίση διαρκέσει για μεγαλύτερο διάστημα, τότε θα τεθεί σε εφαρμογή σχέδιο έκτακτης ανάγκης, όπως και το 2009, το οποίο προβλέπει περιορισμό ή και μηδενισμό, εάν απαιτηθεί, των καταναλώσεων των μονάδων φυσικού αερίου και των μεγάλων ενεργοβόρων βιομηχανιών.
Η ΔΕΠΑ, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει «φουλάρει» τις δεξαμενές της Ρεβυθούσας με 130.000 κ.μ. υγροποιημένου αερίου, ποσότητα που μπορεί να καλύψει πλήρως τη ζήτηση για ένα δεκαήμερο. Εχει, παράλληλα, υπό παραγγελία δύο έκτακτα φορτία LNG, τα οποία μπορούν να τροφοδοτήσουν την αγορά για ένα ακόμη εικοσαήμερο. Από εκεί και μετά, η τροφοδοσία θα εξαρτάται από το κατά πόσον εγκαίρως θα μπορεί να βρίσκει φορτία LNG στη Spot αγορά για να γεμίζουν οι αποθήκες της Ρεβυθούσας.
Πλήγμα και στις μεταφορές
Στον τομέα των μεταφορών, λόγω της κρίσης οι μεταφορείς αναγκάζονται να εισέλθουν στη Ρωσία μέσω Λευκορωσίας, μεγαλώνοντας έτσι τη διαδρομή από 3,5 σε 5,5 ημέρες, δυσκολεύοντας τη γρήγορη μετακίνηση ευπαθών εμπορευμάτων και αυξάνοντας το σχετικό κόστος. Το 11% των Ελλήνων μεταφορέων δουλεύουν μόνιμα με τη Ρωσία και το 20% περιστασιακά, αναλoγία ικανή να επηρεάσει σημαντικά τον κλάδο σε περίπτωση κυρώσεων. Σημειωτέον ότι η Ελλάδα έχει ήδη ζητήσει αύξηση των αδειών διέλευσης μέσω Λευκορωσίας. Από ενδεχόμενη επιδείνωση των όρων μεταφοράς, θα πληγούν κλάδοι που εξάγουν ευπαθή προϊόντα όπως τα οπωροκηπευτικά και τα προϊόντα ιχθυοκαλλιεργειών. Σήμερα, οι ελληνικές εταιρείες ιχθυοκαλλιεργειών έχουν άνω του 35% της ρωσικής αγοράς τσιπούρας-λαβρακίου, με το υπόλοιπο να ελέγχεται κυρίως από τουρκικές εταιρείες. Παράλληλα, η ρωσική αγορά είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους Ελληνες εξαγωγείς κονσερβοποιημένου ροδάκινου, καθώς απορροφά το 15% του συνόλου των εξαγωγών μας.
Εκπρόσωποι του τουριστικού κλάδου ανέφεραν ότι ο τουρισμός προς τη Χαλκιδική εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει μείωση της τάξεως του 15%, με προβλέψεις για μείωση του τουριστικού ρεύματος συνολικά για όλη την Ελλάδα από 10% έως 30%. Ως γνωστόν, οι αφίξεις Ρώσων τουριστών το 2013 υπερέβησαν το 1,4 εκατ. έναντι 1 εκατ. το 2012, σημειώνοντας αύξηση 45,87%. Το τουριστικό συνάλλαγμα της χώρας μας το 2013 έφτασε τα 1,342 δισ. ευρώ, αφού κάθε Pώσος τουρίστας ξοδεύει 1.079 ευρώ κατά μέσο όρο, ενώ η μέση κατανάλωση του τουρίστα στην Ελλάδα ανέρχεται σε 670 ευρώ.