Η συγκυρία ήταν ούτως ή άλλως αρνητική, αλλά όταν έσκασε η «βόμβα» της πορτογαλικής τράπεζας Banco Espirito Santo (BES), η κατάσταση χειροτέρεψε. Και μπορεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να είναι αιφνιδιασμένη από την εξέλιξη, δηλώνει ωστόσο και δικαιωμένη. Για ποιο λόγο; Επειδή επιμένει να πραγματοποιεί το αυστηρότερο stress test που έχει γίνει στις ευρωπαϊκές συστημικές τράπεζες, από καταβολής Ευρωζώνης. Και αυτό γιατί φοβάται για το τι «σκελετούς» θα παραλάβει τον Νοέμβριο, όταν θα αναλάβει 100% τον εποπτικό – ελεγκτικό ρόλο του συνόλου των ευρωπαϊκών τραπεζών. Γι’ αυτό και θέλει τις «ντουλάπες» όσο το δυνατόν πιο «καθαρές». Το γεγονός ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Πορτογαλίας, Κάρλος Κόστα, αρνούνταν μέχρι την τελευταία στιγμή ότι υπάρχει πρόβλημα στη χώρα του ρίχνει λοιπόν περισσότερο «νερό στο αυλάκι» της.
Ωστόσο, ενός κακού μύρια έπονται. Οπως πληροφορείται λοιπόν η «Κ» αρμοδίως, η European Banking Authority (EBA), με αφορμή και την υπόθεση της BES, ετοιμάζεται να βάλει έναν δυσκολότερο στόχο, που θα απασχολήσει την επικαιρότητα προσεχώς. Συγκεκριμένα, επιδιώκει να θεσμοθετήσει ένα ομοιόμορφο haircut στις εγγυήσεις των στεγαστικών δανείων, για όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες, χωρίς να λαμβάνει υπόψη της τις ιδιαιτερότητες των χωρών και μάλιστα εκείνων που βγαίνουν από μακρόχρονη ύφεση, όπως η Ελλάδα.
Το σενάριο, αν εφαρμοστεί, θα είναι εξίσου απεχθές για τις εγχώριες τράπεζες. Γι’ αυτό και στην Αθήνα ετοιμάζονται ήδη οι απαραίτητες «γραμμές άμυνας». Προς το παρόν, στο παρασκήνιο, αλλά όταν το θέμα πάρει διαστάσεις, είναι σίγουρο ότι θα γίνουν γνωστές και οι κρίσιμες λεπτομέρειες. Βέβαια, αυτό είναι ένα θέμα που θα απασχολήσει την επικαιρότητα αργότερα, φέτος.
Προς το παρόν, την προσοχή όλων μονοπωλεί ο εν εξελίξει έλεγχος της ΕΚΤ και τι θα γίνει την επόμενη μέρα της ανακοίνωσης του αποτελέσματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αντίδραση δεν μπορεί να προβλεφθεί, καθώς θα αποτελεί συνισταμένη πολλών πραγμάτων και κυρίως του τελικού «λογαριασμού».
Ωστόσο, το πιθανότερο είναι πως το αποθεματικό του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), για πολλούς λόγους, θα παραμείνει ανέπαφο. Σε αυτή την περίπτωση, το βάρος της κάλυψης των –όποιων– νέων κεφαλαιακών αναγκών θα κληθούν να το σηκώσουν οι ιδιώτες μέτοχοι. Γι’ αυτό και όλοι προσδοκούν σε ένα ελεγχόμενο νούμερο. Και το πιθανότερο είναι ότι η ελληνική πλευρά προσπαθεί γι’ αυτό, έστω και αν δεν το διατυμπανίζει. Ως γνωστόν, στο αποθεματικό του ΤΧΣ προσβλέπει η ελληνική κυβέρνηση για να καλύψει ενδεχόμενο χρηματοδοτικό κενό. Ομως, αυτή είναι μια προοπτική που δεν την συζητά καν η τρόικα, για τους δικούς της λόγους.
Προς το παρόν, το μέλλον είναι άδηλον. Το σίγουρο είναι ότι όλα θα ήταν ευκολότερα εάν δεν είχε μεσολαβήσει η ιστορία της BES. Κοινή είναι η πεποίθηση πως αν η κεντρική τράπεζα της Πορτογαλίας είχε κάνει ένα στοιχειώδες stress test, πολλά από τα σημερινά δεινά θα είχαν αποφευχθεί, προς όφελος όλων των Ευρωπαίων. Το γεγονός ότι η ελληνική κεντρική τράπεζα έκανε δύο stress test, σε διάστημα μικρότερο των δύο ετών, ασφαλώς μετράει στα υπέρ της. Ωστόσο, δεν δείχνει να απαλλάσσει την Ελλάδα από την περιδίνηση των αγορών, εξαιτίας της γενικότερης ανησυχίας για το τι ακριβώς συμβαίνει στον ευρωπαϊκό Νότο. Αρκεί μια απλή ματιά στις κεφαλαιαγορές όλης της Ευρώπης –και όχι μόνο– για να αντιληφθεί κανείς ότι το κλίμα είναι βαρύ.
Ειδικά, όμως, σε ό,τι αφορά στο Χρηματιστήριο Αθηνών, όπως είχε γράψει προ τριών εβδομάδων η «Κ», το μόνο σίγουρο είναι ότι όσο διαρκεί η εκκρεμότητα του stress test θα ταλαιπωρείται με συμπεριφορές ανάλογες της εβδομάδας που πέρασε. Ο λόγος είναι απλός: Το Χ.Α. είναι «τραπεζοβαρές». Και από τη στιγμή που οι μέτοχοι των τραπεζών δεν θέλουν να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να πληρώσουν τον νέο «λογαριασμό», οι τραπεζικές μετοχές θα είναι απρόβλεπτες και… ανήσυχες. Κατά συνέπεια, κάπως έτσι θα είναι και ο Γενικός Δείκτης.