Την αρχή της «ευνοϊκότερης για τον φορολογούμενο αξίας» θα υιοθετήσει, σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να υπολογίσει εκ νέου τον ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα που βρίσκονται εκτός συστήματος αντικειμενικών αξιών. Οι συγκεκριμένες ιδιοκτησίες, που, κατά τον υπουργό Οικονομικών, βρίσκονται σε τέσσερις χιλιάδες οικισμούς, αποτέλεσαν και τη μεγαλύτερη… πέτρα του σκανδάλου ανάβοντας φωτιές στις τσέπες των φορολογουμένων αλλά και στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Ετσι, το οικονομικό επιτελείο φέρεται να καταλήγει σε μια λύση η οποία θα περιορίσει στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τις αντιδράσεις. Τι προβλέπει; Η αξία του κάθε ακινήτου θα υπολογιστεί με δύο διαφορετικές μεθόδους: πρώτον, με βάση τις τιμές που χρησιμοποιήθηκαν το 2013 προκειμένου να προσδιοριστεί ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ). Κατά βάση, οι τιμές εμπεριέχονται σε απόφαση που εξέδωσε ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Γ. Μαυραγάνης πέρυσι τον Ιούνιο (ΠΟΛ 1131/2013) και η οποία καλύπτει 457 διαφορετικές περιοχές της χώρας. Η συγκεκριμένη ΠΟΛ ορίζει την τιμή ανά τετραγωνικό.
Δεύτερον, με βάση τη μεθοδολογία που εμπεριέχεται αυτήν τη στιγμή στον νόμο του ΕΝΦΙΑ. Η μεθοδολογία επιβάλλει η αξία να υπολογιστεί με βάση τη χαμηλότερη πλησιέστερη τιμή του συστήματος αντικειμενικών αξιών και είναι αυτή που εκτόξευσε τις τιμές των οικοπέδων -στις περιοχές που είναι εκτός αντικειμενικών αξιών- στα ύψη, με αποτέλεσμα να σταλούν στους ιδιοκτήτες εκκαθαριστικά σημειώματα όχι μόνο με εξαιρετικά υψηλό ΕΝΦΙΑ για τα συγκεκριμένα ακίνητα αλλά και με συμπληρωματικό φόρο.
Η αρχή της «ευνοϊκότερης για τον φορολογούμενο αξίας» προτείνεται στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, καθώς η εμπειρία από τον υπολογισμό του περυσινού ΦΑΠ βάσει της απόφασης Μαυραγάνη έδειξε ότι και με τις συγκεκριμένες τιμές προκύπτουν εξωπραγματικοί φόροι ειδικά στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Για παράδειγμα, στο Παλαιό Φάληρο προβλέπεται τιμή 3.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, στη Βούλα 3.040 ευρώ το τ.μ., στη Δάφνη 1.600 ευρώ το τ.μ. και στον Αλιμο 1.800 ευρώ το τ.μ. Σε τέτοιες περιπτώσεις, αν προκύπτει ότι ο ΕΝΦΙΑ βγαίνει χαμηλότερος με βάση τη μεθοδολογία του 2014, τότε θα προτιμάται η χαμηλότερη αξία.
Η τροποποίηση του νόμου θα συνοδευτεί και από έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου για το δημοσιονομικό κόστος το οποίο θα είναι υψηλό (σ.σ.: εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ξεπερνά τα 150 εκατ. ευρώ), καθώς θα μειωθεί και ο φόρος ανά ακίνητο αλλά και ο αριθμός των υπόχρεων σε καταβολή συμπληρωματικού φόρου (σ.σ.: αρχικά είχε καταλογιστεί συμπληρωματικός φόρος περίπου 600 εκατ. ευρώ σε 400.000 ιδιοκτήτες).
Αμεσα στη Βουλή
Με βάση τον προγραμματισμό του υπουργείου Οικονομικών, η τροποποίηση του νόμου θα πρέπει να σταλεί άμεσα στη Βουλή, καθώς οι αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων θα πρέπει να ξεκινήσουν τη διαδικασία του διπλού υπολογισμού και την έκδοση καινούργιων εκκαθαριστικών μόνο για τις περιπτώσεις όπου υπάρχει διαφορά. Εκτιμάται ότι θα τροποποιηθούν περίπου ένα εκατομμύριο εκκαθαριστικά σημειώματα, ενώ, σύμφωνα πάντοτε με τον μέχρι τώρα προγραμματισμό, στόχος είναι η διαδικασία να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου, ώστε και οι φορολογούμενοι με τη σειρά τους να έχουν και αυτοί δύο εβδομάδες στη διάθεσή τους για να πληρώσουν την πρώτη δόση.
Εκκρεμότητες και διόρθωση λαθών
Οι εκκρεμότητες με τον ΕΝΦΙΑ δεν αφορούν μόνο τη διευθέτηση του προβλήματος με τις υπέρογκες επιβαρύνσεις. Υπάρχουν ακόμη οι εξής:
Η τροποποίηση του νόμου θα συνοδευτεί και από έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για το δημοσιονομικό κόστος, το οποίο θα είναι υψηλό καθώς θα μειωθεί και ο φόρος ανά ακίνητο αλλά και ο αριθμός των ιδιοκτητών που πρέπει να καταβάλουν συμπληρωματικό φόρο.
1. Από τη στιγμή που η κυβέρνηση θα περάσει στον νόμο και αλλαγή του αριθμού των δόσεων (σ.σ.: η υφιστάμενη νομοθεσία προβλέπει ότι η τελευταία δόση θα πρέπει να καταβληθεί μέχρι τον Δεκέμβριο και για να αυξηθούν οι δόσεις απαιτείται τροποποίησή της), θα πρέπει να εκδοθούν καινούργια ειδοποιητήρια πληρωμής για το σύνολο των ιδιοκτητών (6,2 εκατομμύρια φυσικά και περίπου 45.000 νομικά πρόσωπα). Το υπουργείο Οικονομικών είχε αντιμετωπίσει και το 2011 ανάλογη κατάσταση όταν κλήθηκε εκ των υστέρων να αυξήσει τις δόσεις για την πληρωμή των λεγόμενων «πολυεκκαθαριστικών». Τότε είχαν βεβαιωθεί 3-4 φόροι ταυτόχρονα (φόρος εισοδήματος, εισφορά αλληλεγγύης, τέλος επιτηδεύματος και φόρος πολυτελούς διαβίωσης) για έσοδα πάνω από επτά δισ. ευρώ. Εκ των υστέρων αποφασίστηκε οι δόσεις να γίνουν επτά. Οσον αφορά τον ΕΝΦΙΑ, αν ανάψει το «πράσινο φως» από την τρόικα, οι δόσεις θα γίνουν είτε 6 (η πληρωμή θα τελειώσει τον Φεβρουάριο του 2015) είτε 7 (Μάρτιος του 2015). Από τον αρχικό νόμο του ΕΝΦΙΑ προκύπτει ότι… ξεχάστηκε η διάταξη που εξασφαλίζει έκπτωση 1,5% σε όποιον πληρώσει όλο το ποσό εφάπαξ. Προτείνεται να ενταχθεί και αυτή η δυνατότητα εκ των υστέρων. Υπάρχουν όμως δεύτερες σκέψεις, καθώς ήδη σημαντικός αριθμός ιδιοκτητών έχει πληρώσει (και μάλιστα το σύνολο του ποσού), οπότε το υπουργείο θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια κατάσταση όπου θα πρέπει να επιστρέφει χρήματα της τάξεως των 1-2 ευρώ.
2. Για τη διόρθωση των λαθών που έχουν γίνει από την πλευρά των φορολογουμένων αλλά και για την ορθή συμπλήρωση των κενών που συμπληρώθηκαν με πρωτοβουλία του υπουργείου βάσει παραδοχών (εκδόθηκε σχετική απόφαση από τη Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων) προγραμματίζεται η ηλεκτρονική πλατφόρμα του Ε9 να ανοίξει αμέσως μόλις εκδοθούν τα καινούργια εκκαθαριστικά αλλά και τα ειδοποιητήρια του φόρου. Ετσι, οι φορολογούμενοι θα μπορούν να συμπληρώσουν τα καινούργια στοιχεία, ζητώντας την έκδοση καινούργιου εκκαθαριστικού. Με την υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων θα αντιμετωπιστούν φαινόμενα όπως αυτό της επιβολής φόρου στο «Χαμόγελο του Παιδιού» ή της φορολόγησης ημιτελών ακινήτων ως ολοκληρωμένα.
3. Μείζον πρόβλημα παραμένει η θέσπιση διαδικασίας για τη χορήγηση της έκπτωσης φόρου σε όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα καθώς και της πλήρους απαλλαγής σε πολυτέκνους και άτομα με αναπηρία. Η σχετική απόφαση δεν έχει εκδοθεί ακόμη από τη Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων, καθώς εξετάζεται να αναπτυχθεί ηλεκτρονική εφαρμογή στα πρότυπα του κοινωνικού μερίσματος που θα επιτρέψει στους ιδιοκτήτες να καταθέσουν ηλεκτρονικά την αίτησή τους και να εισπράξουν μια απάντηση για το αν δικαιούνται την έκπτωση του 50%, την πλήρη απαλλαγή ή τίποτα. Βραχνά αποτελεί η νομοθετική απαίτηση ο ιδιοκτήτης να μη χρωστάει ή να έχει ρυθμίσει τις οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία και εφορία. Πρώτον, διότι η διαπίστωση των ρυθμισμένων οφειλών απαιτεί είτε προσκόμιση βεβαίωσης από τον ιδιοκτήτη είτε ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των υπηρεσιών, και, δεύτερον, διότι, αν υιοθετηθεί η πρόταση για απάλειψη της συγκεκριμένης προϋπόθεσης από τον νόμο, θα εκτοξευτεί το δημοσιονομικό κόστος. Η προϋπόθεση ο ιδιοκτήτης να μη χρωστάει στο Δημόσιο μπήκε ως «κόφτης» του αριθμού των δικαιούχων, καθώς οι έχοντες αρρύθμιστες οφειλές είτε στη μια πλευρά είτε στην άλλη εκτιμώνται σε περίπου δύο εκατομμύρια.