Η ατομική /συλλογική σύγχυση που επικρατεί, λόγω της κρίσης, στην ελληνική κοινωνία σε συνδυασμό με τη μεταβλητότητα του διεθνούς περιβάλλοντος, καθιστούν αναγκαία τη λήψη αποφάσεων για την εθνική στοχοθέτηση και για την αποφυγή οικονομικών και γεωπολιτικών περιπετειών της πατρίδας μας. Τέσσερις είναι οι πυλώνες της απαραίτητης μακροπρόθεσμης στρατηγικής:
1. Η παραμονή στην Ευρωζώνη με αστερίσκους δεν είναι ο τελικός στόχος της Ελλάδας. Τούτο σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία δεν μπορεί εσαεί να θεωρείται ειδική περίπτωση κρινόμενη ανά τρίμηνο διότι τούτο εντείνει την αβεβαιότητα και τον οικονομικό κίνδυνο. Η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης είναι τμήμα της διαδικασίας σταθεροποίησης της οικονομίας, αλλά δεν είναι ο στρατηγικός μας στόχος. Αναπόφευκτα, λοιπόν, πρέπει να δοθεί οριστική και μακροπρόθεσμη λύση στα τέσσερα θεμελιώδη μακροοικονομικά ζητήματα (δημοσιονομικό, χρηματοδοτικό, αναπτυξιακό, εξωτερικού ισοζυγίου) που σχετίζονται με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και την επίδοση των ελληνικών οικονομικών δομών. Η βιωσιμότητα του πρωτογενούς πλεονάσματος χωρίς την ουσιαστική αύξηση των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών/υπηρεσιών της ελληνικής παραγωγικής δομής δεν είναι εφικτή. Συνακόλουθα, η μεταρρυθμιστική προσπάθεια δεν μπορεί να εξαντλείται σε «ηλεκτρονικό χαρτοπόλεμο» νόμων, εγκυκλίων και διαταγμάτων, αλλά θα πρέπει να αποσκοπεί στη βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, μειώνοντας το συναλλακτικό κόστος στην καθημερινή οικονομική πρακτική.
2. Δυστυχώς δεν υπάρχουν φιλάνθρωποι στο διεθνές σύστημα, αλλά μόνον εθνικά συμφέροντα και άρα όσο σημαντικές και εάν είναι οι ιστορικές και πολιτιστικές μας καταβολές κανένα κράτος δεν πρόκειται να βασιστεί σε αυτές για τη στήριξη της Ελλάδας. Συνεπώς, πρέπει να ενισχυθεί η προστιθέμενη αξία που παράγει η χώρα μας εντός των ευρωατλαντικών δομών και να οριοθετηθούν με προσοχή τα προσδοκώμενα οφέλη. Η Ελλάδα δεν έχει τη δυνατότητα σ’ ένα ραγδαία μεταλλασσόμενο περιβάλλον να επιλέξει έναν ιδιότυπο αναχωρητισμό, καθώς το μόνο που θα επιτύχει είναι να καταστεί διαφιλονικούμενος ζωτικός χώρος των ισχυρών διεθνών παικτών με αναπόφευκτες γεωπολιτικές συνέπειες. Οταν αγνοεί κάποιος το διεθνές σύστημα αυτό λαμβάνει αποφάσεις ερήμην του.
3. Σοβαρή διαπραγματευτική δύναμη έχει η χώρα που όχι μόνο διαθέτει δυσανάλογη για το μέγεθός της ισχύ, αλλά που διαθέτει και την απαραίτητη εσωτερική κοινωνική/πολιτική συνοχή για να την υποστηρίξει. Τούτο σημαίνει ότι δεν μπορεί ένα συντεχνιακά διαρθρωμένο κράτος, στο οποίο πυραμίδες προσωπικής πολιτικής εξουσίας και θύλακοι οικονομικών συμφερόντων αλληλοσπαράζονται για τον συνεχώς μειούμενο εθνικό πλούτο, να δημιουργήσει κύρος και σοβαρότητα στη διεθνή κονίστρα. Ο ρόλος των πολιτών είναι να στηρίξουν εκείνους τους ηγέτες που μπορούν να εφαρμόσουν σταθερούς, προβλέψιμους και μακροπρόθεσμους κανόνες του οικονομικού παιγνίου. Το νέο θεσμικό πλαίσιο δεν θα επιλύει τις μακροοικονομικές στρεβλώσεις με υπερφορολόγηση στα κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία των Ελλήνων, αλλά θα στηρίζει όλους εκείνους που μπορούν να παράγουν καινοτομία, γνώση και πλούτο χωρίς επιδοτήσεις και «υπόγειες διαδρομές». Ετσι θα αυξηθεί το ΑΕΠ χωρίς δανεισμό και θα δημιουργηθούν διατηρήσιμοι όροι στήριξης των αδύναμων. Αντίθετα, είναι εκτός πραγματικότητας όποιος θεωρεί ότι μπορεί ως άλλος Ξέρξης από το όρος Αιγάλεω να διατάξει ανάπτυξη και να επιβάλει διά της βίας δημιουργία θέσεων εργασίας σε οικονομία της αγοράς.
4. Πρέπει να αποβάλουμε τα κριτήρια της προσοδοθηρίας και της χρησιμοθηρίας που διέπουν τις καθημερινές μας σχέσεις και να τα αντικαταστήσουμε με τα κριτήρια της αξιοκρατίας και της αλληλεγγύης. Δεν χρειάζονται γι’ αυτό κεφάλαια, αλλά απαιτείται τόσο ισχυρή και αμετάκλητη πολιτική βούληση όσο και δική μας αλλαγή στάσης για την πρόσληψη του δημοσίου συμφέροντος.
Τέλος, χρειάζεται η συνεκτική ουσία για τη διεκδίκηση των τεσσάρων προαναφερθέντων πυλώνων και αυτή δεν είναι παρά η αγάπη για τα μικρά και τα μεγάλα που συνθέτουν την ιστορική συνείδηση, την πολιτιστική συνέχεια και την πνευματική κληρονομιά της ελληνικότητας.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Ι. Χαζάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.