Η αγγλική φράση «the more, the merrier» μπορεί να αποδοθεί χαλαρά στα ελληνικά με τη φράση: «όσο περισσότεροι, τόσο το καλύτερο». Αυτή ήταν η πρώτη μου σκέψη όταν διάβασα στην «Καθημερινή» την είδηση για την τεσσαρακονταμελή ομάδα εργασίας που θεσμοθέτησε το υπουργείο Οικονομικών για να μελετήσει και να προτείνει λύσεις για τα κλειστά επαγγέλματα! Ναι, σωστά διαβάσατε. Η ομάδα αποτελείται από 40 μέλη. Να τα εκατοστίσουμε. Βρέθηκε και η αίθουσα όπου θα συνεδριάζει, στο υπουργείο Οικονομικών. Αλλά και όταν είναι διαθέσιμη η αίθουσα, θα πρέπει να βρεθεί και η κατάλληλη ώρα ώστε να μπορούν όλοι οι 40 να συσκεφθούν.
Σύμφωνα με τη Δι@ύγεια η ομάδα εργασίας που συστάθηκε με απόφαση του υπουργού Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη, αποτελείται από 40 μέλη (20 άνδρες και 20 γυναίκες από 16 διαφορετικά υπουργεία, αν τα μέτρησα σωστά) και έχει προθεσμία τριών μηνών για «την αξιολόγηση των έως τώρα νομοθετικών και διοικητικών ενεργειών, για την απελευθέρωση των επαγγελμάτων, την καταγραφή υπαρχόντων περιορισμών και τη διατύπωση προτάσεων, για περαιτέρω απελευθέρωση όπου αυτό κριθεί επ’ ωφελεία του δημοσίου συμφέροντος».
Η ιστορία με τα κλειστά επαγγέλματα στον τόπο μας πάει πολύ μακριά. Ο προστατευτισμός του πελατειακού κράτους ήταν η ειδικότητα των πολιτικών μας. Οταν ήθελαν να ευνοήσουν κάποια ομάδα, έκαναν το επάγγελμα κλειστό. Ετσι για την ιστορία: Στο διάγγελμά του, την 9η Απριλίου 1953, για την αναγγελία της υποτίμησης της δραχμής, ο Μαρκεζίνης υποσχέθηκε μεταξύ άλλων και το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων! Πόσες φορές στα εξήντα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, έχουμε ακούσει αυτή την υπόσχεση; Αδύνατο να καταμετρηθούν. Προσθέστε τώρα και την τελευταία απόφαση για τη συγκρότηση της ομάδας εργασίας, η οποία πρέπει να βγάλει το πόρισμά της σε 3 μήνες!
Πριν πάμε στην ουσία του προβλήματος, θέλω να σας διηγηθώ μια αληθινή ιστορία για να δείτε πώς σκέφτονται και πώς ενεργούν οι πολιτικοί μας για να μη γίνει τίποτα. Επειδή δεν θέλω να εκθέσω πρόσωπα αλλά μόνο νοοτροπίες δεν θα δώσω λεπτομέρειες ούτε για τον χρόνο ούτε για τον τόπο που έγινε το περιστατικό που θα σας περιγράψω. Βρέθηκα σε μια πολυπρόσωπη (πάνω από 30 άτομα) σύσκεψη, με πολλούς υπουργούς και υπηρεσιακούς παράγοντες. Το θέμα μας: Να συζητηθεί το θέμα της διευκόλυνσης πολιτών της Ευρωπαϊκής Ενωσης να ασκήσουν το επάγγελμά τους στην Ελλάδα. Μια υποχρέωση που είχαμε από την Ευρωπαϊκή Ενωση, εδώ και πολλά χρόνια (συγκεκριμένα από το 2006 αλλά πήραμε παράταση μέχρι το 2009), αλλά δεν είχε γίνει τίποτα μέχρι τότε. Δεν μιλάμε για δύσκολα επαγγέλματα, όπως δικηγόροι γιατροί κ.ά. Μιλάμε για υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους, κομμωτές κ.λπ. Μεταξύ άλλων, στις υποχρεώσεις μας ήταν να έχουμε (και να ενημερώνουμε) ιστοσελίδα σε δύο γλώσσες ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να δουν με σαφήνεια τι πρέπει να κάνουν προκειμένου να εξασκήσουν το επάγγελμά τους στην Ελλάδα. Η σύσκεψη, ως συνήθως, κατέληξε ότι αυτά που δεν είχαμε κάνει για πολλά χρόνια έπρεπε να γίνουν πρόχειρα μέσα σε μερικές εβδομάδες, προκειμένου να αποφύγουμε κυρώσεις από την Ε.Ε.
Αυτό όμως που μου έμεινε από τη συνάντηση εκείνη ήταν η προσπάθεια ενός υπουργού να πείσει τους παρευρισκόμενους ότι έκανε τα πάντα ώστε να κάνει δύσκολη τη ζωή σε όποιον ήθελε να δραστηριοποιηθεί επαγγελματικά στην Ελλάδα. Δηλαδή, ενώ η σύσκεψη ήταν για να επισπεύσουμε την υλοποίηση των υποχρεώσεών μας, εμείς αναζητούσαμε τρόπους να μην ανταποκριθούμε, ώστε να ικανοποιήσουμε τους ψηφοφόρους πελάτες μας. Και άλλοι υπηρεσιακοί παράγοντες αναφέρθηκαν στο ίδιο θέμα αναπτύσσοντας τα εμπόδια που πρέπει να βάλουμε, ώστε να μη διευκολύνουμε κανένα. Αυτή είναι η νοοτροπία μας. Μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θέλουμε τα λεφτά τους, αλλά δεν θέλουμε τις υποχρεώσεις που προϋποθέτει η συμμετοχή μας σε ένα μεγαλύτερο σχήμα.
Εδώ αξίζει να κάνω μια παρένθεση. Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ενωση αποφάσισε την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας λόγω της Ουκρανίας. Η Ρωσία με τη σειρά της απαγόρευσε σχεδόν ολοκληρωτικά την εισαγωγή προϊόντων από τις χώρες της Ε.Ε. Τα μέτρα αυτά επηρέασαν και τα ελληνικά γεωργικά προϊόντα που εξάγουμε στη Ρωσία. Εχω δει στον Τύπο πολλά νούμερα σχετικά με το ύψος της ζημιάς που έχουμε υποστεί από το εμπάργκο αυτό. Στην αρχή αναφέρθηκαν πολύ μεγάλα νούμερα, αλλά φαίνεται ότι η ζημιά είναι γύρω στα 40 εκατ. ευρώ. Και φυσικά, βγήκαν πολλοί που υποστηρίζουν ότι πρέπει να πάμε κόντρα στις αποφάσεις της Ε.Ε. για τις κυρώσεις, ώστε να γλιτώσουμε το εμπάργκο των προϊόντων μας. Και στην περίπτωση αυτή έχουμε την ίδια συμπεριφορά. Ολα αυτά τα χρόνια, έχουμε πάρει απίστευτα δισεκατομμύρια σε αγροτικές επιδοτήσεις από την Ε.Ε., αλλά δεν θέλουμε να υποστούμε τη ζημιά των 40 εκατομμυρίων που προϋποθέτει η συμμετοχή μας στην Ε.Ε.! Και περιμένουμε οι άλλοι να μας παίρνουν στα σοβαρά.
Ξαναγυρίζουμε στη νεοσύστατη ομάδα εργασίας. Αντιγράφω από την απόφαση για τη σύστασή της: «Εργο της Διυπουργικής Ομάδας Εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη την Ενωσιακή νομοθεσία, τις βέλτιστες πρακτικές σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης καθώς και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, θα είναι:
• Η σύνταξη πλήρους επικαιροποιημένου καταλόγου όλων των επαγγελμάτων / οικονομικών δραστηριοτήτων αρμοδιότητας κάθε Υπουργείου/ Γενικής Γραμματείας καθώς και η καταγραφή της κείμενης νομοθεσίας.
• Η καταγραφή και αξιολόγηση όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών / προϋποθέσεων για την έναρξη και άσκηση των νομοθετικά κατοχυρωμένων επαγγελμάτων / οικονομικών δραστηριοτήτων, με βάση τις αρχές της αναγκαιότητας, της αναλογικότητας και της μη εισαγωγής διακρίσεων.
• Η υποβολή προτάσεων σχετικά με τις νομοθετικές ή διοικητικές ενέργειες που είναι απαραίτητες για την άρση των δυσανάλογων περιορισμών και τη μείωση του διοικητικού φόρτου».
Διαβάστε με προσοχή τους παραπάνω στόχους της ομάδας εργασίας. Εμένα μου φαίνεται ότι είναι συνέχεια της σύσκεψης που προανέφερα. Που σημαίνει ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν έγινε απολύτως τίποτα και όπως πάντα τρέχουμε την τελευταία στιγμή να κάνουμε ό,τι δεν κάναμε τόσα χρόνια, μέσα σε εξωπραγματικές προθεσμίες. Πιστεύετε ότι μπορούν να γίνουν όλα όσα ζητούνται σε τρεις μήνες;
Αλλά πάμε και στην ουσία του θέματος. Εστω ότι η ομάδα κάνει τέλεια τη δουλειά της και καταγράφει τα πάντα και κάνει τις προτάσεις της με βάση «τις αρχές της αναγκαιότητας, της αναλογικότητας και της μη εισαγωγής διακρίσεων», όπως ορίζει η απόφαση για τη σύστασής της. Μετά θα πρέπει να ψηφιστούν νόμοι και να εκδοθούν εγκύκλιοι για την εφαρμογή τους. Και όπως γίνεται πάντοτε, θα παρέμβουν οι βουλευτές μας, ανάλογα με τις απαιτήσεις των ψηφοφόρων τους και κατά την προσφιλή μας μέθοδο θα αλλοιώσουμε τις προτάσεις της ομάδας, ώστε ουσιαστικά να μη γίνει απολύτως τίποτα.
Ετσι δεν έγινε με όσες μεταρρυθμίσεις προσπάθησε να κάνει αυτή η κυβέρνηση, αλλά και η προηγούμενη και η προπροηγούμενη. Και για να μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Οταν ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε το τέλος του cabotage στη γενική συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), στο Μέγαρο Μουσικής στις 21/4/2010, όλο το ακροατήριο χειροκρότησε την απόφαση αυτή. Μέσα σε λιγότερο από τρεις μήνες, στις 7/7/2010, ο ΣΕΤΕ εξέδωσε μια ανακοίνωση που αρχίζει ως έξης: «Χρονική μετάθεση και διαιώνιση του προβλήματος του cabotage είναι το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου για την “εκτέλεση περιηγητικών πλόων από πλοία με σημαία τρίτων χωρών με αφετηρία ελληνικό λιμένα”….». Και καταλήγει: «Συμπερασματικά, άλλη μια ευκαιρία για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας, του τουρισμού και την τόνωση της εθνικής οικονομίας χάνεται και μάλιστα σε μια περίοδο όπου η χώρα μας το έχει ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη φορά». Ετσι ανοιγοκλείνουμε τα κλειστά επαγγέλματα στην Ελλάδα και σε «όποιον αρέσουμε», όπως λέει και το τραγούδι!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων