Υψηλή παραμένει η φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων στην Ελλάδα, συγκρινόμενη με τις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ, αναφέρει μελέτη της εταιρείας πιστοποιημένων εκτιμητών GLP Values, ιδίως αν συνεκτιμηθεί το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα. Η έρευνα αξιολογεί στοιχεία σχετικής έρευνας του ΟΟΣΑ, που για λόγους σύγκρισης αφορούν το 2011. Πρόκειται για το πρώτο έτος εφαρμογής του ειδικού τέλους ακινήτων μέσω της ΔΕΗ, το οποίο επιβλήθηκε σε όλα τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα, παράλληλα με τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) του ίδιου έτους, που αφορούσε όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτων με αντικειμενική περιουσία τουλάχιστον 200.000 ευρώ.
Σύμφωνα με την έρευνα, η Ελλάδα κατατάσσεται στον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, με βάση το σύνολο των φόρων ακινήτων (1,8% του ΑΕΠ), ενώ το ίδιο ισχύει και αν απομονώσει κανείς μόνο τους φόρους κατοχής ακινήτων (το ειδικό τέλος και τον ΦΑΠ), δηλαδή τους μόνιμους φόρους, το ύψος των οποίων αγγίζει το 0,9% του ΑΕΠ, όσος είναι και ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ. Η ειδοποιός διαφορά στην περίπτωση της Ελλάδας, είναι ότι το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο. Αντιθέτως, είναι το δεύτερο χαμηλότερο (19.000 δολάρια ετησίως) μεταξύ των 11 χωρών με τις οποίες γίνεται η σύγκριση. Ως εκ τούτου, οι φόροι ακινήτων και ιδίως οι φόροι κατοχής ακινήτων που έχουν μόνιμο χαρακτήρα, συνεπάγονται αισθητά μεγαλύτερο βάρος για τα ελληνικά νοικοκυριά, διότι συνδυάζονται με μικρότερο διαθέσιμο εισόδημα, ιδίως αν υπολογιστεί και το τι αγοράζει κανείς στην κάθε χώρα, δηλαδή με την πραγματική αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Ασφαλώς, στην περίπτωση της Ελλάδας θα πρέπει να συνεκτιμηθεί και το ότι ένα σημαντικό μέρος των εισοδημάτων αποκρύπτεται από την εφορία, είναι δηλαδή προϊόν παραοικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, στην έκθεση αναφέρεται ότι όσο μεγαλύτερη είναι η παραοικονομία και συνεπώς όσο πιο άνιση η κατανομή εισοδημάτων, σε σχέση με την κατανομή ακίνητης περιουσίας, τόσο περισσότερο επιβαρύνονται με φόρους κατοχής όσοι δεν κρύβουν εισόδημα. «Συνεπώς η Ελλάδα, με παραοικονομία 24,3% (τη μεγαλύτερη στον Δυτικό κόσμο) και με ευρύτατη κατανομή ακίνητης περιουσίας (χωρίς αυτό να σημαίνει πως η κατανομή είναι ίση), επιβαρύνεται ιδιαίτερα απ’ τους φόρους κατοχής (αλλά και από τους υπόλοιπους φόρους εν γένει, ακριβώς λόγω της παραοικονομίας)», σημειώνει η GLP Values.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω συμπεράσματα προκύπτουν ήδη από την εικόνα του 2011, όταν δηλαδή οι φόροι ακινήτων ήταν ακόμα χαμηλότεροι σε σχέση με το 2014, αλλά και το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών δεν είχε πληγεί τόσο σοβαρά όσο σήμερα. Εν ολίγοις, σήμερα, οι συνέπειες από τη φορολόγηση των ακινήτων είναι ακόμα πιο σοβαρές. Σε κάθε περίπτωση, το βάρος των φόρων κατοχής ακινήτων στα νοικοκυριά της χώρας κρίνεται «εξωπραγματικά μεγάλο, με αντίστοιχα μεγάλη συμβολή στην ύφεση της ελληνικής οικονομίας (λόγω μείωσης των διαθέσιμων εισοδημάτων και της κατανάλωσης)», τονίζουν οι αναλυτές. Συμπληρώνουν δε, ότι απαιτείται η δραστική μείωση των φόρων κατοχής, δηλαδή του ΕΝΦΙΑ, σε συνδυασμό με πλήρη αναμόρφωση της φιλοσοφίας τους. Ειδικά ως προς το τελευταίο σκέλος, αξίζει να παραδειγματιστεί η Πολιτεία από τον ανταποδοτικό χαρακτήρα που έχουν οι φόροι ακινήτων προς το κοινωνικό σύνολο σε πολλές χώρες του εξωτερικού, όπου χρησιμοποιούνται ως χρηματοδοτικό εργαλείο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ).
Για παράδειγμα, στη Γερμανία, υπάρχει φόρος κατοχής που αποδίδεται στους ΟΤΑ και διαφέρει για ακίνητα που εξυπηρετούν αγροτοκτηνοτροφικούς σκοπούς. Φόρος περιουσίας δεν υφίσταται, ούτε φόρος υπεραξίας, αρκεί το ακίνητο να έχει διακρατηθεί για τουλάχιστον μία δεκαετία και ο πωλητής να μην είναι επαγγελματίας. Αντίστοιχα, στην Αγγλία, προβλέπεται φόρος μεταβίβασης συναρτήσει της αξίας του ακινήτου και φόρος κατοχής που προσδιορίζεται και συλλέγεται από τους ΟΤΑ. Επίσης, δεν υφίσταται φόρος περιουσίας, ενώ φόρος επιβάλλεται στην υπεραξία, μόνον εάν αυτή προέρχεται από επενδυτικά ακίνητα, δευτερεύουσες κατοικίες, επαγγελματικά και αγροτικά ακίνητα.